Het aanstaande kabinet gaat naar eigen zeggen een ‘actief antidiscriminatiebeleid’ voeren. ‘Nog te vaak krijgen Nederlanders minder kansen of worden zij uitgesloten op grond van afkomst, geslacht, kleur, ras, leeftijd, geloof, seksuele geaardheid of beperking. Dat is onacceptabel.’ Maar het blijft niet bij mooie woorden. Er wordt onder andere structureel een half miljoen per jaar gereserveerd voor de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR).

De nieuwe minister voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wordt hiervoor bestuurlijk verantwoordelijk. Van alle in de media genoemde namen van kandidaat-bewindspersonen is de naam van Franc Weerwind (D66) het meest passend. De huidige burgermeester van Almere wordt dan de eerste minister van Afro-Surinaamse afkomst.

Naast het versterken van de NCDR gaat het nieuwe kabinet ook een meerjarig plan maken ter bestrijding van alle vormen van discriminatie. Dat doet het kabinet samen met de NCDR, de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, het College voor de Rechten van de Mens, de Nationale Ombudsman en de gemeentelijke anti-discriminatievoorzieningen. De NCDR is het gevolg van twee in 2020 in de Tweede Kamer aangenomen moties (Jetten/Azarkan). Sinds oktober is Rabin Baldewsingh, van Surinaams-Hindoestaanse afkomst, de NCDR.

Sindsdien is de NCDR nog niet echt zichtbaar in de (multiculturele) samenleving. Dat, terwijl het adviesrapport (maart 2021) dat volgde op de Kamermoties sprak over het belang van zichtbaarheid. ‘Het is van belang dat een NCDR zichtbaar is in de samenleving en voor de mensen die racisme en discriminatie ondervinden. (…) Van belang is daarom de zichtbaarheid van een NCDR onder meer als boegbeeld, aanspreekpunt en ‘linking pin’ tussen actoren te waarborgen.’

Een sterke minister die persoonlijke ervaring heeft met discriminatie kan de NCDR helpen écht uit de verf te komen. Weerwind zou zo’n sterke minister zijn. Hij kan buigen op een rijke bestuurlijke ervaring op het werkgebied dat voor het ministerie van BZK relevant is. Weerwind was burgemeester van Niedorp, Velsen en is sinds 2015 burgervader van Almere.

Als burgemeester van Almere, een multiculturele stad van ruim 217.000 inwoners, lukt het hem om de boel bij elkaar te houden

Weerwind weet wat het is om op basis van huidskleur gediscrimineerd te worden. ‘Op het voetbalveld, ja, daar werd wel eens gescholden. ‘Schop die zwarte’, maar discriminatie, daar kwamen we pas later mee in aanraking. Werden we niet toegelaten in een disco. Dat was hard’, zei hij eerder in het Algemeen Dagblad, waarin hij werd vergeleken met Barack Obama. En daar blijft het niet bij. Als achtjarig jongetje hoorde hij over hem gezegd worden: ‘Je laat je kind toch niet met een zwart mens spelen?’

Later in zijn carrière heeft hij ook discriminatie ervaren binnen de overheid en in sollicitatieprocedures voor het burgemeestersambt. In zijn Anton de Komlezing van 2017 liet hij zien hoe belangrijk het is om in ons land bruggen te bouwen en mensen te verbinden:

‘Wat we nodig hebben is een gezamenlijk realistisch en inclusief verhaal. Een verhaal dat gaat over kansen bieden, pijn erkennen, problemen oplossen. Maar ook: het vertrouwen in de menselijke kracht om verbindingen met elkaar aan te gaan. Dat, en niet angst of wantrouwen, moet uiteindelijk het gezamenlijke beleid bepalen.’

Discriminatie kan mensen breken, maar Weerwind is er juist door gevormd. Als burgemeester van Almere, een multiculturele stad van ruim 217.000 inwoners, lukt het hem om de boel bij elkaar te houden. Deze stad, waar de PVV zes zetels in de gemeenteraad heeft, heeft een verbindende burgemeester nodig die zich kan verplaatsen in alle inwoners en vanuit een antiracistische visie de stad naar de toekomst leidt. Maar die behoefte heeft Nederland ook. Weerwind heeft in zijn gehele carrière laten zien dat hij de perfecte man zou zijn voor het ministerschap van BZK.

Hij kan bovendien ervoor zorgen dat Baldewsingh slaagt als NCDR. En dat niet alleen. Hij kan de mooie woorden van het kabinet over een inclusieve samenleving waarmaken en zo bijdragen aan het herstellen van het vertrouwen van biculturele Nederlanders in de politiek.

Een land, waar ten minste 24 procent van de mensen een migratieachtergrond heeft, kan zich geen maatschappelijke polarisatie en wantrouwen jegens de politiek veroorloven. Ik hoop dat formateur Mark Rutte tot dezelfde conclusie komt en Weerwind de kans geeft die geen enkele Afro-Surinaamse Nederlander eerder kreeg.