Reggery Gravenbeek zat in de drugshandel, nu heeft hij een film gemaakt om jongeren te waarschuwen voor de gevaren van de straat. De Kanttekening sprak onder meer Gravenbeek en de regisseur van de film, André Pijnappel.

De druk is een film over het leven op straat, hoe gevaarlijk dat kan zijn en over het maken van verkeerde keuzes die de rest van je leven beïnvloeden of verkorten. De film is gebaseerd op de ervaringen van ex-drugsdealer Reggery Gravenbeek en verfilmd door cineast André Pijnappel. Beiden komen uit Rotterdam, waar de film ook is opgenomen. De doelgroep: jongeren, vooral uit minder goede buurten, maar ook professionals, zoals politie, onderwijs en reclassering.

De naam De druk verwijst naar de enorme druk die ongemerkt uitgaat van straatcultuur. Meedoen of eruit liggen en in problemen komen. Maar als je op een bepaalde manier meedoet, dan dreigt er weer ander gevaar, zo blijkt uit de film.

Het verhaal gaat over Ritchie en Gino. Ze zijn veel op straat, maar Ritchie heeft een andere mentaliteit. Eigenlijk wil hij zich verre houden van al het geweld op straat en zeker van drugshandel. Hij besteedt zijn tijd liever aan het trainen van jong voetbaltalent op een sportveld in Charlois, een wijk in het door pech geplaagde Rotterdam-Zuid. De vraag is echter niet wat hij wil. De vraag is wat mogelijk is. Ritchie heeft een vriendin die wordt lastiggevallen door iemand die zich de baas van de jongeren in de wijk voelt, omdat hij een belangrijke dealer is. Ritchie begrijpt dat er niets anders op zit dan de persoon die aan het achterwerk van zijn vriendin zit wat klappen te verkopen. Het beoogde slachtoffer is echter nooit alleen, want hij heeft een soort bodyguard. Daarom neemt Ritchie zijn vriend Gino mee, die ook nog een appeltje met die twee te schillen heeft. Net als Ritchie. Vanaf dat moment gaat het mis. Ritchie ging het om de eer van zijn vriendin. Gino heeft andere plannen. Hij slaat er niet alleen op los, hij steelt ook een tasje met drugs. ‘We gaan buit maken!’, roept hij.

Vanaf dat moment ben je als kijker getuige van het waanzinnig hoge tempo waarin jongeren in verval kunnen raken. De straat kent geen genade. ‘Zulke situaties kennen maar twee einden, je wordt vermoord of je belandt in de gevangenis’, zegt Gravenbeek. ‘Mij overkwam het laatste. Ik wilde graag dat mijn verhaal verfilmd werd om andere jongeren te waarschuwen. Ook omdat ik jongeren ken die zijn vermoord. Er is expres voor gekozen om de film slecht te laten aflopen. Anders komt de boodschap niet goed over. Nogmaals, het verhaal is gebaseerd op wat ik heb meegemaakt, maar een deel is fictie. André Pijnappel heeft in de film bewust laten zien hoe gevaarlijk het hebben van ‘de verkeerde vriend’ kan zijn. Dat vind ik heel knap uitgebeeld.’

De druk gaat vertoond worden aan grote groepen scholieren uit Rotterdam-Zuid en professionals, met uitgebreide nazit. Zou het ook goed zijn als ouders de film zien?
Gravenbeek denkt goed na voordat hij antwoord geeft. ‘Niet alle ouders. Voor sommige ouders zou het goed zijn om deze film te zien. Wat ze vaak niet begrijpen is de enorme druk die op jongeren staat.’

De wetten van de straat in Rotterdam-Zuid zijn dus streng, maar niet alleen in de ‘grote’ stad of ‘slechtere’ wijken. ‘Het gevaar loert overal‘, weet Kaboul Vermijs, cultuurscout in Charlois. ‘Ik kom van oorsprong uit een Brabants dorp. Met mijn leeftijdgenoten die daar zijn gebleven is het vaak niet goed afgelopen. Ook in een dorp kunnen drugs, criminaliteit en sociale druk een belangrijke rol spelen.’

Vermijs, Pijnappel en Gravenbeek waarschuwen alle drie dat De druk geen familiefilm voor de zaterdagavond is. Het heeft een ander doel dan vermaak, namelijk jongeren wakkerschudden.

Soraya Beumer, regiodirecteur van Reclassering Nederland, vindt dat de waarde van De druk is bewezen als bij wijze van spreken één of twee jongeren door de film een ander pad kiezen dan de drugshandel. ‘De wereld die hier wordt getoond is voor veel mensen onbekend. Verder biedt het verhaal handvaten om bewustwording bij jongeren op gang te brengen. Nee durven zeggen. Het vergroten van de weerbaarheid.’

Beumer bekeek De druk samen met andere medewerkers van de reclassering. Ze vinden de film een middel voor ouders in dit soort wijken om er met hun kinderen over te praten. ‘Zodra je kinderen op de middelbare school zitten, verkeren ze in een wereld die voor hun ouders minder zichtbaar is. Deze film biedt een aanknopingspunt om een gesprek op gang te brengen, wat bij pubers niet altijd eenvoudig is.’

Wat Beumer ook opviel in de film, was dat er voor de jongeren geen enkele alternatieven lijken te zijn. ‘Reik die alternatieven aan. Je hebt altijd een keuze, ook al lijkt die er niet te zijn. Er is eigenlijk maar één persoon die dat wel ziet, namelijk de vriendin van Ritchie. Bij de reclassering zien we vaak hoe belangrijk een behoorlijk functionerende vriendin kan zijn voor onze cliënten. We zien zelfs dat cliënten hierdoor uit de criminaliteit stappen. Hopelijk gaat deze film getoond worden voor een breder publiek. Ouders kunnen hier baat bij hebben, ook als dat ouders zijn die zelf in de drugswereld zitten. Geef je kinderen meer perspectief dan dat jij had!’

De druk is op 26 oktober in première gegaan in het Theater Zuidplein.