Bij mij in de buurt zijn op een basisschool 29 gevallen van mazelen ontdekt. Sommige van die kinderen zijn op de IC beland. De ouders gaan door een hel.

De GGD trekt de wijken in om ouders ervan te overtuigen hun kinderen in te enten. Een jeugdverpleegkundige met een Marokkaanse achtergrond gaat met ouders in gesprek om ze bewust te maken van de risico’s die kinderen lopen als ze niet gevaccineerd worden. Met ziektes is het vaak zo dat het pas binnenkomt als het je persoonlijk raakt, helaas. Door de enorme verbeteringen in de gezondheidszorg zijn we gaan denken alle kinderziektes overwonnen te hebben. Maar vaccinatie helpt alleen als iedereen gevaccineerd wordt. En daar begint het te wringen. Want wat als de overheid, die soms meer bezig lijkt met mensen uit elkaar drijven dan bij elkaar brengen, oproept tot collectiviteit? Het antwoord is weerspannigheid.

Onder migranten is het wantrouwen jegens vaccinatie tijdens de corona-periode explosief gestegen. Men wantrouwt die overheid. Wat heeft die voor ons betekend, hoor ik de ouders mompelen. Vooral ouders die net boven het bestaansminimum leven, mijden zorg. Het kost niet alleen maar geld, je bent er veel tijd aan kwijt. Voeg daarbij de enorme invloed van desinformatie die is losgebarsten over zowat alles wat met gezondheid, voeding en medicijnen te maken heeft. De voorlichting van de gezondheidszorg moet echt op de schop als ze deze groepen willen bereiken. Het gaat allang niet meer om die prik, het gaat om het herstellen van vertrouwen in een wereld vol wantrouwen en paranoia.

Ik snap wel dat je na de toeslagaffaire de overheid ziet als een schurk met een hoge hoed op

Wat ook niet meehelpt is dat deze vaccinatiemijders onverwachte bondgenoten hebben in de streng-christelijke hoek en het cluster van hoogopgeleide, antroposofische bellenblazers. Wat deze drie groepen gemeen hebben, is dat ze menen toegang te hebben tot een alternatieve, superieure bron van kennis die de kennis van de wetenschap, zoals gebracht door de overheid, overstijgt. TikTok en Insta zijn tjokvol welbespraakte, prachtig uitziende mannen en vrouwen die op charmante wijze slangenolie verkopen. Mensen, toch al onzeker over wat de waarheid is, ontlenen aan hen de geruststellende gedachte dat ze niet alleen staan.

Aan de andere kant begrijp ik dat ouders huiverig zijn voor nog meer vaccinaties. Tijdens de coronaperiode werd een welhaast militair regime opgebouwd om mensen verplicht te laten vaccineren. Voor het eerst in mijn leven zag ik mensen in een democratie het hardgrondig oneens zijn met de besluitvorming van de democratie. Als het op crises aankomt, is de democratie kwetsbaar. Vrijheid van meningsuiting laat ook veel ruimte aan groepen in de samenleving om een alternatieve waarheid uit te spreken, ook wanneer die schadelijk is voor de volksgezondheid. Het leidt tot twijfel, en soms is twijfel gevaarlijke besluiteloosheid. Maar ik snap wel dat je na de toeslagaffaire de overheid ziet als een schurk met een hoge hoed op. Deze overheid hekelt keer op keer mensen met een migratieachtergrond. Je kind niet laten vaccineren is ook een vorm van wraak nemen.

Er is kortom veel schade aangericht. En dus gaan hulpverleners van de GGD naar feestjes en partijen om ouders op informele wijze voorlichting te geven over vaccinatie. Deze hulpverleners hebben in mijn buurt een migratieachtergrond, ze spreken de talen van de gemeenschappen. Ze doen hun best, ze eten wat weg aan baklava en baghrir om de ouders te leren kennen. Ze zijn enorm gedreven. Maar ik vind het wrang dat juist deze helden de brokken moet opruimen. De brokken van een overheid die het niet kan laten om groepen in de samenleving tegen elkaar uit te spelen. De vaccinatiemalaise is een politieke malaise.