Frank Rijkaard, Edgar Davids, Clarence Seedorf, Patrick Kluivert, Finidi George, Stanley Menzo, Nwanko Kanu, George Weah, Tijjani Babangida en vele andere zwarte voetballers waren voor mij als kind rolmodellen uit het profvoetbal waar ik tegenop keek. Zij waren succesvol én hadden dezelfde huidskleur als ik. Daardoor durfde ik als kind te dromen van een succesvolle carrière. Het liefst ook binnen het voetbal, maar toen ik besefte dat ik daarvoor onvoldoende kwaliteiten had, bleef ik dankzij deze rolmodellen geloven in een succesvolle maatschappelijke toekomst.

Het belang van biculturele rolmodellen wordt nogal eens onderschat. Zo ook nu door de KNVB in de aanstelling van een nieuwe bondscoach. De KNVB had kunnen kiezen voor Henk ten Cate, maar geeft de voorkeur aan Frank de Boer.

Onderzoek laat zien dat rolmodellen, maar ook mentoren en ervaringsdeskundigen, buitengewoon effectief kunnen zijn in het inspireren van anderen. Zo onderzocht het Trimbos Instituut in 2015 de effectiviteit van de inzet van rolmodellen in leefstijlcampagnes. Dit instituut keek ook naar de campagne ‘Scoren op Gezondheid’. Uit effectonderzoek naar deze campagne ‘bleek dat de toevoeging van bekende rolmodellen (voetballers van FC Utrecht) ertoe leidde dat de scholieren meer water en minder zoete drankjes dronken.’

De KNVB had kunnen kiezen voor Henk ten Cate

Begin dit jaar kwam de voetbalbond met het aanvalsplan ‘Ons voetbal is van iedereen’, waarmee de KNVB discriminatie en racisme in de voetballerij wil bestrijden. Later stelde de KNVB de commissie-Mijnals in, met daarin leden als Humberto Tan, Ruud Gullit en Ahmed Marcouch. Helaas is zo’n commissie nodig, want racistische incidenten in het voetbal zijn aan de orde van dag. Zowel op amateurniveau als op (inter)nationaal profniveau. Binnen en buiten het veld worden biculturele voetballers gediscrimineerd of zelfs racistisch bejegend. Er zijn in dat aanvalsplan verschillende maatregelen aangekondigd, maar er wordt met geen woord gerept over het belang van diversiteit en inclusiviteit binnen de KNVB zelf. De nadruk ligt sterk op het bestrijden en enigszins op het voorkomen van discriminatie.

Wat de KNVB aanvullend op dit plan en bijbehorende maatregelen kan doen, is bij topfuncties en bij gebleken geschiktheid kiezen voor een biculturele kandidaat. Zoals nu het geval is bij de vacature van bondscoach, de meest toonaangevende baan in het Nederlandse voetbal. En zeker nu de diverse kandidaten elkaar qua CV niet al te veel ontlopen, was het logisch geweest om na Frank Rijkaard (1998-2000) opnieuw te kiezen voor een biculturele bondscoach.

Nu in de persoon van Henk ten Cate. Want Ten Cate als bondscoach geeft in deze tijden van (inter)nationaal en maatschappelijk debat over discriminatie en racisme een overduidelijk en krachtig signaal. Krachtiger dan een commissie of een aanvalsplan en zeker ook nog eens effectiever. En dat niet alleen. Met Ten Cate zou de KNVB ook kiezen voor een man die zich kwetsbaar opstelt en met een eigen visie op racisme.

In juni sprak hij over racisme bij Ziggo Sport: ‘Racisme is niet het woord ‘neger’. Niet het woord ‘zwartkop’. Het is de toon die de muziek maakt. De manier waarop dingen gezegd worden. De manier waarop donkere mensen dingen ervaren en binnenkrijgen. Dat is het gevoel dat je als kind al ontwikkelt. Het gevoel dat je onderscheid kan maken tussen ‘Hij meent het’ en ‘Hij niet’.’

Zo’n leider in de kleedkamer, op persconferenties en langs de zijlijn tijdens het Europees Kampioenschap voetbal draagt onmiskenbaar bij aan het creëren van een meer inclusief voetbalklimaat. En dat niet alleen: het laat jongens van kleur zien dat ze niet hoeven te kiezen voor het criminele circuit om iets van hun leven te maken. Ze kunnen ook kiezen voor hun mooie, positieve dromen en dat je in dit prachtige land alles kunt bereiken. Dat je misschien als dubbeltje wordt geboren in de Schilderswijk, maar toch gewoon een kwartje kunt worden in de Zeister bossen.

De Nederlandse, inclusieve droom is mogelijk en bereikbaar. De KNVB had daar juist nu haar bijdrage aan kunnen én moeten leveren.