Het was geen voorpaginanieuws, maar wel paginavullend, om de bijbehorende foto’s kwijt te kunnen: het bericht, vlak voor Kerst, dat de protestantse aannemer Johan Huibers zijn imposante replica van de Ark van Noach als ‘onrendabel’ te koop heeft gezet. Althans, replica? Dat woord suggereert dat er dus ook ooit een origineel heeft bestaan. Dat laatste wordt door de moderne wetenschap ernstig betwijfeld, om het maar als understatement te formuleren.

Huibers is niet de eerste die zich in de loop van de geschiedenis aan het ontwerpen van zo’n ark heeft gewaagd, in hout of op papier. Al eeuwen geleden deden grotere geleerden een poging. Een van de vermaardste was de zeer veelzijdige Duitse Jezuïetenpater Athanasius Kircher (1602-1680), in later jaren onvermijdelijk in Rome beland.

Over hem verscheen twintig jaar geleden een biografie onder de mooie titel ‘The Last Man Who Knew Everything‘ – de laatste man die alles wist wat men op dat moment in Europa weten kon, wiens kennis nog op alle terreinen van wetenschap up to date was. Na hem viel de explosieve kennisontwikkeling niet meer door één persoon te overzien.

Kircher schreef lijvige folianten vol over alles wat los en vast zat, over theologische en wiskundige vraagstukken, over vulkanisme en magnetisme, over Egyptische hiëroglyfen en Chinese monumenten, en, ja, ook over de Ark van Noach alsmede, even onvermijdelijk, de Toren van Babel. In het laatste geval moest hij na lange, van fraaie prenten vergezelde berekeningen overigens tot de conclusie komen dat de bijbelse overlevering van een toren die tot in de hemel reikte niet kon kloppen.

En wel om drie nuchtere redenen, nadat hij de afstand tot de hemel op een kwart van die tot de maan – dus op honderdduizend kilometer – had vastgesteld. Ten eerste ontbrak daarvoor op Aarde het benodigde bouwmateriaal. Ten tweede zou de Aarde door een toren van een dergelijke gigantische omvang tijdens zijn rondje om de Zon volledig uit balans raken. En ten derde: hoe hoger de toren werd, hoe meer tijd de bouwvakkers zouden benodigen om het bouwmateriaal naar boven te slepen. Uren werden dagen werden maanden werden jaren – al op een fractie van de beoogde hoogte was iedereen allang dood.

‘In het heden zijn zulke bijbelse reconstructiepogingen vaak minder onschuldig’

Onze brave Kircher zat, vanuit het Midden-Oosten bezien, veilig ver weg in Rome, en heeft met zijn deels wel erg fantasievolle voorstelling van zaken op dat moment niemand kwaad gedaan. Maar zeker in het heden zijn zulke bijbelse reconstructiepogingen vaak minder onschuldig.

Ook bij aannemer Huibers ging zijn arkbouwfanatisme samen met een diepe religieuze beleving van fundamentalistische snit. Bij protestanten is dan de evangelisatiedrang al snel niet ver, alsmede de drang om die in het Heilige Land in een nieuwe stenen werkelijkheid om te zetten. Tot de favoriete theoretische, toen nog onschuldige speeltjes van zeventiende-eeuwse Europese geleerden – joodse en christelijke – behoorden ook reconstructies van de Tempel van Salomo.

Toen slechts op papier uiteraard. Nu zijn zowel sommige radicale evangelische christenen als dito joden eropuit om die daadwerkelijk ter plekke op de Tempelberg in Jeruzalem te herbouwen – wat onvermijdelijk de sloop zou betekenen van een van de belangrijkste heiligdommen van de islam, de Rotskoepel op diezelfde berg, in de Arabische wereld als de Haram-al-Sharif bekend. Met elke concrete stap in die richting komt een wereldwijde godsdienstoorlog naderbij.

Tot nu toe is zelfs de huidige extreemrechtse Israëlische regering ervoor teruggeschrokken om zo’n concrete stap te zetten, ongetwijfeld ook omdat dat zelfs Washington te ver zou zijn gegaan. Maar of dat straks nog steeds geldt? Trump heeft zich electoraal zeer afhankelijk gemaakt van radicale Amerikaanse evangelisten die niets liever willen dan olie op het vuur gooien, in de apocalyptische hoop zo de terugkeer van de Messias op Aarde te bespoedigen. De komende Amerikaanse ambassadeur in Israël Mike Huckabee is zo’n gevaarlijke evangelist.

Bijbels-archeologisch onderzoek moet al langer voor het extreem-zionistische kamp de territoriale claims legitimeren die het door haar beoogde Groot-Israël naderbij helpen brengen. Niet voor niets is de betrokkenheid daarbij van Europese universiteiten nu sterk omstreden.

Ook de bewuste eliminatie van eeuwenoud Palestijns islamitisch erfgoed in de Gazastrook dient dat doel. En na de implosie van de Assad-tirannie zien veel geestverwanten inmiddels tevens voor het verschuiven van de staatsgrenzen in Libanon en Syrië hun kans schoon.