In een grote advertentie in The New York Times verzetten meer dan 350 rabbijnen en Joodse publieke figuren in de VS zich tegen de etnische zuivering van Palestijnen in Gaza. Ze waarschuwen dat dit zal gebeuren als Trump zijn plan voor de Gazanen uitvoert.
In The New York Times besloeg de advertentie gisteren een volle pagina. ‘Jewish people say no to ethnic cleansing’, staat er met grote letters. Daarboven wordt het plan van Trump genoemd: de verwijdering van alle Palestijnen uit Gaza.
Dit plan werd door de nieuwe Amerikaanse president twee weken geleden geopperd na een ontmoeting met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. De 2 miljoen Palestijnen die de oorlog hebben overleefd en zich nog in Gaza bevinden, zouden moeten worden opgenomen door Arabische buurlanden. Van Gaza zou vervolgens een toeristische badplaats worden gemaakt.
‘Joodse leiders uit het hele politieke spectrum zijn verontwaardigd over het voorstel en voelden zich genoodzaakt zich er krachtig tegen uit te spreken, ook al steunen sommige Amerikaanse en Israëlische Joodse gemeenschapsleiders Trumps plan’, verklaarde Cody Edgerly, de baas van de campagne tegenover de media.
Middle East Eye citeert bovendien ondertekenend rabbijn Yosef Berman, die zegt: ‘Trump is niet God Trump en kan de inherente waardigheid van de Palestijnen niet afnemen of hun land stelen voor een vastgoeddeal.’
De advertentie is ondertekend door rabbijnen als Sharon Brous, Roly Matalon en Alissa Wise, en Joodse artiesten en activisten waaronder Tony Kushner, Ilana Glazer, Naomi Klein en Joaquin Phoenix.
Ibram X. Kendi, een van de invloedrijkste stemmen in het antiracismedebat, waarschuwt voor de gevaren van racistische framing en politieke manipulatie. In het kader van Blakc History Month spreken we met hem over diversiteitsbeleid, de ontmanteling van Black Lives Matter en parallellen tussen de Verenigde Staten en Nederland.
Kendi (1982) is een vooraanstaande Amerikaans historicus en antiracisme-activist. Hij verwierf internationale bekendheid met zijn boeken Stamped from the Beginning: The Definitive History of Racist Ideas in America (2016) en How to Be an Antiracist (2019). In zijn werk benadrukt Kendi dat racisme geen statisch probleem is, maar zich voortdurend ontwikkelt en aanpast aan nieuwe politieke en maatschappelijke omstandigheden. Zijn pleidooi voor een actieve antiracistische houding – in tegenstelling tot louter ‘niet-racistisch’ zijn – heeft veel invloed op het debat in de Verenigde Staten en daarbuiten.
Sinds de opkomst van de Black Lives Matter-beweging en de aandacht voor institutioneel racisme na de moord op George Floyd, zijn Kendi’s ideeën steeds relevanter geworden. Tegelijkertijd krijgt hij felle kritiek van conservatieve en rechtse stemmen, die zijn ideeën beschouwen als polariserend en schadelijk voor de samenleving. In gesprek met de Kanttekening vertelt hij over de aanval van Donald Trump op het diversiteitsbeleid, de manier waarop racisme zich aanpast en de parallellen tussen de Amerikaanse en Nederlandse situatie.
‘Black Lives Matter is grotendeels ontmanteld’
Denkt u dat de klok wordt teruggedraaid en dat alle maatregelen tegen racisme worden teruggedraaid door de regering-Trump? Of valt het mee?
‘In zekere zin wordt de klok inderdaad teruggedraaid. Donald Trump valt programma’s en beleid aan die diversiteit bevorderden. Dit is niet zomaar een aanval op beleid, het leidt tot een vorm van re-segregatie in de Verenigde Staten. De regering spant zich actief in om raciale ongelijkheid en racisme in stand te houden. Maar het is niet slechts het stoppen van vooruitgang, er is ook sprake van wat ik noem racistische vooruitgang.’
Wat is dat, ‘racistische vooruitgang’?
‘Wat ik bedoel is dat racisme zich blijft ontwikkelen en aanpassen. De framing van diversiteit als iets negatiefs voor Amerikanen en de bewering dat inclusie schadelijk is voor witte mensen zijn nieuwe manieren om racisme te promoten. Hierdoor heeft het Witte Huis de ruimte om beleid rond diversiteit, gelijkheid en inclusie (DEI) af te schaffen, onder het mom van het verdedigen van burgerrechten – terwijl ze die juist ondermijnen.’
U zegt dat alles wordt teruggedraaid? Geldt dat ook voor Black Lives Matter en de burgerrechtenbeweging?
‘Ja, Black Lives Matter is grotendeels ontmanteld. Het is gereduceerd tot een symbool, zonder de kracht en de politieke invloed die het eerder had. De beweging werd geframed als iets dat tegen witte mensen was, terwijl dat niet klopt. Vervolgens werd BLM gelijkgesteld aan critical race theory (CRT), en CRT werd op zijn beurt weer gelijkgesteld aan ‘woke’. Wokisme werd gekoppeld aan DEI, en het frame werd dat DEI ‘tegen witte mensen’ zou zijn. Het draait allemaal om framing en manipulatie. Wat mensen niet beseffen, is dat ook witte mensen profiteren van minder politiegeweld en een beter begrip van racisme.’
‘Mensen die racisme willen beëindigen, worden geframed als haters’
Hoezo?
‘Zwarte mensen zijn vaker slachtoffer van politiegeweld dan witte mensen, maar ook te veel witte mensen zijn slachtoffer van politiegeweld. En omdat we racisme beter zijn begrijpen hebben we ook een beter inzicht in fenomenen als vrouwenhaat, homohaat en discriminatie op basis van klasse gekregen. Black Lives Matter is goed voor alle mensen.’
Ziet u parallellen tussen de VS en Nederland?
‘Absoluut. Neem de woningcrisis in Nederland: in plaats van naar de echte oorzaken te kijken, wordt de schuld gelegd bij migranten, alsof zij huizen ‘afpakken’. Geert Wilders gebruikt dit als politiek wapen, net zoals Trump beweert dat immigranten banen stelen. In de VS kampen veel Amerikanen met economische problemen, zoals inflatie. Politici manipuleren deze frustraties door ze te koppelen aan retoriek tegen migranten. Het is een beproefde methode om mensen te misleiden.’
De National Footbal League heeft de boodschap ‘End Racism’ tijdens de Super Bowl vervangen door ‘Choose Love’. Hoe ziet u dat?
‘Die verandering is symbolisch. De afgelopen jaren werd er serieus gesproken over waarom racisme zo hardnekkig is en hoe we het kunnen bestrijden. Nu zien we een verschuiving: mensen die racisme willen beëindigen, worden geframed als haters. ‘Choose Love’ suggereert dat het probleem niet racisme is, maar wij – de mensen die racisme benoemen. Dit is een strategie die wereldwijd wordt gebruikt. In Nederland werd Sylvana Simons bijvoorbeeld dikwijls aangevallen omdat ze zou ‘polariseren’, terwijl ze gewoon ongelijkheid en onrechtvaardigheid aankaartte. Minderheden die opkomen voor hun rechten worden weggezet als verdelers van de samenleving, als mensen die onvaderlandslievend zijn.’
‘We leven in een diep racistische samenleving’
Critici stellen dat uw benadering – dat je óf racist, óf antiracist bent – te simplistisch is. Hoe reageert u daarop?
‘Ik hoor dat vaak, maar critici leggen zelden uit waarom het simplistisch zou zijn. Wat ik betoog, is dat je handelingen en uitspraken racistisch of niet-racistisch kunnen zijn. Ik zeg niet: ‘jij bent een racist’. Maar als je niets doet tegen racisme, dan accepteer je de structuren die ongelijkheid in stand houden.
‘We leven in een diep racistische samenleving. Er zijn grofweg twee fundamentele ideeën over ras: of je gelooft dat bepaalde groepen superieur of inferieur zijn, of je gelooft dat alle mensen gelijk zijn. Beleid kan ongelijkheid bevorderen, in stand houden of bestrijden. Er is geen neutrale positie tussen rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid.’
Uw noemde eerder Critical Race Theory: dat is een erg academische manier om naar racisme te kijken. Bent u niet bang dat uw ideeën te moeilijk zijn voor het grote publiek, de mensen die je moet ‘educaten’?
‘Nee. De meeste mensen die mijn boeken lezen, zijn geen academici. Ik probeer mijn werk toegankelijk te maken en schrijf ook kinderboeken. Daarnaast werk ik aan films en sociale media-inhoud om racisme begrijpelijk te maken. Regeringen, zowel in de VS als in Nederland, voeren een strijd tegen onderwijs en promoten onwetendheid. Mijn boeken worden op sommige plekken verboden – zeven van mijn zestien boeken zijn niet toegestaan in bibliotheken en scholen in verschillende staten. Dat laat zien hoe groot de weerstand tegen kennis over racisme is.’
In 2020 kreeg de antiracismebeweging veel aandacht, maar na het escalerende geweld in Gaza is de focus verschoven naar Palestina. Ziet u de strijd voor Palestijnse rechten als iets dat de antiracismebeweging overschaduwt, of als een onderdeel ervan?
‘Ik zie het als een integraal onderdeel van dezelfde strijd. Het gaat om verzet tegen racisme, etnische zuivering en kolonialisme. De manier waarop Palestijnen worden gedehumaniseerd – Trump noemde Gaza ‘de hel’ – lijkt sterk op hoe hij Afrikaanse-Amerikaanse gemeenschappen als ‘hel’ bestempelde.
‘Racisme zal niet vanzelf verdwijnen. Mensen zullen pas weer de straat opgaan als er een nieuw racistisch incident plaatsvindt dat tot verontwaardiging leidt. Helaas is dat slechts een kwestie van tijd.’
De gevangen Koerdische leider Abdullah Öcalan is volgens de pro-Koerdische partij DEM van plan een ‘historische oproep’ te doen voor een oplossing van de Koerdische kwestie in Turkije.
Volgens waarnemers zou de 75-jarige PKK-oprichter op 15 februari, de dag van zijn arrestatie in Nairobi in 1999, kunnen oproepen tot een einde aan de gewapende strijd van de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK). De PKK strijdt sinds 1984 tegen de Turkse staat en wordt door Ankara en zijn westerse bondgenoten als een terroristische organisatie beschouwd, aldus de nieuwsdienst AFP.
‘Alles ligt nu in de handen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan’, zei Tuncer Bakirhan, co-voorzitter van DEM. ‘Dit is uw kans om de geschiedenis in te gaan, meneer Erdogan’, voegde hij eraan toe.
Erdogan en zijn coalitiepartner, de ultranationalistische partij MHP, reikten Öcalan in de herfst de hand en boden hem een vervroegde vrijlating aan als hij de PKK-strijders zou oproepen hun wapens neer te leggen.
Öcalan verklaarde op zijn beurt eind december dat hij ‘vastbesloten’ is om de dialoog met Ankara voort te zetten en sprak tegenover een delegatie van DEM-parlementsleden, die hem in de gevangenis bezochten, van een ‘historische verantwoordelijkheid’, schrijft AFP.
De pro-Koerdische oppositiepartij DEM, eerder bekend als de HDP, is de derde grootste partij in het parlement. De Turkse regering beschuldigt de partij van banden met de PKK, iets wat DEM ontkent.
Öcalan werd in februari 1999 in Nairobi, Kenia, door de Turkse geheime dienst opgepakt. Hij werd aanvankelijk ter dood veroordeeld, maar ontsnapte aan de straf doordat de doodstraf in Turkije in 2004 werd afgeschaft. Sindsdien zit hij in bijna volledige isolatie een levenslange gevangenisstraf uit op het eiland Imrali.
‘Lali, een familiegeschiedenis’is het boek van Sasha Meyer over haar Joodse oma. Maar het gaat tevens over een onbekend stukje wereldgeschiedenis. Zoals het feit dat de Dominicaanse Republiek tijdens de Tweede Wereldoorlog bereid was Joodse mensen op te vangen. Was dat sociale bewogenheid? Of had de toenmalige dictator Rafael Trujillo een eigen agenda?
Lali Landsberger, die eigenlijk Therese heette, werd geboren in 1898 in Friedeck, een plaats die destijds in het Oostenrijks-Hongaarse Rijk lag. Na de Eerste Wereldoorlog werden sommige grenzen opnieuw vastgesteld. De stad lag plotseling in Tsjecho-Slowakije en heette Frýdek. Lali Landsberger was de dochter van textielmagnaat Adolf Landsberger, die op latere leeftijd was getrouwd met Marianne en drie kinderen met haar kreeg. Eén overleed jong, Lali en broer Fred bleven over.
Sasha Meyer heeft haar grootmoeder nooit gekend, want ze is omgekomen in 1948. ‘Mijn moeder was niet in staat over haar te praten, maar na mijn moeders overlijden heb ik bij het opruimen fotoalbums gevonden en een heleboel brieven die Lali had geschreven. Zo heb ik haar eindelijk leren kennen. Daarnaast ben ik op zoek gegaan en vond familieleden in diverse landen waar ik voorheen geen weet van had.’
In Frýdek, later Frýdek-Mistek, werden de textielfabrieken van firma Landsberger eerst tijdens de Tweede Wereldoorlog in beslag genomen door de Duitse bezetter omdat het om een Joods familiebedrijf ging. Na de oorlog werd Tsjecho-Slowakije een communistisch land en verviel het bedrijf aan de staat. ‘In de communistische periode werd de familie Landsberger afgeschilderd als kapitalistisch en zuiver op geld belust’, vertelt Sasha. ‘Verschillende familieleden die nog in die regio woonden, hebben daar last van gehad. In 2018, vijf jaar na het overlijden van mijn moeder, is er in het stadsmuseum in Frýdek-Mistek een tentoonstelling geweest over de Landsbergers. Daar heb ik aan meegewerkt.
‘In de communistische periode werd de familie Landsberger afgeschilderd als kapitalistisch en zuiver op geld belust’
‘Een van de bezoekers was de schrijfster Hana Oboda, die geboeid raakte door Marianne Landsberger. Ze wilde graag een boek over haar schrijven en vroeg aan mij of dat mocht. Natuurlijk vond ik dat goed. Vanaf dat moment had ik heel veel contact met haar, om al haar vragen te beantwoorden. De tentoonstelling was aanleiding voor het idee voor een boek over Lali en de Tsjechische schrijfster gaf me het laatste zetje om mijn plan uit te voeren.’
Sasha Meyer benadrukt dat het communistische regime, dat viel in 1989, in Tsjechië als veel ingrijpender wordt beleefd dan de Tweede Wereldoorlog. Ook omdat het verser in het geheugen ligt. De bewoners van Frýdek-Mistek zijn, net als veel mensen in dit land, op zoek naar hun verzwegen geschiedenis.
Een onconventionele vrouw
Lali had een levensstijl die tegenwoordig acceptabel is, maar in haar eigen tijd niet. Ze trouwde en kreeg een kind, Yvonne. Ze was blij met haar dochter, hoewel het moederschap niet voldoende voor haar was. Van jongs af aan had Lali de ruitersport beoefend en ze besloot ook na de geboorte van haar kind daarmee door te gaan. ‘In die tijd was het niet ongebruikelijk dat kinderen van rijke ouders werden opgevoed door een gouvernante. Dan konden de moeders ‘damesdingen’ doen. Meedoen met ruiterwedstrijden was echter ongewoon voor een vrouw. In 1929 won Lali haar eerste internationale concours, waarna er vele prijzen volgden. Daarmee versloeg ze de traditionele mannelijke ruiterelite, die vaak afkomstig was uit militaire kring.’
Lali zorgde voor nog meer ophef toen ze verliefd werd op de jongere Otto Smolenski, die Smo werd genoemd. Voor hem verliet ze haar man Rolf, een katholieke Oostenrijker. Echtscheiding was tot 1938 niet toegestaan voor huwelijken die gesloten waren in de katholieke kerk. Na de Anschluss met Duitsland kon er worden gescheiden. Overigens was Lali een van de eerste vrouwen in Wenen die een rijbewijs had. Door al deze feiten te melden, geeft het boek een tijdsbeeld weer.
Sasha met op de achtergrond en portret van Lali
Donkere wolken
In Wenen was het toenemende antisemitisme in de jaren dertig goed voelbaar. Smo wilde het liefste Europa uit. Hij dacht serieus na over emigreren naar Zuid-Amerika, wat Lali beangstigde. Ze voelde zich sterk verantwoordelijk voor het familiebedrijf en ook voor de zorg voor haar moeder en dochter, die in Lausanne woonden. Lali dacht dat de politieke onrust zou gaan liggen als de economie weer aantrok, maar Smo dacht daar anders over en velen met hem.
In 1938 was er in het Franse Évian-les-Bains een internationale conferentie op initiatief van de Amerikaanse president Franklin Roosevelt. Het onderwerp was de problematiek rondom de aanzwellende stroom Joodse vluchtelingen. Van de 31 landen die hier vertegenwoordigd waren, was er één land dat aanbood 100.000 vluchtelingen op te nemen: de Dominicaanse Republiek. Het zouden er uiteindelijk 8.000 worden. Dit lijkt een vergeten stukje geschiedenis. ‘Rafael Trujillo, een regelrechte dictator, had redenen om zoete broodjes te bakken’, legt Meyer uit. ‘Zijn leger had een veldslag geleverd bij de grens met Haïti en sindsdien had hij problemen met de VS. Daarnaast was the United Fruit Company vertrokken uit de Dominicaanse Republiek. Ze hadden zelfs de barakken achtergelaten. Die stukken land konden benut worden.’
Lali dacht dat de politieke onrust zou gaan liggen als de economie weer aantrok
Waarschijnlijk hoopte Trujillo ook op een financiële injectie voor zijn arme land. Die kwam in de vorm van een vette bonus per vluchteling van hulporganisaties in New York. Virgilio Trujillo, zijn oudere broer, was ambassadeur in Europa en een bekende van Lali en Smo. In 1938 kocht Smo twee Dominicaanse paspoorten van hem voor 3.000 dollar. (Anno nu zou dat ongeveer 64.000 dollar zijn.) ‘De Dominicaanse Republiek had perspectieven die sommige andere Zuid-Amerikaanse landen niet boden, namelijk het staatsburgerschap en eventuele gezinshereniging. Dat maakte het land extra aantrekkelijk.’
Vooral Marianne Landsberger, de moeder van Lali, zag het niet zitten. Ze riep: ‘Doe het niet! Die reis is gevaarlijker dan die hele Hitler!’ Ze vertrouwde dictator Trujillo niet. Uiteindelijk gingen ze toch, maar pas toen Europa in oorlog was geraakt. Het zou een reis worden met veel tegenslagen, waardoor ze pas na een jaar eindelijk in de Dominicaanse Republiek arriveerden. Lali en Smo begonnen daar een finca, een ranch. Die was zo succesvol dat ze een tweede begonnen. In 1944 kregen ze het Dominicaanse staatsburgerschap.
Het ongeluk dat geen ongeluk was
Na de Tweede Wereldoorlog ondernam Lali om haar moeder en dochter weer te zien de grote reis naar Europa. Daarna reisde ze door naar haar broer. Tijdens de oorlog hadden ze contact gehouden via brieven, maar daarin vertelde Lali alleen de leuke dingen. ‘Brievenschrijvers moesten rekening houden met het feit dat die brieven werden gelezen’, legt Sasha uit. ‘Misschien in de Dominicaanse Republiek, misschien door de Duitse bezetter voordat de brieven Zwitserland bereikten. De brieven vertoonden tekenen van censuur, zoals aantekeningen.’
Toen sloeg het noodlot toe. In 1948, kort voordat ze definitief naar Europa zouden terugkeren, kwamen Lali en Smo in de Dominicaanse Republiek om bij een mysterieus auto-ongeluk. Hun bezittingen, inclusief de sieraden van Lali, vervielen aan de staat omdat er geen erfgenamen zouden zijn. Dat was onzin, want ze had haar dochter Yvonne.
Toen Yvonne naar de Dominicaanse Republiek wilde reizen, smeekte haar familie om dat niet te doen. Ze waren bang dat ze vermoord zou worden – een lot waarvan ze dachten dat dit ook haar ouders had getroffen. Sasha: ‘In 1961 werd dictator Trujillo vermoord door een lijfwacht. Er gaan geruchten van betrokkenheid van de CIA. Twintig jaar na het overlijden van Trujillo is mijn moeder alsnog naar de Dominicaanse Republiek gegaan. Ik herinner me daar hoofdzakelijk van dat ik het als kind zo erg vond dat ze veel langer wegbleef dan de bedoeling was.’
‘Het verhaal van Lali geeft aan dat moeten vluchten van alle tijden is’
Yvonne wilde uitzoeken hoe het zat met de dood van haar ouders. ‘Het is echter vruchteloos geweest’, vertelt Sasha. ‘Hetzelfde geldt voor de bezittingen van de familie Landsberger die in Tsjecho-Slowakije van hen zijn afgenomen. Alleen Fred Landsberger kreeg daar nog een vergoeding voor tot aan zijn overlijden begin jaren zestig.’
In latere publicaties, ook in Dominicaanse kranten, wordt hier en daar geschreven over de moord op het echtpaar Smolenski. Mogelijk is hun zakelijke succes hen fataal geworden. De finca kwam in handen van de familie Trujillo en werd doorverkocht voor zestig keer de waarde waarvoor het was gekocht.
Hun dood bleef niet onopgemerkt
De moord op Lali en Smo is in diverse publicaties besproken. In 1959 publiceerde de Dominicaanse journalist in ballingschap German E. Ornes in New York een boek over Trujillo waarin de zaak Smolenski werd genoemd, maar het barst volgens Sasha van de onjuiste details. Zo zou Lali een Belgische barones zijn. Een autoriteit op het gebied van Joodse vluchtelingenavonturen in de Dominicaanse Republiek is professor Allen Wells, de zoon van een van de kolonisten in Sosúa. Informatie die van hem afkomstig is, klopt wel.
‘Het verhaal van Lali geeft aan dat moeten vluchten, helaas een actueel onderwerp, van alle tijden is. Tegen je zin in, om het vege lijf te redden, je dierbaren en je vertrouwde omgeving moeten verlaten is een moeilijke beslissing. Lali en Smo konden niet anders’, vertelt Sasha Meyer tijdens de presentatie van haar boek.
Waarom is er zo weinig aandacht voor Joden die rond de Tweede Wereldoorlog naar de Dominicaanse Republiek vluchtten? Is het ondergesneeuwd in de grote stroom van informatie over deze bewogen periode in de wereldgeschiedenis? Of willen andere landen liever niet aan hun onbarmhartigheid worden herinnerd? Hoe dan ook, in Lali, een familiegeschiedenis, krijgt de lezer een goed beeld over dit relatief onbenoemde onderwerp.
Sasha Meyer, Lali, een familiegeschiedenis, Park Uitgevers, 304 blz., € 22,99
Trump lijkt Oekraïne op te geven aan Poetin door akkoord te gaan met zijn eisen: Oekraïne moet bezet gebied afstaan en mag geen lid worden van de NAVO. Dit zorgt voor angst dat Trump en Poetin samen Europa willen verzwakken, net zoals Hitler en Stalin dat vroeger deden, schrijft Roel van Duijn.
Mijn haren rijzen te berge. Wát? Heeft Trump de onderhandelingen met Poetin over Oekraïne echt nu al weggegeven? Met ongeloof lees ik de uitspraken die de Amerikaanse minister Hegseth namens Trump gedaan heeft in Brussel, op het NAVO-hoofdkwartier. Echt, het kwam ontstellend duidelijk uit zijn mond: Oekraïne moet door Rusland bezet grondgebied en de wens om lid te worden van de NAVO opgeven.
Waarover wil Trump dan nog onderhandelen? Hij heeft nu al telefonisch, dat moet wel, ingestemd met de belangrijkste eisen van Poetin. Veroverd gebied blijft Russisch en het land mag geen NAVO-lid worden.
Dat laatste wil Oekraïne al sinds de conferentie in 2008, omdat het NAVO-lidmaatschap vrijwel de enig denkbare garantie is tegen nieuwe Russische agressie, ook na een, waarschijnlijk tijdelijk, staakt-het-vuren. Bovendien, verkondigt minister Hegseth, wil de Amerikaanse regering geen troepen sturen naar Oekraïne om ervoor te zorgen dat het beoogde bestand wordt nageleefd, dat laat Trump aan de Europeanen over. Tegelijk zegt zijn minister dat een duurzame vrede ‘robuuste veiligheidsgaranties’ moet bevatten om ervoor te zorgen dat de oorlog niet opnieuw zal beginnen.
1400 kilometer
Maar kunnen de Europeanen een bestandslijn van ongeveer 1400 kilometer blijvend bewaken? Nee, niet tegen de Russische krijgsmacht. Want Europa zou daar minstens 50.000 soldaten voor moeten leveren, die klaar moeten staan om een Russisch leger dat tienmaal zo groot is tegen te houden. En die 50.000 soldaten zouden bovendien regelmatig afgelost moeten worden en voorzien moeten zijn van een nog veel grotere Europese troepenmacht om in geval van nood terug te slaan. Hegseth, schiet toch op met je ‘robuuste veiligheidsgaranties’ voor Oekraïne. Daar komt op deze manier niets van terecht. Dat weet Poetin ook en daarom is het nu al duidelijk dat Trump Oekraïne weg wil geven aan Poetin.
Zijn ontoereikende Europese troepen ter bewaking van een bestand met Rusland, oog in oog met een Russische overmacht, niet een groot risico voor een rechtstreekse oorlog tussen Rusland en het Europese deel van de NAVO? Kleinigheid.
Waarom geeft hij Poetin Oekraïne cadeau, na hem eerst luid toegeblaft te hebben?
Had Trump dan niet een dag of wat geleden Poetin gedreigd dat als hij niet zou willen onderhandelen hij Rusland met oorverdovende sancties om de oren zou slaan? Vergeten alweer. Waarom vergeten? Dat is vraag één.
Hegseth had ook nog een klinkklare boodschap voor de Europese NAVO-landen. Wij moeten veel meer gaan betalen voor onze eigen defensie, want voor de VS is het verdedigen van Europa helemaal geen prioriteit meer. De Amerikanen hebben nu wat anders aan hun hoofd, China.
Waarom zegt Hegseth dit zo luid dat hij het Poetin als het ware in de oren toetert? Waarom zaait hij op die manier twijfel over het basisprincipe van de NAVO, het beroemde artikel 5 van het NAVO-Handvest, dat inhoudt dat wanneer één lid van de NAVO wordt aangevallen de andere leden de aangevallen lidstaat onmiddellijk te hulp schieten? En dit terwijl de Deense geheime dienst juist ontdekt heeft dat Rusland met plannen speelt om de NAVO-landen binnen vijf jaar aan te vallen, de Baltische staten mogelijk zelfs al over twee jaar?
Dat is vraag twee.
Inleidende onderhandelingen zijn al geheim
Dit zijn twee vragen die Trump ons als brokken zout in de keel steekt. Waarom geeft hij Poetin Oekraïne cadeau, na hem eerst luid toegeblaft te hebben? En waarom gebruikt hij woorden waaruit Poetin kan afleiden dat Amerika Europa mogelijk niet zal verdedigen? Waarom, waarom?
Er rijst bij mij een vermoeden dat het antwoord is dat Trump in het geniep een deal heeft voorbereid om samen met Rusland Europa kapot maken. Poetin pakt het vanuit het oosten aan en Trump vanuit het westen, met behulp van chaos en forse steun aan de rechts-extreme partijen. Amerika zal het niet militair, maar slechts economisch, en politiek doen, met behulp van sancties en de verbreiding van desinformatie en complottheorieën. Rusland mag ook militaire middelen gebruiken.Russische sancties tegen Europa hebben immers geen effect. Dat is wat Grote Bek nu, samen met Musk en gevolgd door zijn Republikeinse partij aan het doen is.
Trump en Musk slopen de instituties van de Amerikaanse staat, die Trump in de weg staan in zijn greep naar de absolute macht. Lastige ambtenaren worden eruit gekieperd, waarheidslievende kranten wordt het moeilijker gemaakt bijeenkomsten in het Witte Huis te bezoeken, zijn tegenstanders mogen geen overheidsgebouwen meer betreden. Er is gelukkig weerwerk, er worden processen gevoerd om onwetmatige acties van de president buiten werking te stellen.
Trump wil de onbeperkte macht over de machtigste staat ter wereld
Maar houdt Trump zich aan uitspraken van ‘corrupte’ rechters? Iedereen die hem en Musk in de weg staat, noemt hij zonder een spoor van bewijs ‘corrupt’. De waarheid doet er niet toe, die staat hem in de weg. Dat met het verdwijnen van de waarheid ook de moraal bodemloos wordt, interesseert hem geen zier. Trump wil de onbeperkte macht over de machtigste staat ter wereld.
Het Trump-Poetin pact
Wat Oekraïne voor Poetin is, is de EU voor Trump: hinderlijke stukken democratie van de oude wereldorde die zij beiden opruimen. Weg met die obstakels! Daarom mag van Trump Oekraïne naar Rusland – Ukrain will be ever or will be not Russian. Daarom mag Europa het nu helemaal zelf opknappen. En Poetin, vermoed ik, zal Trump niet dwarszitten in zijn pogingen om een belangrijk deel van het noorden van Amerika te veroveren.
Ik zie het gebeuren dat de Amerikaanse zakenman een werelddeal met de Russische ex-KGB-agent maakt om samen de boel in Europa op te delen, zoals Hitler en Stalin dat in 1939 gedaan hebben, aan de vooravond van het bulderen van de kanonnen.
Het was een pact waarvan pas ruim een halve eeuw later, in de jaren negentig, aan het licht gekomen is dat het inhield dat Stalin de Baltische landen, half Polen en Moldavië mocht hebben. Toevallig zijn dat ruwweg ook de gebieden waarover Poetin in zijn ultimatum van december 2021 de zeggenschap heeft opgeëist. Aan de andere kant maken Canada, Groenland en Panama ook deel uit van die deal, die landen zijn de hapjes voor Trump. Ik maak me sterk dat Trump van Poetin als tegenprestatie heeft losgekregen dat hij zich met die Amerikaanse annexatieplannen niet zal bemoeien.
Een geheim pact is in de maak, buiten Europa en buiten Oekraïne om. Zelensky heeft al laten weten dat hij niet geïnformeerd wordt over de gesprekken tussen Washington en het Kremlin. Europa, zie ik, evenmin.
Europa wordt bedreigd en belazerd. We hebben alleen nog één kansje: eindelijk onze Europese tanden laten zien.
Dit is een ingezonden opinie en geeft niet noodzakelijk het standpunt van de Kanttekening weer.
Zowel de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), de douane en de gemeente Arnhem lopen het risico burgers te discrimineren. Dit blijkt uit een rapport van de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme.
Het waren de eerste drie overheden die onderworpen werden aan een nieuwe doorlichtingsmethode om risico’s op of concrete gevallen van discriminatie tegen het licht te houden. De Discriminatietoets Publieke Dienstverlening (DPD), zoals de toets wordt genoemd, is vorig jaar ontwikkeld door de Staatscommissie en helpt organisaties om zichzelf door te lichten op discriminatierisico’s. De toets zal ook bij andere organisaties worden ingezet.
‘Patronen van discriminatie en racisme zitten diep verankerd in de dienstverlening van de overheid’, zo klonk de algemene conclusie. Hoewel deze conclusie al eerder door de Tweede Kamer werd gemaakt, benadrukt de Staatscommissie dat er drastisch iets moet veranderen om ervoor te zorgen dat er niet nog een Toeslagaffaire komt, om maar een voorbeeld te noemen.
Overheidsorganisaties kunnen met de tool zelf achterhalen waar en hoe er risico’s op (institutionele) discriminatie ontstaan in hun dienstverlening. Het is niet de enige toets die in omloop is. Het College voor de Rechten van de Mens bracht op 28 januari een toets uit, bedoeld voor overheidsinstanties maar ook voor private bedrijven zoals banken.
Een lange Hollandse man, concertpianist van professie, wordt door een steenrijke sjeik in Qatar aangenomen als directeur van zijn kunstmuseum. De lange Hollandse man werpt zich vol enthousiasme op het project en ontdekt al snel dat het museum een chaotisch pakhuis is. Het gebouw ligt vol prachtige kunst maar ook stoffige oldtimers en de strop waar Saddam Hoessein aan opgehangen is, maken deel uit van de verzameling.
Om orde in de chaos te brengen, neemt de directeur een jonge, ambitieuze Amsterdammer aan die hem helpt bij het komen tot een inventarisatie. De contacten met de sjeik en zijn adviseurs verlopen moeizaam, het in kaart brengen van de collectie wordt ondermijnd door een toxische werksfeer. Niemand vertrouwt elkaar, stelt de directeur. En er is afgunst van de andere medewerkers want de Hollanders krijgen beter betaald dan zij, afkomstig uit het Midden-Oosten of India. Uiteindelijk verlaat de Hollandse directeur gedesillusioneerd het museum.
De jonge medewerker, Jacob, blijf achter want hij heeft het er naar zijn zin. Op een dag wordt hij dood aangetroffen in zijn appartement. Men gaat uit van een natuurlijke dood maar het overlijden is met vragen omringd. Is hij het slachtoffer geworden van jaloezie? Wist Jacob teveel over de schimmige herkomst van de collectie?
In de opwindende podcast Jacob, dood in Qatar, waar ik de afgelopen week met veel interesse naar heb geluisterd, probeert men tot antwoorden op deze vragen te komen. Jacob had Arabisch gestudeerd en haalt veel levensgeluk uit zijn aanstelling bij het museum. De Hollandse directeur, Kees Wieringa, echter ging met verbittering weg. Hij schreef over zijn ervaring een boek waarin hij afrekende met de strenge religie en cultuur van Qatar die wat hem betreft alle omgangsvormen verpest.
‘De podcast laat zien met wat voor onvoorstelbare oogkleppen op Hollanders in de Arabische wereld opereren’
Zijn boek heb niet gelezen, wel komt hij veelvuldig aan het woord in de podcast als ooggetuige en informant. Op basis van zijn soms ronduit bizarre aannames proberen de podcastmakers Lex Boon en kunstdetective Arthur Brand een mogelijke dader van een misdrijf te vinden. Ik luisterde naar de podcast omdat ik geïnteresseerd ben in hoe een Nederlander zich staande houdt in de Arabische wereld. En is Jacob vermoord? Spoiler alert maar uiteindelijk leidt geen van de aanwijzingen tot ook maar een snippertje van concreet bewijs. Wel zijn er veel valse beschuldigingen en ronduit harde woorden over moslims en Arabieren.
De podcast is vooral een mooie vertelling die laat zien met wat voor onvoorstelbare oogkleppen op Hollanders in de Arabische wereld opereren. Van een serieuze bedrijfsvoering is in het ‘museum’ geen sprake. Wieringa is het vooral voor zichzelf heel groot aan het maken. Wat naar voren komt, is de ambitie van een Arabische privéverzamelaar met heel veel centjes om zijn links en rechts bij elkaar gekochte spulletjes in de woestijn toegankelijk te maken voor publiek.
Podcastmaker Lex Boon bezoekt het museum, en wat hij beschrijft, is ontluisterend. Veel prachtige kunst maar ook heel veel rommel. Ex-directeur Kees Wieringa en speurder Arthur Brand zijn ronduit negatief over de Arabische medewerkers en adviseurs. In hun ogen is het een grote, cynische, corrupte en moorddadige bende – deze aantijgingen worden nooit onderbouwd; de suggestie moet het werk doen. Wieringa is extreem bevooroordeeld over de mensen die hij tot zijn collega’s rekende, op het karikaturale af. Dat maakt dat ik al snel geen snars geloofde van de aantijgingen, Wieringa maakt van mensen sprookjesfiguren uit duizend-en-een-nacht.
Het lijkt erop dat de directeur toen hij een prachtige kans kreeg museumdirecteur te spelen overal ‘ja, amen en inshallah’ op zei om eenmaal weg uit de zandbak keihard terug te willen slaan naar zijn broodheer. Dat maakt de podcast tot een beste wel ontluisterende luisterervaring.
De tachtigste herdenking van het bombardement op Dresden vindt vandaag onder hoogspanning plaats. Extreemrechtse groepen hebben demonstraties aangekondigd. Ze eisen meer aandacht voor het slachtofferschap van Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, meldt NRC.
Tijdens de geallieerde bombardementen tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog vielen naar schatting 25.000 Duitse burgerslachtoffers. Ze kwamen om in de vuurzee die werd veroorzaakt door de aanval van Britse en Amerikaanse bommenwerpers.
Vooral in Oost-Duitsland zijn deze bombardementen altijd een open wond gebleven. Nu mobiliseert extreemrechts die gevoelens om erkenning te vragen voor ‘Duits slachtofferschap’ en worden er demonstraties georganiseerd.
Extra politie-eenheden uit naburige deelstaten worden naar Dresden gestuurd om de orde te bewaken tijdens de herdenkingen. Er worden confrontaties met extreemrechtse ophitsers verwacht. Ook de AfD wil profiteren van de spanningen.
De extreemrechtse partij is het oneens over hoe de Tweede Wereldoorlog in Duitsland wordt herdacht. ‘Wij zijn het enige land met een monument van schande in de hoofdstad’, zei toenmalig AfD-leider Björn Höcke in 2017 over het Holocaustmonument in Berlijn.
In Den Haag zijn de afgelopen weken vier daklozen overleden. Drie van hen waren tussen de dertig en vijftig jaar. Ze zijn dood gegaan door de omstandigheden waarin ze leefden, volgens het Straat Consulaat, dat opkomt voor de belangen van daklozen in de stad.
Het gaat om vier mannen: Frank, Noël, Adam en François. Een van hen was bijna tachtig, de anderen waren van middelbare leeftijd. ‘Het zijn geen oude mensen die bezwijken door hitte of kou. Het gaat om mensen die overlijden door de omstandigheden waarin ze gedwongen leven. Dat mogen we nooit normaal gaan vinden’, schreef de organisatie namens een medewerker op LinkedIn.
Op 1 januari 2024 waren naar schatting 33 duizend mensen tussen de 18 en 65 jaar in Nederland dakloos, waarvan 32 procent in de vier grote steden (Rotterdam, Den Haag, Amsterdam en Utrecht) leeft. Bijna de helft van de daklozen in Nederland is bovendien in het buitenland geboren
Het leven op straat is onmenselijk en zwaar, schrijft Straat Consulaat. ‘Het overlijden van deze vier personen confronteert ons met de gevolgen van dit bestaan. Laten we dit moment gebruiken om stil te staan, om na te denken, en om ons opnieuw in te zetten voor een samenleving waarin iedereen een plek heeft en niemand wordt achtergelaten.’
De PVV breekt opnieuw een verkiezingsbelofte aan de lagere inkomens: de huren stijgen weer. Eerder liet de partij al de beloofde afschaffing van het eigen risico vallen, meldt de Volkskrant.
Voor de verkiezingen had de PVV beloofd de huren met 20 procent te laten dalen. Daar komt niets van terecht. Integendeel, de huren gaan per 1 juli waarschijnlijk omhoog.
In de Kamer werd de PVV dan ook stevig aan de tand gevoeld. ‘De PVV is met loze beloftes gekomen, u heeft gelogen tegen het volk en ook in tweets blijft partijleider Geert Wilders doorgaan met leugens’, houdt Denk-Kamerlid Ismail El Abassi de PVV voor. ‘Uw belofte was: we gaan de huur met twintig procent verlagen. Maar dat doet u niet. De PVV denkt toch niet dat de mensen gek zijn?’
Kamerlid Jeremy Mooiman van de PVV heeft hier weinig tegenin te brengen. Schoorvoetend erkent hij dat de partij deze belofte niet kan waarmaken, maar stelt dat er ‘meer’ nodig is om betaalbaar wonen mogelijk te maken. Hij schuift de verantwoordelijkheid deels af op de andere coalitiepartijen, met wie nog ‘financiële afspraken’ moeten worden gemaakt tijdens de onderhandelingen over de Voorjaarsnota.
Maar daar maakt SP-Kamerlid Sandra Beckerman korte metten mee. ‘U draait mensen een rad voor de ogen’, zegt ze fel tegen Mooiman. ‘Uw belofte was een huurverlaging van twintig procent, regel dat dan ook!’
Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Habtamu de Hoop is genadeloos. ‘Waarom zouden mensen de PVV nog vertrouwen?’
Het woondossier is een van de grootste problemen van het land. De wachttijd voor sociale huurwoningen kan in de grote steden oplopen tot twintig jaar. En de huren zijn het afgelopen decennium alleen maar gestegen. De PVV maakte daar voor de verkiezingen veel stampij over, maar komt in de knel omdat coalitiepartners VVD en BBB geen huurverlaging steunen.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
