Diversiteit, inclusie en racisme staan steeds nadrukkelijker op de politieke agenda, net als de roep om een diversere volksvertegenwoordiging. In de aanloop naar de verkiezingen interviewt Chris Aalberts daarom biculturele kandidaten voor de gemeenteraden. Vandaag: Mieke Megawati Vlasblom (25), lijsttrekker van BIJ1 in Rotterdam. Ze groeide op in Indonesië, waar haar vader correspondent was voor NRC: ‘Mijn vader vond het altijd heel belangrijk dat we wisten wat er in de wereld gebeurt. Mijn activisme is ontstaan toen ik heel veel zag misgaan in mijn eigen stad. Toen kwam ik in activistische cirkels terecht.’

Wat heb je meegekregen van je eerste negen jaar in Indonesië?

‘Mijn vader heeft in Indonesië mijn moeder ontmoet en is ook wel verliefd geworden op het land. Ik heb er als kind niet zoveel ervan meegekregen. Wel dat er bijvoorbeeld dichtbij een bomaanslag was. Wij zaten op een internationale school met veel diplomatenkindjes. Ik was een halve expat én een halve local. Mijn tantes en ooms wonen daar nog steeds. Tegelijk ging ik naar clubs met Nederlandse expats. Ik zat daartussen. Ik ben nergens helemaal thuis. Hier word ik gezien als Indonesisch, daar ben ik Nederlands.’

Hoe kwam je bij BIJ1 terecht?

‘Ik leerde BIJ1 kennen in 2019 bij een van de eerste vrouwenmarsen in Rotterdam. Daar was ik medeorganisator van en ik sprak er ook. De voorzitter van de afdeling Rotterdam ging daar het gesprek met me aan. Ik vond het echt superinteressant, want voor mij had politiek altijd een bepaalde status. Als je de politiek ingaat, moet je hoog opgeleid zijn en moet je uit een welvarend gezin komen. Ik vind het heel tof dat het BIJ1-geluid grassroots is. Het is bottom-up: met zijn allen bouw je naar iets hogers toe. Het is niet dat aan de top iemand iets besluit en dat dan naar beneden gooit. Het is het tegenovergestelde van de meeste partijstructuren.’

Wat betekent BIJ1 voor je?

‘Ik denk dat BIJ1 voor iedereen iets anders is omdat wij voor intersectionaliteit zijn. Bij ons heb je activisten uit de klimaatbeweging, de queer-community, Black Lives Matter, het woonprotest en de beweging tegen transgendergeweld. Zij komen allemaal samen bij BIJ1. Daardoor leer je van elkaar. Veel activisten weten bijvoorbeeld niets van validisme. Wat is dat? Wat is toegankelijkheid? Ik ben dat ook nog aan het leren. Bij BIJ1 kun je linkjes leggen en zien dat alles met elkaar te maken heeft. Voor mij gaat het erom dat de kleinere en minder hoorbare bewegingen geen afterthought zijn.

‘Een voorbeeld daarvan is het woonprotest dat ik mede heb georganiseerd. Het was niet rolstoeltoegankelijk, we hadden geen gebarentolk en geen schrijftolk. Dat kregen we ook te horen. Ze waren terecht boos en teleurgesteld, maar gingen wel een open gesprek met ons aan waar we veel van hebben geleerd. Dat was heel goed, want de mensen die het slachtoffer zijn van de wooncrisis zijn ook de mensen die niet in toegankelijke huizen wonen. Bijvoorbeeld rolstoelgebruikers die op een tweede verdieping wonen zonder lift, zij worden niet meegenomen bij het protest maar wel het hardst geraakt. Dat soort verbanden moeten aan het licht komen, juist bij zo’n protest. Intersectionaliteit moet onderdeel zijn van de manier waarop je denkt en de manier waarop je problemen oplost: zo toegankelijk en inclusief mogelijk.’

‘Kleine en minder hoorbare bewegingen horen geen ‘afterthought’ te zijn’

Hoe ziet intersectioneel woonbeleid eruit?

‘Er zijn mensen die de gasrekening niet meer kunnen betalen. Dat zijn mensen met de kleinste portemonnee, die in verslonsde huizen zitten die niet van het gas af zijn. Daar waait het naar binnen. Hoe ga je dat oplossen? Zijn er mensen die een aanvraag hebben gedaan voor een benedenwoning maar die niet hebben gekregen? Wat kunnen we daaraan doen? Wat ook gebeurt is dat mensen willen huren maar worden geweigerd op de vrije markt, omdat ze twee vrouwen of twee mannen zijn. Als ze niet getrouwd zijn, vertrouwen huiseigenaren dat niet en eisen ze een samenlevingscontract. Dat moet je meenemen in het beleid, zodat huiseigenaren dat niet meer mogen eisen. Je moet over zulke dingen nadenken en die meenemen voor een veilige en toegankelijke woningmarkt. Dat is intersectioneel denken. Intersectioneel woonbeleid zoekt de aanknopingspunten op van gemarginaliseerde groepen en begrijpt de lagen van marginalisatie.’

Dat wil de PvdA toch ook?

‘Tuurlijk hebben ze de beste bedoelingen en willen ze dat meenemen, maar er worden te vaak concessies gedaan. Omdat er geen goede representatie is, worden deze zaken niet meegenomen als prioriteit. Dan is het een afterthought. Een grote groep witte mensen met een redelijk inkomen die niet in deze wijken wonen beslist over mensen met een beperking of mensen uit de queer-community. Zij kunnen hierover nadenken, maar ze kunnen niet alles weten. Ik ben zelf ook nog aan het leren. Als je een partij hebt waarin deze groepen gerepresenteerd worden, dan is het geen afterthought.’

Hoe zie je dat in de gemeenteraad?

‘De sloop van de Tweebosbuurt is wel tekenend. De woonvisie van Rotterdam is: de armen eruit, want dan gaat het gemiddelde inkomen omhoog. Er is een onderzoek van de VVD dat laat zien dat de vraag naar sociale huurwoningen in de stad afneemt. Dat vind ik heel interessant, want er is een wachtlijst van negen of twaalf jaar. Toch slopen we sociale woonwijken en daar komt tien procent van de sociale huur voor terug. Dat is niet sociaal en ook niet Rotterdams. Rotterdams zijn de arbeiders uit de haven en die kunnen die nieuwe woningen niet betalen.

‘De goedkope wijken zijn juist de wijken waar de Rotterdamwet wordt toegepast. Op Zuid bijvoorbeeld. Met de Rotterdamwet worden kwetsbare mensen geweerd uit precies die wijken die ze wel kunnen betalen. Je stuurt dus risicogroepen de stad uit. Dan is het jouw probleem niet meer. Je wilt kwetsbaren toch ondersteunen? Arme mensen zijn niet een minder soort mensen, maar zo worden ze wel gezien. Wat ik raar vind, is dat mensen denken dat eerlijkheid en gelijkwaardigheid een taart is. Als een ander meer krijgt, krijg jij minder. Maar gelijkwaardigheid is geen taart. Je hoeft zelf niet in te leveren als anderen het makkelijker krijgen.’

Wat verwacht je van de gemeenteraad?

‘Ik weet niet wat ik moet verwachten, maar daarom vind ik het spannend en leuk. Ik weet nog niet wat mijn stijl daarin gaat zijn. Ik vind het heel knap wat Sylvana Simons doet. Ze blijft altijd heel rustig en dat is heel knap. Heel veel dingen staan voor mij heel dichtbij. Dan vind ik het soms moeilijk om rustig te blijven. Dat gaat misschien ook mijn kracht zijn, want ik ben niet hoogopgeleid en ik kom niet van allerlei beleidstakken. Ik denk dat dit een heel waardevol geluid kan zijn. Ik zal niet alles voor elkaar krijgen wat ik wil, maar ik kan de raad wel scherp houden: er zijn ook mensen als ik in deze stad. Die worden niet gehoord.’