Valt radicaal-rechts juridisch te verslaan? Nee, blijkt uit nieuw onderzoek door politicoloog Joost van Spanje (universiteit van Oxford). Door rechtszaken winnen zulke partijen zetels. Zo kreeg de PVV een tot vier zetels bij door alle media-aandacht voor de ‘Minder Marokkanen’-zaak, berekende Van Spanje. Bovendien stijgt het aantal haatdelicten tijdens zo’n proces.

Juridische stappen nemen tegen radicaal-rechts werkt dus contraproductief. Wat is dan het beste antwoord van multicultureel Nederland op radicaal-rechts?  Nou, dankzij de harde integratie- en racismedebatten in politiek en media wordt multicultureel Nederland zelf met de dag weerbaarder. Steeds vaker kruipen biculturele Nederlanders uit de passieve slachtofferrol leren zij hoe zij het spel van democratie moeten spelen.

De laatste jaren zien wij dagelijks hoe een nieuwe generatie biculturele Nederlanders in de pen klimt en aanschuift aan tafels op tv en lokale bijeenkomsten om mee te doen aan het publieke debat. We zien hoe moslims steeds vaker op sleutelposities terecht komen – zie een Aboutaleb, Arib of Marcouch. Of hoe zij met initiatieven komen om moslimhaat tegen te gaan, zoals Meld Islamofobie. Zwarte Nederlanders ageerden met succes tegen Zwarte Piet en racisme. En met Denk, BIJ1 en Nida ontstonden nieuwe politieke partijen voor mensen die zich niet gehoord voelden.

Ja, dit alles schuurt soms. Het wringt bij veel Nederlanders dat biculturele Nederlanders vertellen wat zij van de samenleving vinden en een andere stem laten horen, dat zij een plek in de publieke ruimte opeisen. Maar dat hoort erbij. Hier is niets raars of on-Nederlands aan.

Sterker nog: in ons land van minderheden is het bij uitstek oer-Nederlands te noemen dat groepen zich vanuit hun eigen zuiltje proberen te emanciperen in de bredere samenleving. Dat is hoe de joden, katholieken en protestanten het al eerder deden. En zo doen moslims en zwarte Nederlanders dat nu.

Dit emancipatieproces is zeker nu hard nodig. Tot tien jaar geleden was Geert Wilders dagelijks in het nieuws om zijn standpunten en uitspraken, maar inmiddels is zijn gedachtegoed sluipenderwijs onderdeel geworden van het nieuwe normaal. De PVV mag dan electoraal niet zo’n bedreiging lijken, maar Wilders trok het politieke landschap zoals VVD, CDA en zelfs de PvdA naar rechts. Ondertussen probeert Forum van Democratie bijna wekelijks de grenzen van het multiculturele debat verder naar rechts op te rekken, door ook ras en allerlei complottheorieën zoals over ‘omvolking’ in het debat te betrekken.

Na twintig jaar tijd wordt het tijd om te stoppen met de polarisatie

De processen van biculturele emancipatie en politieke verrechtsing gooien olie op elkaars vuur. Het gevolg: hyperpolarisatie. We zien dit in het publieke debat: stemmen uit het midden worden zwakker, omdat mensen in het debat gedwongen worden een kant te kiezen. We zien het ook in Den Haag: vroeger vormden middenpartijen CDA en PvdA samen een ruime parlementaire meerderheid, nu hebben ze bij elkaar nog maar 24 zetels.

De polarisatie binnen het multiculturele discours is sinds de opkomst van Pim Fortuyn aan de gang. Na twintig jaar wordt het langzamerhand tijd om hiermee te stoppen. Er moet een nieuw evenwicht komen in dit debat. Niet door de vrijheid van meningsuiting juridisch in te perken – zie wat politicoloog Van Spanje zegt over de zaak-Wilders. Wel door op de ingeslagen weg te blijven emanciperen en participeren. Totdat hopelijk iedereen gaat inzien dat biculturele Nederlanders onderdeel zijn van het nieuwe normaal in dit land.