Een groepje uitzinnig blije vrouwen, stralend lachende gezichten, glazen met champagne in de hand. Wat viel er te vieren? Dat het Britse Hooggerechtshof een uitspraak heeft gedaan die geslacht definieert als iemands geboortegeslacht, waarmee transvrouwen effectief hun juridisch recht op vrouw-zijn wordt ontnomen. In de praktijk kan die uitspraak grote gevolgen hebben voor transvrouwen. Zo zouden ze voortaan geen aanspraak kunnen maken op voor vrouwen gereserveerde politieke functies en zelfs geweerd kunnen worden uit vrouwentoiletten, kleedkamers en vrouwenzalen in ziekenhuizen. Met als gevolg maatschappelijke uitsluiting van transpersonen, zo waarschuwen belangenorganisaties.

‘Absolutely jubilant’, waren de initiatiefneemsters van For Women Scotland over de uitspraak, die volgde op een lange, felle campagne van zelfbenoemde ‘gendercritici’. Een campagne die extra aandacht (en geld!) kreeg dankzij de steun van Harry Potter-auteur J.K. Rowling, die inmiddels bekend staat om haar transfobe uitspraken.

De uitspraak van het Britse Hooggerechtshof is het volgende dieptepunt in een lange reeks pijnlijke stappen terug voor trans- en queerpersonen wereldwijd. Eerder was het Trump die aankondigde dat er voortaan maar twee geslachten zouden worden erkend: man en vrouw. Het leidde in Nederland tot het aanscherpen van het reisadvies naar de VS.

Transgender Netwerk Nederland raadt trans- of non-binaire personen zelfs af naar de VS te reizen; het aanvinken van het vakje x is niet langer mogelijk. ‘Ga er alleen naar toe als het echt niet anders kan’, luidt hun advies. En dan was er nog META, het bedrijf van Mark Zuckerberg, dat onder meer eigenaar is van Facebook en Instagram, dat aankondigde niet langer in te grijpen bij hate speech tegen onder meer transpersonen. Viktor Orban verbood deze maand, met brede steun van het Hongaarse parlement, alle openlijke uitingen van LHBT-activisme, waaronder de Pride, en erkende in hetzelfde voorstel slechts twee geslachten, man en vrouw. Erdogan noemde in zijn laatste verkiezingscampagne LHBT personen ‘een gif in de familie’.

Feit is dat de discriminatie van transpersonen toeneemt, en hun veiligheid verslechtert

Maar ook dichter bij huis is de situatie verre van rooskleurig en zetten we grote stappen terug: een meerderheid in de Tweede Kamer – inclusief regeringspartijen PVV, BBB en NSC – stemde onlangs voor een voorstel van SGP, JA21 en FVD om het voorstel voor de nieuwe transgenderwet in te trekken en de behandeling van die wet stop te zetten, nadat NSC en SGP daar vorig jaar al per motie om hadden verzocht.

Waarom toch al die haat en angstzaaierij tegen transpersonen? Wat is het dat hen voor veel rechtse, fundamentalistische en populistische bewegingen tot kop van jut maakt? Wie heeft er nou werkelijk last van transpersonen? In alle debatten hierover hoor ik vooral veel fabeltjes, zoals het verhaal dat damestoiletten niet veilig zouden zijn als ook transvrouwen er gebruik van maken.

Feit is dat de discriminatie van transpersonen toeneemt, en hun veiligheid verslechtert. Eerder dit jaar noemde de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme de positie van transgendermensen in Nederland ‘zorgwekkender dan ooit’: lange wachttijden in de zorg, discriminatie op de arbeidsmarkt, desinformatie en haat op sociale media.

Laat die zogenaamde ‘gendercritici’ zich daar druk over maken, in plaats van dolenthousiast de kurken te laten knallen om te vieren dat transvrouwen zich niet langer vrouw mogen noemen. Hoe je dat als niet-trans- (oftewel cis) vrouw kunt vieren als een overwinning, daar kan ik werkelijk met mijn pet niet bij. Want waarom zou je in hemelsnaam blij zijn met het feit dat anderen een fundamenteel recht wordt ontnomen? Veel van deze zogenaamde ‘gendercritici’ noemen zich bovendien feminist. Maar met feminisme heeft deze zondebokpolitiek volgens mij niks te maken. Voor mij staat feminisme juist voor gelijkwaardigheid. Of zoals schrijfster Audre Lorde het zo krachtig verwoordde: ‘Zolang andere vrouwen niet vrij zijn, ben ik niet vrij, zelfs als hun ketenen heel anders zijn dan de mijne.’