De Rode Hoed zat deze week afgeladen vol bij de H.J. Schoo-lezing van Dilan Yesilgöz. De inhoud ervan zijn velen alweer vergeten, behalve één punt: Yesilgöz vindt de woke-beweging een bedreiging voor de rechtsstaat. Die uitspraak doet ernstig twijfelen aan haar geschiktheid als minister van Justitie.

Zou Yesilgöz begrijpen wat een rechtsstaat is? Een vergelijking tussen woke en extreemrechts doet wonderen. Rechtsextremisten zijn erop uit de democratie af te schaffen en keuren geweld goed. Woke doet dat bij uitstek niet: het gaat om activisten die zich inzetten voor minderheden met een achtergestelde positie op het gebied van cultuur, religie, seksualiteit of gender. Deze ‘wokies’ maken gebruik van hun vrije meningsuiting om bestaande machtsrelaties aan de orde te stellen, zoals het idee dat Nederlanders altijd wit zijn, dat heteroseksualiteit de norm is of dat transgenders niet bestaan.

Yesilgöz sprak tegelijk uitgebreid over het beschermen van de vrije meningsuiting. Het is moeilijk het met haar oneens te zijn dat velen in de publieke ruimte – van wetenschappers tot politici en journalisten – tegenwoordig last hebben van intimidatie en bedreiging. Ze worden thuis opgezocht, krijgen trollenlegers over zich heen of worden op straat geïntimideerd. Het zijn allemaal bedreigingen waar Yesilgöz geen begin van een oplossing voor wist te formuleren, anders dan dat we allemaal waakzaam moeten zijn. Tja.

Ik heb een verrassing voor Yesilgöz. Al die bedreigingen komen uit de hoek van complotdenkers en extreemrechts, groepen die ze in haar eigen lezing uitgebreid noemt. Er is ook een groep die nooit journalisten op straat lastigvalt, politici thuis opzoekt of wetenschappers het werk onmogelijk probeert te maken: de woke-beweging, die nooit verder komt dan het weerspreken van discriminatoire en haatzaaiende uitingen of het vragen om de juiste pronouns. Dat valt allemaal binnen de vrije meningsuiting, iets waar Yesilgöz zich zo graag voor wil inzetten, maar kennelijk alleen als de meningen haar bevallen.

Het weerspreken van discriminatie en haat, het vragen om juiste pronouns: allemaal binnen de vrije meningsuiting

Er is nul bewijs dat de woke-beweging zich buiten de kaders van de rechtsstaat begeeft. Niemand wordt bedreigd of geïntimideerd, er is hooguit weleens een oproep om bepaalde – vooral rechtse – mensen geen platform meer te geven. Dat duidt natuurlijk niet op openheid bij wokies voor andere meningen, maar iedereen die daar een bedreiging voor de vrije meningsuiting in ziet, moet maar eens een lijstje maken van mensen die effectief zijn gecanceld. We zien rechtse politici nog steeds op Twitter, in kranten en in talkshows. Tegenstanders van woke zijn alleen maar bang dat de beweging tot een nieuwe sociale norm leidt. Het is een gotspe dat een bedreiging van de rechtsstaat te noemen.

Het is zelfs nog een stapje erger. Een dag na de H.J. Schoolezing trad het bestuur van de Amsterdamse afdeling van BIJ1 af. Dit is verreweg de meest woke partij van Nederland. Er is ruzie in de Amsterdamse fractie en er is onenigheid tussen de fractie en het afdelingsbestuur. Het gewezen bestuur maakt grote verwijten aan anderen in de partij, waaronder afrofobie en anti-zwart racisme. Dat zijn opmerkelijke verwijten waarvan je zou denken dat BIJ1 ze alleen richt op mensen buiten de eigen geleden zoals politici op de extreemrechtse flank. Ze gaan momenteel echter over personen binnen de eigen partij of beter gezegd: binnen de woke-beweging zelf.

Dilan Yesilgöz weet niet wat de rechtsstaat is en wat vrije meningsuiting betekent, maar mist ook elk inzicht in de politieke actualiteit. In Nederland is een grondoorlog gaande binnen de meest woke partij zelf. In deze beweging bestaan zoveel abstracte ideeën over wat wel en niet de juiste meningen zijn, dat men elkaar al snel in de haren vliegt en voor rotte vis uitmaakt. Dat maakt dat woke in theorie én praktijk geen bedreiging voor de vrije meningsuiting is, laat staan voor de rechtsstaat. Een minister die het omgekeerde beweert, is haar functie niet waard.