Israël verkeert in een impasse: alleen de gemeenschappelijke afkeer van Netanyahu heeft tot een coalitie geleid die de extremen verenigt, en bij elk belangrijk vraagstuk meteen door interne verdeeldheid wordt verlamd. Tot zover de Israëlische democratie.

Palestina verkeert in een impasse: Hamas en Abbas kunnen nog steeds niet samen door één deur, Abbas heeft uit angst voor een zege van Hamas opnieuw nieuwe verkiezingen in zijn staatshelft voor onbepaalde tijd uitgesteld, terwijl er in de andere helft nooit verkiezingen zijn gehouden. Tot zover de Palestijnse democratie.

Amerika verkeert eveneens in een impasse. Joe Biden moet werken met een 50/50-verhouding in de senaat, en dat betekent dat hij voor de ene helft van zijn plannen ambitieus aangewezen is op de doorslaggevende stem van vicepresident Kamala Harris, en voor de andere helft op allerlei omleidingsroutes, die keer op keer dood zouden kunnen lopen.

Daarmee verkeert ook het Palestijns-Israëlische conflict in een impasse, want dat splijt ook de Amerikaanse politiek. Of beter gezegd: dat splijt de Democratische Partij. De Republikeinen staan in dit conflict eigenlijk eensgezind onvoorwaardelijk achter Israël. En zolang dat de leverantie van Saoedische olie niet in gevaar brengt, dan wel die aan relevantie inboet, zal dat zo blijven. Zeker voor de oerchristelijke vleugel van deze partij is Israël onaantastbaar.

De Democraten zijn van oudsher de voorkeurspartij van joodse Amerikaanse kiezers, waarvan een deel overigens wel geleidelijk wat kritischer ten opzichte van Israël is komen te staan. Niet alleen vanwege de bezetting en de nederzettingen, ook omdat Israël als gevolg van interne demografische ontwikkelingen steeds minder westers wordt en theocratische trekken krijgt.

Toch kunnen de Democraten zich niet veroorloven Israël te zeer van zich te vervreemden, omdat zij dan ook teveel joodse kiezers van zich zouden vervreemden. Tegelijk moeten zij het electoraal steeds sterker hebben van niet-westerse etnische minderheden, voor wie die traditionele Amerikaanse band met Israël niet vanzelfsprekend is.

In hun kring bestaat er – voor een deel van die kiezers ongetwijfeld ook op grond van religieuze verwantschap – veel meer sympathie voor de Palestijnse underdog. De linkervleugel van de Democraten begint nu, na het jongste bloedbad dat in een veelvoud aan Palestijnse burgerslachtoffers resulteerde, al over Bidens stilzwijgen te morren.

Het Palestijns-Israëlische conflict splijt ook de Amerikaanse politiek. Of beter gezegd: de Democratische Partij

Scherper zien zij dat de democratie, waar Israël in een dictatoriale omgeving prat op gaat, niet voor alle ingezetenen van het land is weggelegd, en dat er met de alsmaar groeiende nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever een apartheidsstaat wordt gecreëerd, waarbinnen voor de Palestijnen slechts wat schamele restjes overblijven.

Dat is wel het trilemma van Israël: het kan niet én een democratisch karakter hebben én een joodse staat zijn én het hele Heilige Land omvatten. Omvat het dat laatste, dan is het ofwel exclusief joods, maar dan niet democratisch, ofwel democratisch, maar dan niet joods.

Voor een democratische én joodse staat zal Israël een groot deel van het thans beheerste grondgebied moeten opgeven: kortom een tweestatenoplossing moeten accepteren. De facts on the ground wijzen in een andere richting: één staat met de Palestijnen hooguit als tweederangs burgers.

Ongeacht wat Biden persoonlijk denkt of vindt, moet het Witte Huis op eieren lopen om niet ofwel de pro-Palestijnse linkervleugel van zijn partij, ofwel het meer pro-Israëlische deel van zijn electoraat tegen zich in het harnas te jagen, en daardoor bij de stembus te verliezen. Waar het Midden-Oosten vanwege de opkomst van China sowieso minder prioriteit heeft gekregen, zal hij niet snel het initiatief nemen.

En Europa? Dat is even verdeeld. Vanwege de Holocaust kan Duitsland, als machtigste land, Israël niet te scherp veroordelen. En zolang Amerika Israëls optreden tolereert kan Israël Europa negeren.

Wat Israël niet kan negeren zijn de interne spanningen, die nu voor het eerst ook tot grootschalige binnenlandse botsingen tussen joodse en niet-joodse burgers van Israël hebben geleid. Misschien dat dat eindelijk bij de meerderheid van de Israëli’s het besef doet indalen dat men zo niet voort kan gaan. Maar ook dan is vrede nog zeer ver weg.