Meer dan de helft van de zorgprofessionals ervaart dat mensen door corona een nóg korter lontje hebben en sneller agressief worden, bleek onlangs uit een onderzoek door de vakbond voor verpleegkundigen en verzorgers. Eerder liet de politie iets soortgelijks weten. Hoe moet de overheid reageren? Wat moet er veranderen? Wij vroegen het aan het dK-panel.

Pritam Soekhradj (18), student

‘Geweld is sowieso slecht. Brandweermannen en ambulancepersoneel, ze doen gewoon hun werk. Ook politieagenten willen mensen helpen. Er is te weinig respect voor dit soort beroepen. Mensen beseffen niet dat ambtenaren gewoon hun werk doen om totale anarchie te voorkomen. Toen ik zelf in de derde klas zat, hadden we op school een ‘kolderdag’, een soort leerlingendag. Het liep volledig uit de hand door vuurwerk. Toen de politie kwam wilde een jongen een agent aanvallen. Gelukkig werd hij met een paar tikken op zijn plaats gezet.

‘Ambtenaren moeten  vaker langsgaan bij scholen’

‘Wat de overheid zou kunnen doen? Op scholen en basisscholen zouden ambtenaren vaker moeten langsgaan om iets te vertellen over hun werk. Zo wordt al op jonge leeftijd duidelijk wat deze ambtenaren doen en waarom ze het doen. Bij mij op school is er een keer een agent langsgekomen in de klas, maar dat was toevallig omdat een vader van een klasgenootje politieagent was. Maar anders had ik zelf ook niet geweten wat ze de hele dag allemaal voor hun kiezen krijgen. Eigenlijk zou in iedere klas ieder jaar een hulpverlener of handhaver moeten langskomen om te vertellen over hun werk. Het zou goed zijn om jongeren een paar dagen met een agent of broeder te laten meelopen, zodat ze beter begrijpen wat deze hulpverleners doen in het dagelijkse leven. Onbekend maakt onbemind, zeggen ze. Dat geldt misschien ook wel hier.’

Salma Karim (25), CEO en graphic designer

‘Geweld tegen hulpverleners en handhavers vind ik wel een probleem. Ik lees er vaak over op het journaal, of in de krant. Als het gaat om geweld tegen brandweerlieden of ambulancepersoneel, denk ik dat het vaak onmacht is, of pure baldadigheid. Mensen hebben in noodsituaties soms geen controle in hun emoties. Als het gaat om geweld tegen de politie zal het vaak ook liggen aan wantrouwen. Er is onder veel mensen een heel negatief beeld van de politie en soms is dat ook niet eens onterecht. Er komen net teveel incidenten voor waarbij agenten zelf onterecht geweld gebruiken, of hun werk niet goed doen.

‘Mijn eigen beeld van de politie is een paar jaar geleden ook veranderd in negatieve zin, terwijl ik daarvoor echt dacht dat de politie je beste vriend was. Wat er gebeurde? Mijn broertje van tien werd op straat aangevallen door een oudere man. De man en zijn vrouw liepen met hun kat over straat en toen mijn broertje het dier wilde aaien, viel die man mijn broertje aan. Ik kon mijn broertje bevrijden, maar volgde de man naar huis. Omdat ik niet voor eigen rechter wilde spelen, belde ik de politie. Maar toen die agenten arriveerden, vertelden ze me doodleuk in mijn gezicht dat ze niks wilden doen tegen de aanvaller van mijn broertje. Waarom niet? Geen idee. Geloofden ze me niet? Mijn vertrouwen in de politie was daardoor wel heel erg geschaad. Misschien zat ik wel op een roze wolk en vertrouwde ik ze te veel.

‘Er is onder veel mensen een heel negatief beeld van de politie en soms is dat niet eens onterecht’

‘Maar nu ik dit vertel, herinner ik mij ook dat dit niet de eerste keer was dat ik een agent ver over de schreef zag gaan. In een speeltuintje hier op het plein zag ik hoe een volkomen onschuldig Turks jochie door een agent in burger tegen de grond werd gewerkt. Wat hij misdaan had? Niets. Hij vroeg alleen of de agent in burger, die zelf onherkenbaar was als agent, zelf eerst zijn ID wilde laten zien voordat hij het zijne tevoorschijn zou halen.

‘Ik keur alle vormen van geweld tegen ambtenaren af. Ja, overal zitten rotte appels, maar we moeten proberen om van het goede uit te gaan en wederzijds respect te tonen. Vooral aan ambulancepersoneel, mensen die ook alleen maar proberen te helpen. Maar als je dit soort dingen te vaak meemaakt of ziet, word je beeld van de politie er ook niet beter op. Sinds er een goede buurtagent kwam, is het trouwens veel beter geworden bij mij in de buurt. Misschien ligt daar ook een deel van de oplossing. Goede wijkagenten die op een normale manier omgaan met jongeren.’

Daryll Landbrug (34), HvA-docent en jongerenwerker

‘Het is prima als de regering harder optreedt tegen geweld jegens hulpverleners en handhavers. Maar ik vind niet dat de politie zich meer mag bewapenen of meer bevoegdheden moet krijgen. Daarvoor zijn geweld en racisme binnen het politieapparaat een te groot probleem.

‘Als je kijkt naar arrestaties van ongewapende mensen die uitlopen op de dood of mishandeling van de arrestant in kwestie, dan gaat het in de meeste gevallen om arrestanten met een mentale beperking of om mensen van kleur. Nooit om het echt excessieve geweld van hooligans, kopschoppers en dronken vechtersbazen. Typisch vind ik dat. En wanneer je kijkt naar de manier waarop er nu al wordt omgegaan met racistische incidenten binnen het politieapparaat, en met agenten die ‘per ongeluk’ arrestanten doden, dan lijkt het me helemaal geen goed idee om dit soort ambtenaren nog meer handelingsvrijheid te geven. Ze kunnen het nu al niet aan.

‘Ik vind niet dat de politie zich meer mag bewapenen of meer bevoegdheden moet krijgen’

‘Neem de agenten die verantwoordelijk waren voor de dood van Mitch Henriquez, of voor het doodschieten van die ongewapende Hindoestaanse jongen in Den Haag, of voor de dood van Tomy Holten, of naar de racistische WhatsApp-groep van de Rotterdamse politie, of de mishandeling van de Marokkaanse man op een politiebureau in Den Haag, of het wegpesten van de collega die racisme aankaartte, of laatst weer een NS-BOA die een Surinaamse jongen in zijn gezicht schopte terwijl hij al op de grond lag. Mogen we het nog wel incidenten noemen? Het is altijd: ‘Ja, sorry, foutje’, en er verandert niets.

‘Het nieuwe wetsontwerp dat nu in de coulissen ligt bij de Eerste Kamer en het vervolgen van excessief politiegeweld nog lastiger maakt dan het nu al is, lijkt mij in dit licht ook geen goede stap.

Dat gezegd hebbende, niemand moet hulpverleners en politieagenten die op een normale manier hun werk doen in de weg zitten – en al helemaal niet bedreigen.’

Lourdes Boasman (69), gepensioneerd en taalvrijwilliger

‘Geweld – al dan niet verbaal – tegen ambulancepersoneel, verpleging in ziekenhuizen, brandweerlieden, politiemedewerkers, conducteurs of buschauffeurs is bespottelijk. Het komt vaak voort uit korte lontjes, of uit pure relzucht. Het is bespottelijk om ambtenaren aan te vallen, die andere mensen proberen te redden. Geweld tegen politie kan soms weer een ander verhaal zijn. De politie is er om de orde te handhaven en overtreders voor het gerecht te brengen. Helaas komt het daarbij te vaak voor dat geweld moet worden gebruikt. Soms terecht, maar soms ook onnodig en met een fatale afloop. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Mitch Henriquez. Met het licht op dit soort incidenten denk ik dat het slim is om goed te kijken naar de trainingsmethoden.

‘Wat misschien ook zou kunnen helpen: het imago van ambtenaren verbeteren’

‘Maar hoe gaan we het geweld jegens hulpverleners tegen? Het begint bij een goede opvoeding, natuurlijk. Maar als daar iets misgaat moeten overheid en justitie bijspringen. Bijvoorbeeld door strenger te straffen of hoge boetes op geweld. Wat misschien ook zou kunnen helpen: het imago van ambtenaren verbeteren. Te veel mensen zien hulpverleners blijkbaar als ‘losers’ waar je alles mee kan doen. Het respect dat ze verdienen krijgen ze niet, ook niet in voldoende mate van de overheid. Dat zie je bijvoorbeeld aan de manier waarop ze beloond worden.’

Ibrahim Özgül (35), finance- en project professional

‘Ten eerste vind ik dat geweld uit den boze is: tegen iedereen die een ander niet zelf lastigvalt. Maar geweld tegen zorgpersoneel en hulpverleners die gewoon hun werk doen? Dat is niet alleen uit den boze, maar ook nog eens bizar. Zelfs al maken ze fouten op de werkvloer, dan heb je als burger in Nederland genoeg juridische wegen om je recht te halen. Dus ga niet vechten of dreigen.

‘Tegelijkertijd vind ik ook dat je de politie niet kritiekloos moet benaderen. Als het fout gaat vanuit de ambtenaar zelf, zoals bij Mitch Henriquez – want aan hem moet je toch automatisch denken als het gaat om de politie en geweld – dan moet je de betrokken agenten keihard aanpakken als overheid. En als dat vervolgens niet gebeurt, dan krijg je ook mensen die een hekel krijgen aan de politie. Dit soort incidenten en de manier waarop de politie racisme binnen het apparaat bestraft – nauwelijks, helaas – helpen niet mee om mensen positiever te laten kijken naar de handhavingsambtenaren.

‘Een paar maanden vastzetten en dan een traject bij Bureau Halt, ongeacht de leeftijd’

‘Hoe de overheid geweld tegen hulpverleners en handhavers moet aanpakken? Het probleem speelt al jaren en de politiek roept al even zolang dat er iets tegen moet worden gedaan. Maar er verandert volgens mij weinig. Dus dan doen ze toch iets verkeerd. Als ik zelf de baas was bij de overheid, dan zou ik geweld tegen ambtenaren gewoon veel zwaarder bestraffen. Een paar maanden vastzetten en dan een traject bij Bureau Halt, ongeacht de leeftijd.’