De uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen is ongekend. Nieuwkomer BoerBurgerBeweging (BBB) is de grote winnaar in alle provincies en wordt straks met waarschijnlijk zeventien zetels de grootste partij in de Eerste Kamer. Deze rechts-populistische partij vertolkt de stem van agrarisch Nederland, maar doet het ook goed in middelgrote steden.

Er is een overeenkomst met de Brexit. Witte Nederlanders zonder migratieachtergrond willen weer baas in eigen land worden. Internationale afspraken over landbouw en stikstofreductie moeten aan de kant worden geschoven. Het aantal natuurgebieden kan omlaag. Ook op onderwerpen als migratie is BBB uiterst rechts.

Na deze verkiezingen is het duidelijker dan voorheen dat het in de Nederlandse politiek niet een kwestie is van linksom of rechtsom. Er zijn niet twee, maar drie grote politieke stromingen: centrumlinks, centrumrechts en populistisch-rechts.

Bij centrumlinks is er lichte krimp. Ondanks de vele schandalen en crises van het kabinet van afgelopen jaren weten GroenLinks en PvdA niet te profiteren. Dat is enorm teleurstellend voor linkse kiezers. De samenwerking tussen PvdA en GroenLinks heeft niet het effect gehad van één plus één is drie. De PvdA krijgt er vermoedelijk een zetel bij in de Senaat, het aantal zetels van GroenLinks blijft gelijk.

Migrantenpartij Denk, die vaak linkse standpunten heeft, is gedecimeerd. Tijdens de parlementsverkiezingen van 2021 en de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 trok de partij nog veel kiezers met een Turkse of Marokkaanse achtergrond. Maar nu heeft Denk alle Statenzetels – in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht – verloren. BIJ1, die andere migrantenpartij, deed niet mee aan de verkiezingen. De witte SP verloor. Alleen de Partij voor de Dieren blijft traag maar gestaag groeien.

Het centrumrechtse kabinet verloor. De VVD blijft ondanks twee zetels verlies de grootste coalitiepartij. Het CDA heeft flink verloren omdat het platteland afhaakte vanwege het stikstofbeleid van het kabinet. Ook het vertrek van Pieter Omtzigt wordt nog steeds gevoeld. D66 en de ChristenUnie, misschien wel de twee meest klassieke ‘middenpartijen’, raakten eveneens zetels kwijt. Zo houdt het kabinet van de 32 zetels er slechts 22 over.

Turkse verkiezingen

De echte winst was voor populistisch-rechts, wat zorgelijk is. Bijzonderheid van deze politieke stroming is dat de winnende partij steeds een andere naam draagt. Eerst was het LPF, daarna PVV, vervolgens Form voor Democratie en nu dus BBB.

Uit onderzoek dat de Kanttekening samen met Opiniehuis verrichtte, blijkt dat de Provinciale Statenverkiezingen maar matig leven onder kiezers met een biculturele achtergrond. Slechts drie van de tien ondervraagden wisten dat er verkiezingen waren. Voor de ondervraagden die wel stemmen, blijken discriminatie en racisme de reden om naar het stemhokje te gaan.

De lage opkomst is jammer, omdat de stem van biculturele Nederlanders een verschil kon maken. Zo vertelt Walter Freeman, Statenlid van GroenLinks in Noord-Holland, op onze site en in ons maandblad over de invloed die zijn partij heeft uitgeoefend: er kwam onderzoek naar het slavernijverleden van de provincie en aandacht voor diversiteit en inclusie in Noord-Holland.

Biculturele Nederlanders hebben de verkiezingswinst van BBB ook een beetje aan zichzelf te danken

Die betrokkenheid (van Turks Nederland dan) is er wel als het gaat om de Turkse presidents- en parlementsverkiezingen van 14 mei. In ons land wonen meer dan vierhonderdveertigduizend mensen met roots in Turkije (onder hen zijn ook niet-Turken zoals Armeniërs, Koerden en Assyriërs). Van hen hebben ruim tweehonderdvijftigduizend mensen stemrecht in Turkije. Om mij heen hebben mensen het elke dag over de Turkse verkiezingen. Niet alleen Turkse Nederlanders met conservatieve inborst, ook linkse progressieve Turken hebben na twintig jaar hoop dat de oppositie van president Recep Tayyip Erdogan zal winnen. Er staat dan ook veel op het spel. De herverkiezing van Erdogan zou een verdere uitholling van de Turkse rechtstaat en democratie betekenen.

Een flink aantal van de mensen die zich bij de Turkse verkiezingen betrokken voelen, gaf geen acte de présence bij de verkiezingen in het land waarin zij leven. Nu zijn nogal wat migranten teleurgesteld over de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen in Nederland. De verkiezingszege van de rechts-populistische BBB is voor hen geen positief nieuws. Discriminatie en uitsluiting zullen niet hoog op de Nederlandse politieke agenda komen.

Laat het een les zijn. Die grote verkiezingswinst van BBB is ook een beetje aan de niet-stemmende biculturele Nederlanders te danken. Indien wij – als biculturele Nederlanders – massaal hadden gestemd tegen discriminatie, racisme en uitsluiting, dan was centrumlinks de grootste geweest in de Eerste Kamer. Alleen maar klagen heeft geen zin. Je moet je verantwoordelijkheid nemen en stemmen. Nederland is immers ook ons land.