Mijn zoontje (9) vroeg mij laatst naar de betekenis van het woord integratie. Die kende hij niet – en zo wil ik het houden. Van het woord integratie word ik eigenlijk zenuwachtig en ook een beetje geërgerd, als ik eerlijk mag zijn. Hoe zou ik in godsnaam aan een kind van negen moeten uitleggen dat er van hem verwacht wordt dat hij moet ‘integreren’? Hij is hier geboren, zit hier op school, speelt in het Nederlands, droomt in het Nederlands en beschouwt Nederland als zijn ‘thuis’. Toen we vorig jaar op vakantie in Marokko verbleven, waren de kinderen (en eigenlijk wij ook een beetje) na twee weken uitgekeken en vroegen de kinderen mij: ‘Pap, wanneer gaan we terug naar huis?’

Van een vluchteling die pas Nederlandse bodem heeft bereikt, zou ik dit wel kunnen begrijpen, maar van mensen die hier geboren en getogen zijn?… Integratie is verleden tijd, mensen… Laten we daar een keer mee ophouden. Laten we beseffen dat de moslim en daarmee de islam een onderdeel zijn van ons verleden, heden en zij zullen geheid een onderdeel zijn van de Europese toekomst.

Lokaliseren en positioneren zijn termen die ik gebruik om het debat rondom islam en ‘integratie’ van moslims aan te duiden. Wat wij nodig hebben, is de islam simpelweg een plekje in onze ruime gemeenschap geven. Islam is een puzzelstukje dat mooi in dat grote geheel past. Persoonlijk ben ik er zelfs van overtuigd dat de puzzel niet volledig zou zijn zónder dat ene puzzelstukje. Zoals bij een puzzel horen de stukken niet gelijk te zijn, maar juist anders, verschillend. Dat is helemaal niet erg. Integendeel, dat maakt het totale plaatje juist zo mooi! Dit gebeurt ook dagelijks, alleen zien we het niet altijd. In de voetbalwereld hebben we Ziyech, zonder hem is Ajax niet compleet. El Ahmadi, de speler van het jaar, is een mooi puzzelstuk waar wij als Rotterdammers trots op zijn. Daarnaast hebben we Touzani, die geweldige dingen doet. En laten we onze Aboutaleb niet vergeten, de bekendste burgemeester van Nederland. En zo hebben wij duizenden andere jongeren die wellicht geen ‘BN’ers’ zijn, maar wel dag in dag uit hun best doen om Nederland sterker en mooier te maken. ‘Waar gaat het dan mis?’, hoor ik u vragen… Het is heel simpel: het begint bij u en bij mij. We moeten gewoon toenadering tot elkaar zoeken en elkaar beter leren kennen. Het is niet eenvoudig, maar wel mogelijk.

De bekende Amerikaanse politicoloog Samuel P. Huntington had het over The clash of civilizations en ik denk dat wij in een tijd leven waarin wij beter in termen van The clash of perceptions kunnen spreken. Het probleem is niet dat de islam een ‘totalitaire ideologie’ is, die geen genade kent. Het probleem is niet de bezorgde burger die op extreemrechts stemt. Het échte probleem zijn sommige politici en opiniemakers die misbruik maken van reële angst en zorgen die er zijn, om zieltjes te winnen voor eigen gewin. Het probleem is dat wij ons laten misleiden door symboolpolitiek waardoor wij elkaar niet meer willen leren kennen. Als wij onze vooroordelen en stereotyperingen een keer opzijschuiven en interesse in de ‘ander’ tonen, dan zal het een stuk makkelijker worden.

De uitdaging die ons als samenleving te wachten staat, is hoe wij ervoor kunnen zorgen dat wij dankzij (niet ondanks) diversiteit en de verschillen die wij hebben, Nederland een stuk mooier voor onze kinderen achter kunnen laten. Laten we het hebben over klimaatuitdagingen, kwalitatief onderwijs en goede zorg. Dat zijn onderwerpen die er toe doen, thema’s die ons allen aangaan en invloed hebben op onze toekomst en die van onze kinderen. Laten we de handen ineenslaan om ons prachtige kikkerlandje een stuk veiliger en toleranter te maken. Dat klinkt ver weg, maar het kan echt. En zo ingewikkeld hoeft het niet te zijn – een glimlach, een praatje, een compliment, al deze zaken verrichten wonderen en maken het verschil. Over de toekomst ben ik zeer positief, maar zeker niet naïef.

Ik kijk daarom niet weg voor de uitdagingen en obstakels die ons in de weg staan. Extremisten van zowel de linkse als de rechtse hoek, haatpredikers en onwetenden die het voor andere verpesten, die zijn er ook. En wat mij betreft moeten wij ook dít soort mensen, los van geloof of achtergrond, tegengaan en met het woord en met saamhorigheid bestrijden. Binnen de moslimgemeenschap moet er meer ruimte komen voor zelfkritiek en zelfreflectie. Dit is essentieel om succes te boeken en een onderdeel van de oplossing te zijn, niet van het probleem.

Moge de Almachtige ons land tegen elke vorm van kwaad en haat beschermen, amen!