Vrouwe Justitia heeft gesproken. Tot nu toe was het ‘slechts’ een gedragscode. Maar nu heeft minister van justitie Dilan Yesilgöz in formele regels vastgelegd dat uitingen van geloofsovertuiging zoals hoofddoeken, kruizen en keppeltjes worden verboden voor politieagenten die in contact staan met het publiek. Het verbod gaat deze zomer in. Dit, omdat geloofsovertuigingen niet zouden passen bij een neutrale overheid.

Vrouwe Justitia is natuurlijk veel meer dan alleen mevrouw Yesilgöz. Lang voor dat zij als minister van Justitie en Veiligheid aantrad en ook in een volgende fase wanneer zij zal zijn toegetreden tot het legioen van ex-bewindslieden hebben wij nog steeds die hógere Vrouwe Justitia.

Maar wacht even. Vrouwe Justitia? Geloofsovertuigingen passen volgens de minister dus niet bij een neutrale overheid. Maar de echte Vrouwe Justitia had alles te maken met geloof. Bij de Romeinen stond zij al als godin van de rechtvaardigheid te boek. En vanuit het oude Griekenland heeft zij ook nog een band met Nemesis, de godin van de wraak. Vandaar die weegschaal en het zwaard die deel van haar beeltenis uitmaken.

Deze religieuze context van haar eigen ministeriële oppergezag is onze excellentie kennelijk ontgaan.

Maar goed, een minister anno 2023 kan ook niet alles weten. Voor de oude geschiedenis van onze parlementaire rechtstaat blijkt de overheid wel vaker een beetje blind. Draagt Vrouwe Justitia om die reden een blinddoek?

Ondanks de huidige nieuwe regelgeving hoeven de keppel-, kruisje- en hoofddoekdragers in Nederland zich niet ongelukkig te voelen. Niks geen tweederangsburgers. De justitiewoordvoerder stelt ons helemaal gerust. Er zijn zat politiemensen die niet direct in contact met het publiek staan. Je kan dus ook met een hoofddoek best bij de politie werken.

In mijn cynisme beaam ik dit. Ja, mevrouw de minister, mijn geachte buurvrouw is met haar respectabele hoofddoek neutraal genoeg om uw kopjes af te wassen en de toiletten in uw prachtige kantoorgebouw te reinigen. Zal ze daar dan maar op solliciteren?

Hoe geblinddoekt kan een politie en een justitie zijn met dit soort kwalijke kulwetgeving.

Met het huidige besluit lijkt het alsof justitie en politie alles binnen hun organisatie op het gebied van neutraliteit en burgerschap nu wel op orde hebben. Maar is dat zo?

‘Mijn buurvrouw met haar respectabele hoofddoek is wel neutraal genoeg om uw kopjes af te wassen’

Veel jonge kinderen, ook uit kruisjes- en hoofddoekdragende gezinnen, worden voor het leven getekend door het handelen van de politie dat beslist overbodig is. Deze week hoorden we over emotionele schade die ontstaat bij uithuisplaatsingen van kinderen met gebruikmaking van volstrekt overbodig en niet-proportioneel politieoptreden. Blind als die organisatie op die momenten kan zijn voor juist het welzijn van de burger.

Of de zaak van die jonge studente. Ook zij is, inmiddels jaren later, niet in staat om ook maar één positief woord over de politie uit haar mond te krijgen. Zij zal nooit vergeten hoe het politiegeweld zich manifesteerde toen vijf uur in de ochtend een arrestatieteam de voordeur van haar ouderlijk huis ramde en zij met haar moeder in hun nachtjapon uit bed werden gehaald, om in de hoek te worden gezet terwijl wapens op hen werden gericht. Het kind was toen twaalf jaar oud. Uren moest ze daar blijven staan terwijl het huis overhoop werd gehaald. ‘Nooit heeft iemand zich verder om mij als kind bekommerd. Ze zochten mijn broer. En ja, die is ‘Marokkaan’.’

En dan is er ook de documentaire De Blauwe Familie over interne discriminatie bij de politie. En bovendien de door de overheid geïnitieerde ‘spionage’ bij de moskeeën. En ten slotte zijn daar de discriminerende uitzendbureaus, waar onze departementen nog volop zaken mee doen. Bij al deze zaken is iedere vorm van neutraliteit heel ver te zoeken.

Vrouwe Justitia vindt in ieder geval dat met deze aanpassing van de uniformvoorschriften eindelijk een einde aan de discussie is gekomen. Mijns inziens is deze bevestiging van schijnneutraliteit het begin van een nieuwe discussie. En die gaat over de professionaliteit van de politie.

Als burger in dit land mag en wil ik uitgaan van een verregaande professionaliteit van de persoon die in uniform voor mij staat. De agent heeft de wetskennis vergaard die nodig is om zijn of haar taak uit te voeren. De opleiding in het hanteren van de machtsmiddelen die beschikbaar zijn om de taak naar behoren uit te kunnen voeren, is met succes afgerond. De diender weet precies wat het betekent om het geweldsmonopolie dat het korps is toevertrouwd adequaat en zorgvuldig toe te passen. Kortom, de kwaliteit van onze politie staat over het algemeen in ons land op een hoog niveau.

Met het huidige verbod op religieuze tekens worden dus serieuze vraagtekens gezet bij die professionaliteit. Is het echt waar dat de handhaver de professionaliteit laat varen vanwege de gesuggereerde aantasting van de neutraliteit omdat er een keppel op het hoofd prijkt of een kruisje rond de nek hangt?

Nee, Vrouwe Justitia, laat die blinddoek maar varen. Geef deze aan mijn islamitische buurvrouw zodat zij deze naar eer en geweten kan dragen als welkome hoofddoek, als nieuw onderdeel van het politie-uniform. Mevrouw Yesilgöz, hier is het laatste woord nog lang niet over gezegd.