Het is bijltjesdag in politiek Nederland. Mark Rutte verlaat de politiek, Wopke Hoekstra gaat het CDA niet meer leiden. Het kabinet viel vorige week al. Is de weg gebaand voor heerschappij van Caroline van der Plas’ BBB? Een extra groot panel reageert op de stelling: het is goed dat Rutte-IV is gevallen.

Zouhair Saddiki, hogeschooldocent economie:

‘Dit kabinet was sinds de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen op den duur onhoudbaar geworden. Immers, qua zetelaantallen heeft rechts een meerderheid in de Eerste en Tweede Kamer. Rutte heeft met zijn Ruttiaanse schaakkunsten die van Machiavelli overtroffen sinds Sigrid Kaag het niet heeft gedurfd om de stekker eruit te trekken in 2021. Je kan er bestuurlijk-politiek, moreel, juridisch en democratisch veel van vinden, maar het gaat en draait nu eenmaal om de macht.

Ik verwacht in elk geval een minderheidskabinet en ik denk dat een ‘agro-sociaal-liberaal’ kabinet geformeerd kan worden tussen de VVD, BBB en de PvdA met een gedoogconstructie van CDA en JA21.’

Dimple Sokartara, communicatieadviseur:

‘Ik vind het jammer dat een kabinet valt, dat is nooit goed nieuws. Het einde van Rutte is gekomen en de val biedt daarbij de kans op vernieuwing. Onder het bewind van Rutte hebben we veel problemen ondervonden, die ook allemaal nog verre van opgelost zijn. Concrete voorbeelden zijn de woningcrisis, koopkrachtverlies, de toeslagenaffaire, studiebeurzen.

Ik zou zeggen dat het tijd is voor een kabinet dat zich minder richt op Nederland als bedrijf en meer op de mensen. Ik begrijp dat economische zaken belangrijk zijn, maar ik heb het gevoel gehad dat bedrijven de afgelopen jaren veel meer ondersteuning hebben ontvangen dan mensen en gezinnen, die het moeilijk gehad hebben.’

‘Het meest waarschijnlijk is dat we een nog rechtser kabinet krijgen, met de VVD en BBB als motorblok’

Nadim Mansour, psychiater:

‘Ja het is goed dat Rutte-IV is gevallen, want dat biedt kansen om de VVD te verdrijven – de partij van het neoliberalisme en de witgewassen vreemdelingenhaat. Maar ik verwacht niet dat het gaat lukken. Het meest waarschijnlijk is dat we een nog rechtser kabinet krijgen, met de VVD en BBB als motorblok.

Ik zie het liefst een coalitie die de klimaattransitie en het wegnemen van sociale ongelijkheden centraal heeft staan. Dat kan alleen gebeuren wanneer PvdA en GroenLinks als grootste uit de bus komen: heel onwaarschijnlijk. Een coalitie van die partijen met D66, de ChristenUnie en de PvdD zou mooi zijn, maar haalt waarschijnlijk geen meerderheid.’

Yuval Gal, antizionist:

‘Rutte was niet alleen een slechte premier, hij was ook superracistisch en corrupt. Wij moeten zo snel mogelijk van hem af. Daarom is het goed wat er nu gebeurt. Ik hoop dat linkse partijen niet in het frame trappen dat vluchtelingen een problem zijn. Wij zitten in een racismecrisis, niet in een asielcrisis.

Ik ben lid van BIJ1 en heb een revolutionaire visie van een systeem waarin mensen centraal staan en niet winsten van een piepklein deel van de maatschappij. Maar ik ben ook een realist en ik denk dat het helaas nog lang gaat duren voordat wij een kabinet-Sylvana Simons gaan zien. Dat betekent voor mij dat linkse mensen hard moeten werken om een groot principieel alternatief op te bouwen.’

Ibrahim Özgül, ondernemer en bestuurder:

‘Het is goed dat een kabinet valt dat er al jaren is, maar niet echt vooruitkomt. Ik denk dat er ook vernieuwing nodig is in Nederland. Toch ben ik bang dat de VVD weer keihard terugkomt, door PVV- en BBB-stemmers voor zich te winnen die tegen migratie zijn. De VVD kan ermee pronken dat ze zo graag migratie in wil dammen, dat de partij de val van het kabinet ervoor overheeft. Terwijl zoveel Nederlanders al jarenlang wachten op huisvesting, goede zorg en klimaatbeleid, loopt Rutte weg.

Hoewel de buitenlanders het inderdaad lastig hebben, lopen ook Nederlanders aan tegen langere wachttijden voor een woning, duurdere zorg en inflatie. Ik denk eerlijk gezegd dat in BVNL in een volgend kabinet kan komen, omdat ze een migratiestop willen. Misschien kan Denk erbij om het evenwicht te bewaken.’

‘Als ik denk aan Rutte is dat het wel: dossiers die maar voort bleven duren en dan vaak nog erger bleken dan gedacht’

Simcha de Vries, werkt in de dienstverlening:

‘Ja, het is goed dat het kabinet is gevallen. Er valt van alles te zeggen over het specifieke onderwerp waarover ze gevallen zijn. Maar wat voor mij als een paal boven water staat, is dat dit kabinet was uitgeregeerd. Elk onderwerp leek bij deze partijen automatisch als crisis bestempeld te worden.

De belangrijkste taak voor de linkse partijen lijkt me nu om niet mee te gaan in de wens van de VVD om asiel en asielzoekers het hoofdthema van de campagne te maken. Zet maar in op het onvermogen van de VVD om op onderwerpen als aardbevingsschade in Groningen, het toeslagenschandaal, het stikstofdossier vooruitgang te boeken. Als ik denk aan Rutte is dat het wel: dossiers die maar voort bleven duren en dan vaak nog erger bleken dan gedacht.

Mijn hoop is dat bij een komend kabinet, de VVD dan ook in de oppositiebankjes belandt. Ik hoop ook op veel nieuwe mensen op de verschillende lijsten. Ik merk dat ik met een groot deel van de huidige lichting Kamerleden klaar ben. Het is tijd voor een nieuw begin, met nieuwe mensen en vooral iemand nieuw in het torentje.’

Mostafa Hilali, militair:

‘Ik laat de evaluatie van dertien jaar Rutte over aan de politicologen. Voor mij is het belangrijker hoe we vooruit kunnen in Nederland. Ik hoop dat biculturele Nederlanders zich realiseren dat zij daarin een belangrijke rol hebben te vervullen. Het valt op dat ze bij verkiezingen vaak wegbleven. Daar lijken rechtse partijen van te profiteren, als je kijkt naar de peilingen. Daar is Nederland niet bij gebaat. Het is belangrijk dat Nederland weer koerst richting het midden en links. De échte problemen in het onderwijs, het klimaat en de woningbouw moeten opgelost worden. Niet de gepercipieerde problemen zoals migratie. Dat laatste wordt vooral verkondigd door mensen die helemaal niks met migratie te maken hebben. Het is dan ook dieptriest dat het CDA en D66 hebben meegewerkt aan restrictief migratiebeleid.

Partijen moeten weer terug naar de kern. Laat symboolpolitiek liggen. Ik gun Nederland een vrouwelijke premier in 2023, die de echte problemen gaat aanpakken. Het is tijd. Landen die in het Westen te boek staan als ‘vrouwonvriendelijk’, zoals Bangladesh en Pakistan, zijn ons al voorgegaan. Het is hoog tijd!’

Jakob de Jonge, kunstenaar:

‘Ik ben niet rouwig dat dit kabinet is gevallen. Alle kabinetten Rutte hebben de problemen voor zich uitgeschoven. Elk ministerie zit met een grote crisis: landbouw, onderwijs, jeugdzorg, ouderenzorg, defensie. Rutte is absoluut niet de man om problemen op te lossen. De achterliggende reden voor de val laat zien hoe ontzettend cynisch deze val is. Rutte heeft het kabinet laten klappen op een zeer machiavellistische manier: het idee dat de VVD toch weer de volgende verkiezingen wint.

Het is een pure machtsgreep, met asiel als excuus. Rutte wist dondersgoed dat andere partijen niet akkoord zouden gaan met bepaalde eisen die hij stelde. Vooral de ChristenUnie. Het is zeer wreed en tekenend voor Ruttes gebrek aan morele autoriteit, dat hij dit asiel heeft gekozen om het kabinet te laten klappen. Een soort nareisverbod voor kinderen uit oorlogsgebieden. Het kan hem echt geen bal schelen. Hier schaam ik me echt voor.

Je kan er heel bitter van worden als je niet oppast. Dat wil ik niet. Ik ben helaas ook teleurgesteld in de linkse partijen. Ze zijn onzichtbaar geweest op alle fronten. Ze hebben geen brug kunnen slaan naar gewone mensen en zich alleen geprofileerd op elitaire onderwerpen, zoals het klimaat. Onderwerpen zoals armoede, vrede en oorlog, daar duiken ze voor weg. Ik vrees dat we een ultrarechts kabinet krijgen, maar hoop op een links wonder.’

Anushka Soekhradj, sociaal werker:

‘Ik ben blij dat het kabinet gevallen is. Ik dacht dat het nooit zou gebeuren. Nederland is in de afgelopen jaren een groot commercieel bedrijf geworden, precies zoals de VVD voor ogen had. Maar niet te vroeg juichen, eerst zien wat ervoor in de plaats komt.’

Ahmed Abdillahi, postbezorger:

‘Nederland is echt toe aan herstel na 13 jaar Rutte. De VVD heeft een enorme ravage aangericht in het land. De kloof tussen arm en rijk is ongekend gegroeid. In de jaren van Rutte had het bedrijfsleven een carte blanche. Gewone mensen hadden het nakijken. De achterban van Rutte heeft zwaar geprofiteerd.

We hebben echt jaren nodig om alle schade te herstellen. En als je kijkt naar de reden voor de val van het kabinet: die paar duizend nareizigers is echt peanuts. Daar ga je geen kabinet voor laten klappen. Maar in Nederland is migratie zo’n vies woord geworden, dat het wel kan. We hebben een nieuw, positief verhaal over migratie nodig. Eerlijk waar: als alle migranten nu staken, dan staat heel Nederland stil.

We moeten af van die negativiteit en af van het doorgeschoten neoliberalisme. De kloof moet worden gedicht door partijen met een echt sociaaldemocratische agenda, waarin de spreiding – en diversiteit voeg ik daar aan toe – van kennis, macht en inkomen weer centraal staat.’