Sinds ik op mezelf woon, merk ik pas hoe belachelijk vaak de gokindustrie reclame maakt per post. Als in mijn brievenbus niet een flyer ligt van een christelijk clubje dat me wil vertellen hoe liefdevol God is of me uitnodigt voor het gebed, dan is het wel een brief van de Nationale Postcode Loterij, die me geluk meent te bezorgen.

Ik heb het niet bijgehouden, als het al bij te benen zou zijn, maar vermoedelijk ontvang ik haast wekelijks een brief – ‘Aan de bewoner(s) van’. De ene keer in een gouden envelop, de andere keer in een fleurige, roze. Ik heb altijd prijs, dus ook dit keer.

‘Uw koffer is gegarandeerd geld waard!’, is in koeienletters te lezen. Daarvoor hoef ik slechts een QR-code te scannen. Ik maak ‘DIRECT’ kans op ‘maar liefst € 50.000,-’. Daarbovenop kan ik ‘GRATIS’ meespelen ‘voor MILJOENEN’. Ongelooflijk gul. Logisch al die mogelijkheden, want zoals te lezen is op de website van de Nationale Postcode Loterij, staat ze voor ‘alleen maar winnaars!’.

De brief is ook nog eens ondertekend door Winston Gerschtanowitz. Net als onder andere Humberto Tan, Esther Vergeer, Nicolette van Dam en Leonardo DiCaprio is Gerschtanowitz ambassadeur van de Nationale Postcode Loterij. ‘Veel geluk!’, schrijft hij.

Niet alleen verbinden bekende gezichten hun naam aan het bedrijf. Ook de journalistiek werkt mee aan de hype. Na elke trekking doen (lokale) journalisten gretig verslag van kersverse winnaars die een cheque van een paar ton of miljoenen onder hun arm hebben. Daarnaast maken mediamagnaten programma’s als Miljoenenjacht en Eén tegen 50.

Alsof gokken zonder gevaar is, geen slachtoffers maakt, een normale en gezonde zaak is. Het zou een taboe moeten zijn. Nu is gokken zo genormaliseerd dat het zelfs voor velen een traditie is om in ieder geval aan het eind van het jaar een lot te kopen. Het is een familiedingetje, dat gokken. Maar zo’n industrie zou zich juist moeten schamen om reclame te maken.

Alsof gokken zonder gevaar is, geen slachtoffers maakt, een normale en gezonde zaak is

Mensen die verslaafd zijn, zullen vast door vooral andere aanbieders hun geld kwijtraken – en later hun sociale kring en zelfvertrouwen. Maar ook de Nationale Postcode Loterij is een deel van die industrie.

Op de achterkant van de brief is een grote foto te zien: een zwarte vrouw – koptelefoon op, opnameapparatuur om haar nek en een microfoon in haar handen – die een zwarte man interviewt. De foto is gemaakt in Oeganda. Het is een initiatief dat gesteund wordt door het fonds van de Nationale Postcode Loterij.

Ironisch en treurig, toch? Op die manier wast de Nationale Postcode Loterij, net als veel andere gokbedrijven, haar geweten en handen schoon: miljoenen euro’s die geïnd zijn bij mensen aan wie hoop is verkocht, steken in – zoals te lezen op haar website – ‘goede doelen die werken aan een rechtvaardige, groene en gezonde wereld’. Die gokbedrijven pochen graag met hun hulp.

Uiteraard kan je menen dat die liefdadigheid mooi, nodig en filantropisch is. Alleen, behalve dat dus aan de ene kant gokbedrijven mensen naar de verdoemenis helpen, worden die initiatieven niet daadwerkelijk vrijwillig gesteund. Het is immers wettelijk verplicht dat die loterijen een groot deel van hun inkomsten afdragen aan goede doelen.

Ik wil niet pleiten voor een verbod op het lastig vallen van mensen met zulke brieven; dat zou te ver gaan. Het is te hopen dat in ieder geval reclame maken voor het gokken, al dan niet middels een lot, eens taboe wordt.

Hoe dan ook: blijkbaar is nog makkelijker dan een prijs winnen met een lot, je via de website van de Nationale Postcode Loterij uitschrijven voor dergelijke brieven – gelukkig maar.