Stel: je bent een student met een niet-westerse migratieachtergrond en het is tijd om stage te lopen. Normaal is dit een mooi moment om de arbeidsmarkt te verkennen, maar voor jongeren met een migratieachtergrond is het vinden van een stageplek een hel. Uit diverse onderzoeken en rapporten blijkt dat deze studenten veel meer moeite moeten doen om een stageplek te krijgen en daarbij dus ook worden gediscrimineerd.

Het is een structureel probleem. De politiek heeft hier tot op heden weinig mee gedaan, behalve een campagne waarin studenten zichzelf beter leren verkopen aan werkgevers en een paar experimenten waarbij studenten zonder sollicitatietrajecten gewoon ergens worden geplaatst.

Het enthousiasme over deze verplichte plaatsingen is mager, maar uit de experimenten blijkt dat het wél werkt. Het ongemak ligt vooral aan de witte ontvangende kant van onderwijsinstellingen, de bekende koepels, vereniging van hogescholen en politici: iedereen vindt wel een mitsje en een maartje en stelt als voorwaarde dat er sprake moet zijn van ’draagvlak’.

Zo typisch. Discriminatie is bij de wet verboden, maar de politiek doet hier te weinig tegen met een beroep op ‘draagvlak’. Vreemd, want je hoort ze nooit over het draagvlak voor de regel dat wie door rood rijdt een boete krijgt. Feitelijk hebben we het hier over ‘wit draagvlak’, want het zijn witte politici en bestuurders die dwars liggen.

Stagediscriminatie is uitermate schadelijk voor studenten, die op deze manier worden geblokkeerd in hun schoolcarrière. Zonder stage kan je immers niet afstuderen. Daarom zijn verplichte stageplaatsingen een fantastische oplossing en moeten we deze uitbreiden. Ook de Nationaal Coördinator Discriminatie en Racisme is hier voorstander van.

Het pleidooi van de nationaal coördinator deed mij denken aan de praktijk van ‘open hiring’, dat onder meer in de praktijk wordt gebracht door filiaalmanager Dirck Slabbekoorn van een Jumbo-supermarkt in Rotterdam. Als je bij hem in de winkel wilt werken, hoef je niet te solliciteren. Bijna iedereen is welkom: of je nu blauw haar, een neuspiercing of je een strafblad hebt. Zolang het geen gevolgen heeft voor de hygiëne of de veiligheid is het geen probleem voor Dirck. Je wordt verwelkomd met een gesprek, waarin een aantal afspraken worden gemaakt en verwachtingen worden uitgesproken…

Het loopt als een tierelier!

Voorheen volgde Dirck de gangbare manieren om personeel aan te namen: brieven, sollicitatiegesprekken en aannemen van mensen op basis van een ‘klik’. Maar die ‘klik’ is heel subjectief en gaat vaak gepaard met vooroordelen. Vaak worden mensen aangenomen die op jou lijken. Maar Dirck besloot het roer 180 graden om te draaien. Door een persoonlijk ongeluk en een revalidatieproces kwam hij tot het inzicht dat hij bevooroordeeld was. En koos hij voor open hiring.

Vooralsnog beperkt open hiring zich tot banen waarbij een opleiding geen noodzakelijke vereiste is. Bij banen waar dat wel nodig is, zie je dat werkgevers steeds vaker competentiegericht werven. Ze kijken niet naar de subjectieve ‘klik’.

Vaak worden mensen aangenomen die op jou lijken. Maar Dirck besloot het roer 180 graden om te draaien

Het is fantastisch dat de nationaal coördinator het idee van stageplaatsingen heeft omarmd. Wie volgt? Ik denk bijvoorbeeld aan belangrijke instituties uit de polder: vakbonden, werkgevers en het bedrijfsleven, dat verenigd is in de Sociaal Economische Raad.

Bij het afscheid van voorzitter Mariëtte Hamer op 1 april besefte ik hoe vaak de SER succesvol de strijd aanbond met het tekort aan vrouwen aan de top en een lans brak voor het vrouwenquotum. Minister Karien van Gennip (Sociale Zaken), die ook aanwezig was bij Hamers afscheid als SER-voorzitter, zei in haar speech dat het tijd wordt om nu ook maatregelen te treffen ter bevordering van culturele diversiteit op de arbeidsmarkt.

Hoopvolle woorden. Die op deze bijeenkomst ook werden uitgesproken door Oumaima Yahiaoui en Manoa Boudine van het Hofplein Jeugdtheater. Amper vijftien zijn deze meiden, maar nu al begenadigde sprekers, die in staat waren om in een zaal vol machtige mannen en vrouwen gewoon te zeggen waar het op staat.

‘Wij zijn dat ook. Nederlanders.
Geboren en getogen.
Toch zijn wij het die u mogen toespreken over ‘iedereen een kans’.
Oumaima en Manoa.
Niet Anne en Fleur.
Want blijkbaar maakt dat uit.
Nog steeds.’

Niks draagvlak. Laten we stageplaatsingen vandaag nog verplicht invoeren. Voor de generatie van Oumaima en Manoa.