‘Een kabinet dat zoveel onschuldige mensen heeft gecriminaliseerd […] kan niet anders dan aftreden.’ Dit waren niet de woorden van Jesse Klaver, Lilian Marijnissen of Lilian Ploumen, maar van nota bene Geert Wilders, die er voor de camera’s van RTL Nieuws nog mee wegkwam ook.

We pakken het twee weken oude verkiezingsprogramma van de PVV er even bij. Een verbod op de Koran, moskeeën en ‘het verspreiden van de islamitische ideologie’, een ministerie van ‘Immigratie, Remigratie en De-islamisering’. Grenzen dicht. Dubbele nationaliteit? Dan niet meer stemmen of de politiek in. Syriërs het land uit. Een hijabverbod in overheidsgebouwen.

Als er één partij is die onschuldige mensen criminaliseert, dan is het de PVV. Natuurlijk zijn er problemen met dreigend terrorisme, radicalisme en segregatie. Maar Wilders schept een nieuw kwaad: het willen uitwissen van een heel geloof, van alles dat niet ‘Nederlands’ genoeg is. Een gedachtegoed dat bijna een miljoen onschuldigen als dader aanwijst, polariseert, maar niets oplost.

‘Kom op Mehmet, dit is Wilders’ oude riedel’, zeggen veel van mijn oer-Hollandse collega’s: ‘Dit kennen we nu toch wel? En de PVV zal de macht niet zo snel krijgen.’ In dit denken ligt precies het probleem. Afgestompt door de zich almaar herhalende retoriek, achterover leunend door een dreigend cordon sanitair, werken we zo stilletjes mee aan de normalisering van zeer giftige taal.

Wilders’ woordenstrijd boekt langzaam terrein en is er een van de lange adem

‘PVV wil terug naar land zonder hoofddoekjes en ‘oer-Hollandse gezelligheid’’, verzuchtte de NOS over Wilders’ programma. ‘140 rijden en veel geld naar de zorg’, gaapte het Parool. Maar we hebben het nog altijd over een partij die deelneemt aan het democratisch proces met een volslagen antidemocratisch programma, over de tweede partij van het land. Een partij die, zoals het er nu naar uitziet, nog zetels gaat winnen ook.

Ondertussen drijft de PVV de VVD en het CDA naar rechts, klagen ook ontevreden leden binnen deze partijen. Vorige week nog, tijdens het debat over de toeslagenaffaire, zei premier Rutte het ‘persoonlijk’ eens te zijn met Wilders over de etnische registratie van burgers. Tja, wat moet de PVV dan nog doen om onderscheidend te blijven? De toon matigen in ieder geval niet.

Een haatdragend discours neemt een eigen ruimte in, het slijpt de nuance uit de geesten van degenen die er – vaak onbewust – binnen treden. Eerst wordt giftige taal genormaliseerd, alsof het een normale plaats in het discours verdient, waarna het bij herhaaldelijk gebruik steeds meer mensen in de grootste onzin kan doen geloven.

We zagen het in Turkije, waar Erdogan slechts enkele jaren aan retoriek nodig had om zonder enige tegenspraak tienduizenden onschuldige mensen te kunnen oppakken en ontslaan. Goede oude vrienden van mij zeiden eerst nog: ‘Je bent een goede, maar wel van Gülen.’ Zij zien mij inmiddels het liefst vandaag nog in een cel wegrotten.

We zien het ook in India, waar het anti-moslimsentiment onder radicale hindoes steeds meer wordt omgegoten in geweld tegen moslims en harde wetten – neem het stateloos verklaren van twee miljoen moslims of een verbod op islamitisch onderwijs. En we zien het aan de andere kant van de oceaan, waar na vier jaar Trump-taal zelfs het Capitool, de Amerikaanse tempel der democratie, werd geruïneerd.

Of dichter bij huis: wie dacht ooit dat onze overheid in ons ‘geweldig gave land’ jarenlang, ongestoord en via etnische profilering tienduizenden gezinnen kon stukmaken? Het zijn, niet toevallig, diezelfde verdachtmaking van nieuwe Nederlanders en de voorliefde voor een disproportioneel harde law & order die de PVV al sinds haar oprichting voorstaat.

De PVV hitst al vijftien jaar mensen op. Tegen pers, wetenschap, het ‘nepparlement’, ‘Marokkanen’, ‘kopvodden’ en moslims. Wilders’ woordenstrijd boekt langzaam terrein en is er een van de lange adem. We moeten ons grote zorgen maken als een evenzo krachtig weerwoord uitblijft vanuit burgers, media en politici.