Ik heb er lang op moeten wachten, maar ik heb het Communistisch Manifest van Karl Marx en Friedrich Engels weer eens uit mijn boekenkast gepakt. Het verkiezingsprogramma van BIJ1 leest namelijk als een moderne versie van dit traktaat. Hun snoeiharde aanklacht tegen het kapitalisme is zeer vergelijkbaar met wat Marx en Engels in 1848 betoogden.

Ook de toelichting op het besluit van BIJ1 om het programma niet te laten doorberekenen door het Centraal Planbureau (CPB) is antikapitalistisch. ‘Door van het bestaande systeem uit te gaan, houden CPB-berekeningen ​macht bij banken en bedrijven​. BIJ1 wil macht bij burgers leggen’, staat er. ‘Burgers’ klinkt nu eenmaal toegankelijker dan ‘het proletariaat’.

Ergens ben ik wel blij met dit radicale programma. Hoe meer keuzemogelijkheden kiezers hebben bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen, hoe beter. En dan bedoel ik vooral écht verschillende keuzes. Teveel partijen willen ongeveer hetzelfde. BIJ1 onderscheidt zich met een eigen geluid.

Ook de Nieuwe Communistische Partij wil meedoen met de verkiezingen, maar haar kans op een zetel is nihil. Het marxistisch-leninistische programma van BIJ1, dat naar mijn inschatting serieus kans maakt op een Kamerzetel, is daarom écht uniek. Bovendien is het doorregen van anti-neokolonialisme en de strijd tegen discriminatie en racisme.

Daar kenden we BIJ1 en partijleider Sylvana Simons natuurlijk al van. Maar het programma vertoont daarnaast ook sterke overeenkomsten met dat van de Partij van de Dieren. De aanklacht tegen de bio-industrie, de vurige wens om de planeet te willen redden van de klimaatcrisis en de verregaande voorstellen op het gebied van dierenwelzijn zijn een stuk radicaler dan bijvoorbeeld de voorstellen van GroenLinks.

Met dit verkiezingsprogramma mikt BIJ1 op SP-stemmers die de SP te gematigd, te ‘mainstream’ vinden. Ook moeten teleurgestelde GroenLinksers worden verleid. Een van de voorlopers van GroenLinks was namelijk de CPN. Ten slotte en vooral wil BIJ1 iedere Nederlander aanspreken die tot een minderheidsgroep behoort en zich niet politiek vertegenwoordigd voelt. Nederlanders met een migratieachtergrond, Nederlanders met een beperking en Nederlanders uit de LHBTQI+-gemeenschap. Hiermee gaat BIJ1 ook de concurrentie aan met de islamitische partijen Denk en Nida.

De agenda van BIJ1 is er een waar Karl Marx, Friedrich Engels, Rosa Luxemburg, Ché en al die anderen hun rode vingers bij zouden aflikken

Misschien denkt u: ‘Het échte argument om BIJ1 marxistisch te noemen heb ik nog niet gelezen.’ Dat klopt. BIJ1 noemt zichzelf niet marxistisch en dat is begrijpelijk. Want extreemrechtse tegenstanders van BIJ1 beschouwen de partij als ‘cultuurmarxistisch’, en die wil je natuurlijk niet in de kaart spelen. Maar de agenda van BIJ1 is er een waar Karl Marx, Friedrich Engels, Rosa Luxemburg, Ché en al die anderen hun rode vingers bij zouden aflikken.

BIJ1 wil een eenmalige coronatax van vijf procent voor multimiljonairs, een verbod op incassobureaus, nationalisering van woningcorporaties, banken, pensioenfondsen en het OV, supermarkten onder arbeiderszelfbestuur, afschaffing van de monarchie en terugtrekking uit de ‘imperialistische’ NAVO. Ook is BIJ1 heel kritisch op Israël en de Verenigde Staten, die ‘antidemocratische landen’ worden genoemd. Over China, Rusland, Saoedi-Arabië en Turkije wordt dat niet zo expliciet gezegd.

In 2017 had BIJ1 minimaal 70.106 stemmen nodig om een Kamerzetel te bemachtigen. De partij, toen nog Artikel 1 genaamd, haalde slechts 28.700 stemmen, waarvan 40 procent uit de kieskring Amsterdam en 39 procent uit de rest van de Randstad.

De grote vraag is of er voldoende niet-Randstedelijke Nederlanders te vinden zijn die zich aangesproken voelen tot het uitgesproken linkse, marxistische gedachtegoed van BIJ1. Opvallend is dat van de eerste tien kandidaten op de kandidatenlijst van BIJ1 er maar liefst acht uit de Randstad komen. BIJ1 mikt daarmee opnieuw op de Randstedelijke stem.

Mijn inschatting is dat BIJ1 meer stemmen gaat halen dan in 2017. Misschien haalt de partij nu wel voldoende stemmen om die zetel te bemachtigen. Maar Nederland is in zijn geschiedenis nooit een uitgesproken communistisch of marxistisch land geweest. Daarnaast zijn er op links voldoende redelijke alternatieven. Alleen daarom al vrees ik voor BIJ1 dat het bij die ene zetel blijft en dat Quinsy Gario, Gloria Wekker, Anousha Nzume en al die anderen niet in de felbegeerde blauwe Haagse fauteuils zullen plaatsnemen na 17 maart.