Op mijn vraag ‘Hoe was je vakantie?’ aan familie, vrienden en bij de koffieautomaat kreeg ik klagerige antwoorden. ‘Ons zwetend door Griekenland gesleept’, ‘Niets anders kunnen doen dan zwemmen in Spanje,’ zei een ander, en ‘We konden niet vissen in Italië met zeewater van 32 graden, waardoor die beestjes doodgingen.’ Maar meteen daarop volgde een grijns: ‘Volgend jaar vliegen we weer, want het eten was heerlijk en de drank goedkoop.’

Liever denkt niemand aan het recente artikel in Nature met nieuwe gegevens over de stromingen van oceanen die stil vallen als gevolg van opwarming van de aarde, waarvoor de mens verantwoordelijk is. Het systeem zorgt ervoor dat tropisch warm water naar het noorden stroomt, waar het afkoelt, zouter wordt en naar de diepte zinkt. De stroming helpt het klimaat te reguleren. Ineenstorting van het systeem, misschien al in 2025, zal niet alleen leiden tot extreme winters, maar ook tot een snellere stijging van de zeespiegel. Zeker is natuurlijk wel dat de mens als de donder moet kappen met de aarde op te stoken.

Dansend op de rand van de afgrond, verzuchtte ik stilletjes bij het koffieapparaat. Zeker nu ik thuis uitkijk op een spiksplinternieuwe dieselpatserbak van de buurman die last heeft gekregen van autobesitas en vorig jaar de enige boom in zijn tuin omhakte. Auto’s volgen hun baasjes, zeggen ze wel eens; ze worden elk jaar 2 centimeter breder.

De opbrengst van deze diamant voor 100 procent naar de Canadese firma Lucara Diamond

In lijn met de wereldwijde klimaatamnesie zag ik het nieuws over de vlucht van Botswana naar Canada, met aan boord de twee na grootste diamant ooit gevonden, groter dan een stevige mannenvuist. En hoewel het Westen zelf zegt in een postkoloniaal tijdperk te leven, gaat de opbrengst van deze diamant voor 100 procent naar de Canadese firma Lucara Diamond, enige eigenaar van de Karowemijn in Botswana.  Als ik verder zoek, zie ik dat het een open mijn is die met conventionele boringen en explosieven honderden meters diep is gebouwd en met diesel gegenereerde liften en trucks werkt. Amerikaanse inheemsen die ik ooit interviewde, spraken van het verwonden van Moeder Aarde als ze het over mijnbouw hadden. Lucara zelf noemt het in eigen pr-taal:  een ‘state of the art’-mijn. De president van Botswana mocht de diamant even tonen aan de media en vervolgens uitzwaaien.

Het bedrijf, de media, en wij als consument zeiden oh en ah bij het zien van de beelden. Waarom vraagt niemand of de immense schade die de natuur hier is toegebracht voor het vinden van een paar handenvol van een steensoort, waarvan sommige mensen hebben besloten dat hij mooi is, gerechtvaardigd is? En waarom stelt niemand kritische vragen over het koloniale aspect? Want de inheemse bevolking verliest alleen maar door de vondst.

Nog meer vergetelheid in de afgelopen maanden over de schade die de mens toebrengt aan Moeder Aarde zijn de vernietigende oorlogen in Gaza en Oekraïne, nu ook uitgebreid naar Rusland. In Gaza ligt nu voor 40 miljoen ton aan puin van gebouwen, schreef the Guardian, op basis van VN-cijfers. Dat is nog afgezien van alle schadelijke stoffen die de enorme 2000-pond bommenregen de aarde in heeft gepenetreerd, waarbij kraters van 12 meter diepte werden geslagen, aldus CNN. Laten we eens kijken hoe de mensheid alle kennis en gereedschappen die nu worden ingezet in oorlogen kan gebruiken om de klimaatverandering te keren.

Dit is dus allang niet meer dansen op de vulkaan. Dit is een mensheid, of beter, een diersoort, want dieren kennen geen schaamte, die soortgenoten vechtend over de rand  van de afgrond duwt, flora en fauna met zich meesleurend.

Om niet helemaal depressief te worden, las ik van de inheemse schrijver uit Brazilië Ailton Krenak: Ideeën om het einde van de wereld uit te stellen. Mensen zijn vergeten dat ze deel uitmaken van de aarde, ze denken dat ze boven haar staan en recht hebben haar uit te buiten voor hun onstilbare verzadiging. ‘We bewegen ons in de wereld alsof we mini pletwalsen zijn,’ schrijft Krenak. Maar bedenk eens dat jezelf voor 70 procent uit water bestaat. Zie planten, dieren, stenen, alles wat de aarde is als personen die respect verdienen. En lees de prachtige legende en metafoor waarom de vervuiling van de rivieren ervoor zorgt dat de hemel naar beneden komt. De mens is geen consument, hij maakt deel van een uitzonderlijke planeet, die onze bescherming verdient.