Het veelbesproken raadgevende referendum over de inlichtingenwet, de Wiv, ook wel de sleepwet genoemd, heeft inmiddels plaatsgevonden en de uitslag, een nipte zegen voor het tegen-kamp, valt niet te negeren. Onverwacht bleek uiteindelijk een groot deel van het electoraat zorgen te hebben bij de wet in de huidige vorm. Het waren vooral jongeren, vrouwen en hoger opgeleiden die tegen stemden en daarmee het kabinet een duidelijke opdracht gaven de wet nog een keer te overwegen.

Toch kunnen we, afgaande op de wijze waarop kabinetten in het verleden omgingen met uitslagen van referenda, ons afvragen of het kabinet dit signaal vanuit de bevolking dit keer wel serieus neemt. Een advies aan het kabinet zou zijn om dat absoluut wel te doen. De uitslag van dit referendum is namelijk geen uiting van verzet tegen het kabinetsbeleid ofwel een proteststem, maar een uiting van serieuze zorgen die leven onder ongeveer de helft van het electoraat en ook nog dat deel van het electoraat, met name jongeren, dat digitaal erg actief is.

Dat betekent dat de technocratische ingrepen om de Wiv aan te passen onvoldoende zijn. Het kabinet dient een nieuwe wet te ontwerpen in plaats van de huidige wet middels een aantal technische ingrepen aan te passen. Een inlegvelletje zal dit keer niet meer volstaan om een instabiel huis te stutten. Dat huis, het huis van onze democratie, dreigt instabieler te worden wanneer een kabinet weer een referendumuitslag niet serieus neemt.

Veel is geschreven over hoe populisme een bedreiging kan vormen voor onze democratie. Maar wat eveneens onze democratie kan bedreigen is de insteek van een liberaaldemocratische elite om de bredere bevolking uit te sluiten van het besluitvormingsproces. Referenda zijn juist een middel om burgers meer inspraak te geven. Wanneer naast de afschaffing van het raadgevend referendum er nu ook het negeren van de uitslag van de inlichtingenwet dreigt, komt de democratie verder onder druk te staan.

Uit studies blijkt namelijk dat een aanzienlijk deel van de jongeren in Europa steeds sceptischer wordt over democratie. Juist veel mensen uit deze deze groep stemden tegen de inlichtingenwet. Hun stem nu negeren kan het al broze vertrouwen in de democratie verder schaden, met alle gevolgen van dien voor de toekomst.

Onze technocratisch ingestelde elite zou er daarom goed aan doen haar ambities te matigen. Hoe meer zaken onttrokken worden aan inspraak vanuit de bevolking, hoe meer weerstand tegen de elite en het bestuurlijke establishment er gecreëerd zal worden. Dit kan verdere radicalisering van (een aanzienlijk deel van) het electoraat en daarmee een sterke toename van polarisatie in de samenleving, in de hand werken.