In de verkiezingsdebatten is Nederland overvol. Te veel mensen op een kluitje, te weinig ruimte. En bovenal dat prangende gebrek aan woningen. Links legt de vinger op het gebrek aan klimaatruimte en groen om te bouwen, rechts wijst naar de overvloed aan mensen, lees: migranten.

Goed dat alle politieke partijen woningnood als gedeeld probleem zien, maar de probleemanalyse van zowel links als rechts gaat mank. Neem dat ruimtegebrek. We hebben meer dan genoeg land. Als je eeuwenlang meren en waterplassen droogmaalt, heb je veel grond. Toen we die weilanden gingen bemesten en ‘ruilverkavelen’, schoot onze agrarische output door het dak. Boterbergen, veestapels en mestoverschotten waren het gevolg. Onze landbouw- en veeteeltproductie is nog altijd bestemd voor de halve wereld. Dan heb je als land geen ruimtegebrek.

Rond 1980 besloot de regering onze wateren niet verder in te polderen. We staakten het droogmaken van de Waddenzee en de Markerwaard kwam er evenmin.

Een flink deel van ons agrarisch land, zoals in Noord- en Zuid-Holland, bestaat uit veenweiland. Dat wordt ook wel groen asfalt genoemd: graslanden die, vanwege de geoxideerde plantenresten in de bodem, zelfs zonder mest en chemische bestrijdingsmiddelen broeikasgassen uitstoten. Zeker als boeren de grondwaterstand laag houden, is het zware industrie. Het vernatten en ver-naturen van dit soort gebieden is de oplossing. Mede daarom zetten we sinds deze eeuw sommige drooggepompte polders weer onder water.

Door deze omzetting tot natuurgebied wordt het klimaat van Nederland straks minder het probleem. De uitstoot in ons land zal omlaag gaan, waardoor er ruimte komt voor woonlocaties en bedrijventerreinen. Onze grond zit nog wel gevangen in twintigste-eeuwse bestemmingsplannen. Dáár moeten we iets aan doen, net als aan de overdreven hoge bouwkosten, grondprijzen, belastingen en complexe regelgeving.

Met de vergrijzing in aantocht komen we handen tekort

Dan die overbevolking waarmee rechts Nederland de verkiezingen ingaat. Oké, het aantal inwoners per vierkante kilometer is hoger dan in veel andere Europese landen. Maar qua bevolkingsdichtheid staan we niet in de wereldwijde top tien. We hebben geen enkele megapolis. Amsterdam staat met ruim 900.000 inwoners niet eens in de top 500 steden.

Ons vlakke land laat zich efficiënt inrichten – de Beemster in Noord-Holland is van bovenaf net een Mondriaan. We hebben geen onleefbare woestijnen, geen dode steenvlaktes of reusachtige gebergten. Wie wel eens een rondje door de drukst bevolkte delen van de Randstad heeft gefietst, weet dat je zo in het groen bent. In provincies als Groningen, Zeeland en Limburg zijn dorpjes waar de laatste scholen en winkels zijn verdwenen.

Hoeveel mensen passen er in ons land? De meeste onderzoeken naar een ‘Nederlands bevolkingsplafond’ vermijden concrete cijfers. Volgens mijn berekening passen er zeker dertig, en misschien wel veertig miljoen mensen in Nederland. Waar het op aankomt, is het land slim in te richten. Smeer geen woonwijkjes uit over polders, maar bouw stedelijke gebieden met hoge dichtheid. Positioneer werkgelegenheid en voorzieningen binnen infrastructuur.

Benut de Noordzee bij IJmuiden niet alleen voor windmolens, maar ook voor een zee- en luchthaven. Door vrijval van agrarisch gebied komt er veel nieuwe natuur bij – het blijft leefbaar en voelt ruim aan. Het land raakt dan niet vol, maar groeit toe naar een efficiënt optimum.

Dat overbevolkte Nederland met ruimtegebrek bestaat vooral in de hoofden van lijsttrekkers en hun in paniek rakende kiezers. Hooguit bedreigt ons een tekort aan inwoners. Met de vergrijzing in aantocht komen we handen tekort in vele sectoren: artsen, verpleegkundigen, ingenieurs, maar ook uitvoerend technisch personeel, chauffeurs en horecamedewerkers.

Het goede nieuws is dat duizenden mensen op onze poorten bonzen om toegelaten te worden. Laten we die instroom goed opleiden. Deze verkiezingen vinden plaats in een collectieve waanwerkelijkheid. Wat er bij moet, zijn woningen, veel mensen – en heel veel geestelijke ruimte.