Er is ophef ontstaan in Marokko over een datingprogramma, Blind date by Outfit. Een jonge Nederlands-Marokkaanse vrouw in korte rok ondervraagt vier jongemannen die verborgen staan achter een wit scherm. Na elke vraag besluit de vrouw welke man ze beter wil leren kennen. Die blijft achter, de afvaller toont zich waarna er een nietszeggend gesprekje volgt. Ze begint te twijfelen met welke jongen ze verder zal daten. Gelukkig is daar de hulp van haar beste vriend, een hond. Die mag kiezen.

Ik beschouw dit YouTube-programma als intelligente satire die de vinger op de zere plek legt. Het zet de ongelijke verhoudingen in Marokko als het gaat om partnerkeuze op scherp. Deze keer bepaalt de vrouw welke man ze wil. En het gebruiken van een hond is natuurlijk een ondermijning van de mannelijke beschikkingsmacht. Lager dan een hond kan je niet gaan, is de overtuiging in de volkscultuur. Maar is de man in zijn onstopbare lust tot versieren, verleiden en onderwerpen van de vrouw niet zelf honds bezig?

De jongedame in kwestie mag ondertussen het land niet uit, de mannen daarentegen lopen vrij rond. De influencer is vastgehouden, waarmee wordt onderschreven wat het programma aan de kaak stelt: de onderdanige houding die de patriarchale maatschappij van vrouwen verwacht. Eerst toestemming vragen aan je man.

Ik kan deze polemiek niet los zien van het grotere, serieuze debat dat op dit moment plaatsvindt in de Marokkaanse samenleving, namelijk de aanpassing van het familierecht. De koning van Marokko heeft opdracht gegeven om het familierecht ten faveure van de vrouw te herzien. Het advies dat de werkcommissie heeft gegeven stuit vanuit de conservatieve hoek op een golf van kritiek. De vrouw krijgt de langverwachte rechten. De patriarchale macht die van Allah gegeven is, zou hiermee onbehoorlijk worden beperkt. Het moderniserende familierecht past bij de veranderende samenleving waarin participatie van de vrouw in alle geledingen niet te stoppen is. Vooral in de grote steden is dit goed te zien. Het platteland is een ander verhaal en Marokko is ook een boerensamenleving.

Het gebruiken van een hond is natuurlijk een ondermijning van de mannelijke beschikkingsmacht

Sowieso gaat de nieuwe generatie Marokkanen hard op YouTube. Voor wie zoekt is er een heerlijk aanbod van culturele dieptegesprekken, religieuze peptalks en schaamteloze kletspraat. Men bevraagt elkaar tot op het bot, of serveert in kleurrijke documentaires aspecten van de Marokkaanse geschiedenis. Het is een Marokko waarin niet eerst om toestemming wordt gevraagd maar men meteen uit de startblokken schiet.

Dit jaar zou Marokko voor de eerste keer in haar geschiedenis deelnemen aan de prestigieuze Venetië Biënnale, het tweejaarlijkse kunstevenement. De bedoeling was dat drie vrouwelijke kunstenaars hun werk zouden tonen. Die deelname ging door gekonkel achter de schermen uiteindelijk niet door. Maar deze YouTube-show van tiktokker Armani L’Goumani zou ingezonden moeten worden. Heel wat oude denkbeelden over gender, macht en representatie worden overhoop gehaald. De ondervraagde mannen leggen maar wat graag hun hoofd op het hakblok, daarmee onderschrijvend dat een man voor een mooi meisje alles zou doen. Hoewel sexy gekleed heeft Armani met haar zoetgevooisde stem de touwtjes strak in handen.

Armani zelf snapt niet waarom ze wordt vastgehouden. ‘Ik respecteer de normen en waarden van Marokko, ondanks dat ik niet de enige ben die er misschien zo bij loopt.’ Daarmee heeft ze een punt. De show laat zien wat Marokkanen elke dag in de grote steden allang geaccepteerd hebben, dat niemand iets te zeggen heeft over wat je draagt. En dat wat je draagt de ander geen vrijbrief geeft om je als een ding te behandelen. Dat is namelijk bij de beesten af.