Nog niet zo lang geleden werd Duitsland opgeschrikt door een reeks dodelijke aanslagen, en recent gingen daar opnieuw scholen dicht vanwege extreemrechtse dreigementen. Ook in Baarn moesten scholen tijdelijk sluiten na een dreiging. Maken jullie je weleens zorgen over mogelijke aanslagen in Nederland?

Ayala Levinger, softwareontwikkelaar

‘Extreemrechts wint al jaren terrein en tegelijk wordt de haat tegen minderheden steeds normaler. Ze zijn al jaren bezig met ophitsen: tegen vluchtelingen, tegen moslims, tegen queerpersonen — vooral tegen transgenders en non-binaire mensen. Dan is het op een gegeven moment geen kwestie van ‘of’, maar van ‘wanneer’ racisten de wapens oppakken en aanslagen plegen. Als een Palestijnse vlag op je balkon ertoe leidt dat buitenlandse hooligans je woning aanvallen, en die daders in Nederland het voordeel van de twijfel krijgen, dan is er iets goed mis.

‘Ik ben queer, net als veel van mijn vrienden. Transfobie is altijd al een directe bedreiging voor ons geweest. En als je een keffiyeh draagt, is het grootste gevaar niet eens een willekeurige aanslag op straat, maar de politie zelf. De afgelopen weken was ik bang dat ik net als andere Palestina-demonstranten intimidatie aan mijn deur zou krijgen van de politie.

‘Maar weet je wat? Al die haat, die dreiging, die pogingen om ons klein te krijgen… het houdt me niet tegen. Ik blijf strijden — tegen de genocide, tegen islamofobie, tegen elke vorm van onrecht. En ik ga niet uit de buurt verhuizen omdat dat misschien ‘veiliger’ zou zijn. Ik ben niet bang om zichtbaar te zijn. Ik ben niet bang om te blijven strijden.’

Ahmed Abdillahi, postbezorger

‘Eerlijk gezegd niet echt. Waar ik me wél zorgen over maak, is de toenemende verrechtsing van de samenleving. Ik ben een fervent gebruiker van platform X, en wat ik daar zie, de bagger over moslims, asielzoekers en linksgeoriënteerde mensen, is echt zorgwekkend. Sommige medelanders worden letterlijk ontmenselijkt. En dat maakt de weg vrij voor extreme maatregelen tegen hen. Want: ontmenselijkte mensen hoeven volgens die extremistische logica niet menswaardig behandeld te worden.

‘Rechtse politici, met name van partijen als de PVV en de VVD, dragen daar actief aan bij. Dit moet écht stoppen. Anders loopt het verkeerd af. John F. Kennedy zei ooit: ‘In een tijd van nationale crisis moeten mensen van goede wil en vrijgevigheid zich kunnen verenigen, ongeacht partij of politiek.’ Daar sluit ik me van harte bij aan.’

Ruben Arnhem, docent

‘Aanslagen zijn helaas een terugkerend fenomeen: extremisme, jihadisme, verwardheid. De afgelopen jaren hebben we het allemaal voorbij zien komen in Nederland. Ik denk dat dit komt doordat we steeds minder met elkaar praten. Mensen met frustraties kunnen die nergens kwijt, behalve op social media of in obscure groepen op het dark web, waar frustratie omslaat in haat.

‘De GGZ heeft wachtlijsten, en de eigen omgeving heeft geen tijd meer voor je, omdat iedereen het druk heeft. Zelf ben ik altijd een voorstander geweest van het gesprek, hoe radicaal het onderwerp ook is. Zo sprak ik laatst een jongeman van 18 die zonder vader is opgegroeid en als oudste zoon vijf broertjes en zusjes moet onderhouden. Zijn moeder toont geen interesse of dankbaarheid, terwijl hij de kostwinner is. Voor de buitenwereld is hij een mooiboy of een fuckboy — hij versiert meiden en dumpt ze na de seks, alsof ze objecten zijn.

‘Mensen met frustraties kunnen die nergens kwijt’

‘Gevoed door types als Andrew Tate op social media is dat voor hem normaal gedrag geworden. Tijdens een gesprek met hem over mannelijkheid, respect voor vrouwen en zijn thuissituatie, barstte hij in tranen uit. We gaan nu met andere partijen kijken hoe we zijn leven wat aangenamer kunnen maken. Door meer met elkaar te praten kunnen we mensen helpen die dreigen vast te lopen, en misschien voorkomen dat zij later een serieverkrachter, moordenaar of terrorist worden. Praten helpt!’

Mostafa Hilali, militair

‘Helaas zijn aanslagen van alle tijden. Vroeger waren er de Rote Armee Fraktion, RaRa, de IRA en de ETA. Later kwam het gevaar van extreem-islamitische zijde: Al Qaida, DAESH. De laatste jaren zien we ook steeds meer geweld van extreemrechtse en nationalistische kant. Denk aan Breivik, Christchurch, en 6 januari in Amerika.

‘Eerlijk gezegd maak ik me niet echt zorgen over aanslagen. Dat komt deels door mijn karakter, deels door mijn werk: ik heb als militair al het een en ander meegemaakt tijdens missies. Maar vooral wil ik terroristen niet laten winnen. De bedoeling van terrorisme is ons zo bang maken dat we ons gedrag aanpassen. Die overwinning gun ik ze niet.

‘Wat me wél zorgen baart, is hoe extreemrechts geweld vaak wordt gebagatelliseerd, terwijl aanslagen van extreem-islamitische of linkse hoek juist enorm worden uitgelicht. Geweld is geweld en moet altijd worden veroordeeld. Dreigen met geweld is al onacceptabel.

‘De bedoeling van terrorisme is ons zo bang maken dat we ons gedrag aanpassen’

‘Maar jarenlang werd gezegd: ‘De kogel komt van links’. Tegenwoordig komt het geweld steeds vaker van rechts, maar daar wordt nauwelijks over gepraat. Niemand vraagt rechtse politici om afstand te nemen, terwijl moslims en linkse mensen dat voortdurend moeten doen. Die dubbele standaard helpt niet om een samenleving op te bouwen waarin we ons verbonden voelen en extremisme geen kans krijgt.’

Jakob de Jonge, kunstenaar

‘Ik maak me niet per se zorgen over aanslagen. Mijn eerste zorg is een overheid die de maatschappij ondermijnt door allerlei wetgeving door te voeren die een bedreiging vormt voor de rechtsstaat. Een overheid, en in haar kielzog een maatschappij, die een genocide in Gaza laat gebeuren. Een maatschappij die zich voorbereidt op oorlog en zich bewapent. Dat zijn zaken die mij bezighouden.

‘En aanslagen — ja, die kunnen gebeuren — maar eerlijk gezegd houd ik mij daar niet zoveel mee bezig in de context van de hierboven genoemde, grotere bedreigingen voor onze samenleving.

‘Elk incident zal worden aangegrepen om de samenleving verder uit elkaar te trekken’

‘Waar ik me wél zorgen over maak bij een aanslag, is het effect ervan op een doorgeslagen overheid. Want elk incident wordt gebruikt om de agenda van verdere ondermijning van de samenleving door te drukken. Elk incident wordt aangegrepen om middels rampen- en shocktherapie wetgeving door te voeren die onze samenleving verder militariseert en onze democratische rechten verder uitholt. Er wordt geknaagd aan de sociale voorzieningen die juist bedoeld zijn om de maatschappij bij elkaar te houden.

‘Van het allerkleinste incident — zoals dat met Lenny Kuhr destijds — werd een heel statement gemaakt vanuit de Tweede Kamer, met allerlei wetsvoorstellen, een taskforce antisemitisme, en andere draconische maatregelen. Terwijl zulke incidenten vaak ook een vorm van legitiem verzet zijn tegen de genocide in Gaza. Dit is een overheid die niet meer te vertrouwen is, en elk incident zal worden aangegrepen om de samenleving verder uiteen te drijven.’