Het is een bekend fenomeen bij ledenvergaderingen van politieke partijen. Een partijlid neemt het woord, begint een verhaal van tien minuten en wil ondanks vermaningen van de voorzitter de microfoon niet meer afstaan. Het gaat vrijwel altijd over details of over een onderwerp dat helemaal niet op de agenda staat. Het gebeurt meestal aan het einde van de vergadering als iedereen naar de borrel wil of gewoon naar huis. De hele zaal begint massaal te zuchten en te steunen en het partijlid praat gewoon door, ongeacht of iemand nog begrijpt waar het over gaat.

In de zaal denk je al snel: met zo’n lastig iemand kun je niet normaal vergaderen. Kan deze persoon niet geroyeerd worden? Het antwoord op deze vraag is ontnuchterend: dit is helemaal niet nodig. Dit soort onhandelbare, niet-luisterende en totaal onconstructieve mensen lopen bij elke partij rond, maar ze manoeuvreren zichzelf al snel richting de uitgang. Binnen de kortste keren weet iedereen in de partij om wie het gaat, dat ze nooit een functie moeten krijgen, op geen enkele manier aangemoedigd moeten worden om actiever te worden en nooit het woord moeten krijgen op een vergadering. Het devies luidt: negeer ze.

Zo doet men dat bij BIJ1 niet. Hier heeft men een lid waar in ieder geval ruim tien partijleden problemen mee hebben: Quinsy Gario. Als we het partijbestuur mogen geloven is Gario iemand die zijn zin doordrijft, groepsdruk creëert, niet altijd respectvol is naar andere mensen, mensen tegen elkaar uitspeelt en ze manipuleert. Een heleboel nare eigenschappen en dus is het duidelijk wat de partij te doen staan: negeer hem. Dat is ook goed mogelijk want Gario heeft geen enkele functie. Nodig hem zo min mogelijk uit, geef hem vooral geen formele rol en geef hem desnoods wat feedback zodat hij zijn leven kan beteren.

Dit zijn eenvoudige lessen over het samenwerken met lastige personen, maar bij BIJ1 heeft men deze niet in de vingers. In plaats daarvan stelde het bestuur een onderzoek in, verklaarde het proces vertrouwelijk en alle deelnemers moesten daarvoor tekenen. Zo ontstond een belachelijke situatie: partijleden mochten anoniem klagen, zonder dat ooit zal worden gecontroleerd of hun klachten terecht zijn. Deze klachten kwamen wel in een rapport terecht, wat vervolgens als basis diende om Gario te royeren. Partijleider Sylvana Simons staat erop dat iedereen het geheime rapport vertrouwt en de oncontroleerbare gang van zaken respecteert.

Het heeft er alle schijn van dat Gario wordt geroyeerd omdat hij gedrag vertoont dat eigen is aan activisten

BIJ1 deed dit naar eigen zeggen om de veiligheid binnen de partij te waarborgen. Deze zou door de aanwezigheid van Gario in het geding zijn. Het partijbestuur heeft nooit concreet gemaakt wat de exacte klachten zijn en omdat het rapport vertrouwelijk blijft zullen we dit ook nooit weten. We weten wel dat Gario niets strafbaars deed, dat het niet om #MeToo ging en dat het ook geen fysiek geweld betrof. Goede redenen voor een royement, zeg maar. Het heeft er alle schijn van dat Gario wordt geroyeerd omdat hij gedrag vertoont dat eigen is aan activisten: eigenzinnig, dwars, vasthoudend en al dat soort zaken. Dat vindt BIJ1 – een partij vol activisten – onveilig.

De consequenties zijn nauwelijks te onderschatten. Bij BIJ1 kan de partijtop in het geniep een onderzoek tegen leden starten, waar ze aanvankelijk niet van op de hoogte zijn, waarbij ze niet te horen krijgen waar ze door wie van worden beschuldigd en waarbij er geen poging wordt gedaan tot verzoening. Vervolgens hangt het partijbestuur de beschuldigingen aan de grote klok terwijl je je er niet tegen kunt verweren en er altijd een situatie blijft bestaan van ‘waar rook is, is vuur’. Dat er helemaal geen bewijs is geleverd, maakt niet uit. De meeste leden laten het gebeuren alsof het volstrekt normaal is.

Zou dit niet veel onveiliger zijn dan het handhaven van een lid dat vasthoudend zijn mening probeert door te drijven? Dat lid kun je negeren, een partijbestuur dat leden zonder onderbouwing in de publieke beklaagdenbank zet niet.