Van welkomstbands tot ‘flowerwalls’ en van vuurwerkfonteinen tot confettikanonnen: Marokkaanse bruiloften zijn een echt spektakel. Maar de coronacrisis gooide flink wat roet in het eten. Wij spraken met nieuwe koppels en ondernemers in de Marokkaanse trouwbranche uit Nederland en België.

De 33-jarige Fatima Zohra Hiloui uit Gent is vastgoedmanager bij een IT-bedrijf en parttime fotograaf. Haar man Anas Beriane is 34 jaar en filmmaker. Zaterdag 21 maart 2020 zou hun trouwfeest plaatsvinden in de buurt van Antwerpen.

‘Ik was een maand voor het huwelijksfeest in Rome voor mijn vrijgezellenfeest. Toen we daar waren, kreeg ik veel berichten van vrienden die mij vroegen of we veilig zouden doen.’ In België was op dat moment geen sprake van corona. In Rome was ook nog niets gaande, vertelt Hiloui.

‘Wij dachten nog wel: als we terug zijn in België, dan worden we vast getest of onze temperatuur wordt gemeten. Maar niemand zei of deed iets. We zijn terug gekomen en drie weken later begon de eerste lockdown voor België.’

Toen de zaaleigenaar Hiloui belde, hoorde ze de bruid van die dag op de achtergrond huilen. Zij had net haar hennafeest gehad en hoorde nu dat haar bruiloft opeens niet door kon gaan.

Hiloui: ‘Het is ook maar net hoe je een bruiloft ziet. Ik vond het niet heel erg. Niet dat ik mijn bruiloftsfeest wilde missen, want ik wil nog steeds heel graag een feest. Maar ik denk wel dat bij veel Marokkanen de bruiloft echt zoiets is van: oké, nu zijn we getrouwd – nu kunnen we samen erop uit en samenwonen.’

Hiloui en haar echtgenoot Anas zijn op 1 juli 2017 voor de islamitische en Marokkaanse wet getrouwd in Casablanca (foto). Zonder dat zij hun huwelijksfeest hebben gevierd, zijn zij dus al officieel getrouwd. Hierdoor kwam haar echtgenoot vaak langs bij haar ouderlijk huis, en gaan zij door het leven als echtpaar.

Maar voor veel Marokkaanse koppels geldt dit niet, vertelt Hiloui. Er moet volgens hen dan wel eerst een groot huwelijksfeest komen voordat zij officieel als echtpaar door het leven gaan. Hiloui: ‘Ikzelf zou mijn bruiloftsfeest ook over tien jaar kunnen geven, omdat het maar een feest is.’ Ze ziet de viering niet als een voorwaarde om samen met haar man te kunnen zijn.

‘We hebben eten besteld en ‘s avonds ge-Netflixed’

De love shoot die zij en haar echtgenoot in 2017 hebben gedaan, is nu het enige tastbare bewijs van hun huwelijksvoltrekking. Op 21 maart 2020, de dag dat zij hun huwelijk zouden vieren, was er niets meer mogelijk. ‘Het was wel een rare dag. Ik besefte het niet echt, en dacht alleen: ‘Wow, het zou vandaag zijn.’

En dan was er nog het hotel in Gent dat ze hadden gereserveerd, om daar het opmaken en aankleden te doen. Hiloui: ‘We dachten nog: we laten dat staan, dan gaan we genieten van de sauna. Maar toen gingen de hotels ook dicht. Mijn familie in Nederland en Duitsland heeft nog een soort van Zoom-wedding georganiseerd met neven, nichten en tantes. Dat was wel heel erg leuk. We hebben verder eten besteld en ’s avonds geNetflixed.’

Gecanceld: 200 gasten | Zaal met catering en personeel | Marokkaanse dj | Afrobeat-dj | Fotograaf en videograaf | Surprise muziekact | Traditionele Marokkaanse bruidsjurk | Bruidsjurk | Hennajurk | Fotobooth | Haar en visagie | Hotel | Huwelijksreis (rondreis door Afrika: Kenia, Tanzania en Zanzibar) | Hotel en tickets voor gasten uit Engeland | Vliegtickets voor de ouders van Anas uit Marokko

Snel weer naar buiten

Said el Hassnaoui is comedian en sinds september 2019 Buitengewoon Ambtenaar van de Burgerlijke Stand (BABS) in Veenendaal. Hij trouwt ook Marokkaanse koppels. De coronacrisis maakte alles anders. In Veenendaal mogen, naast het stel, maximaal 28 gasten aanwezig zijn. Volgens El Hassnaoui nemen de koppels een fotograaf mee en soms zelfs een videograaf.

‘Want dit ís het gewoon. Er is geen ander feest op dit moment, hoorde ik van het eerste Marokkaanse stel dat ik trouwde. In de gesprekken met het stel moet ik er achter komen wat ze willen vertellen en wat ze niet kwijt willen. Ik probeer altijd de dingen eruit te halen waar mensen om kunnen lachen. Een soort feestje wil ik voor ze bouwen, iets bijzonders.’

‘Nu is het van een afstand ‘Gefeliciteerd!’ roepen – en dat was het dan’

El Hassnaoui bedankt altijd de getuigen namens het stel, soms in het Marokkaans-Arabisch. ‘Ook geef ik de gelegenheid aan de gasten een du’a – gebed – te doen. En het ‘Je mag elkaar kussen’ aan het einde, tja, dat zeg ik gewoon niet.’

Door alle coronamaatregelen vindt de BABS het werk minder leuk om te doen. ‘Normaliter feliciteer ik na het ondertekenen van het huwelijkscontract de gasten, maar nu is het van een afstand ‘Gefeliciteerd!’ roepen – en dat was het dan. Het menselijke is er echt vanaf. Daarom probeer ik het wat gezelliger te maken.’

Er zijn ook koppels die nog thuis wonen bij hun ouders. Zelfs dan mogen de ouders het paar dan niet een knuffel geven om hen te feliciteren. El Hassnaoui: ‘Dat vind ik best lastig. We hebben nu een soort van looproute uitgevonden, zodat ze het stel vanaf een afstand kunnen feliciteren en direct naar buiten kunnen. Dit is waar we het nu mee moeten doen.’

Een beetje terug naar vroeger

Maryam el Abbas is geboren en getogen in Gorinchem, maar woont nu zeven jaar in Antwerpen. Sinds vijf jaar werkt ze, naast twintig uur in de week als assistent-laborant, als zelfstandige in de trouwerijbussiness. ‘Ik zet bruidshenna, verhuur decoratie en kleding voor het hennafeest. Dit doe ik in Nederland, België en Noord-Frankrijk.’

In februari begint elk jaar het Marokkaanse trouwseizoen. Vorig jaar draaide ze in februari een hele goede maand en ook de eerste week van maart was prima, maar toen kwam de tweede week.

‘Ik had op de woensdag en donderdag henna gezet, en vrijdag ga ik meestal terug naar de bruiden om mijn spullen op te halen. En ik trof alleen maar huilende bruiden aan, want zaterdag gingen de trouwfeesten niet door in België. Eigenlijk was ik zo druk dat ik helemaal niet op de hoogte was van het nieuws. Ik werd erdoor verrast. ‘Wat gebeurt er?’, dacht ik.

Tijdens de eerste lockdown werd El Abbas vaak benaderd door bruiden om toch stiekem henna aan huis te komen zetten. Maar daar wilde de henna-onderneemster niet aan meewerken.

‘Mijn eigen klanten mochten hun boeking verplaatsen, een tegoedbon krijgen of de aanbetaling terugkrijgen. Ik durfde ook geen nieuwe boekingen meer aan te nemen, want ik kon geen plek garanderen. De oude klanten moesten ook nog ingepland worden.’

‘Mijn inkomen is gigantisch gedaald, omdat ik al die tijd niet kon werken’

Vanaf de tweede week van maart en heel april heeft ze niet meer gewerkt. ‘Dan heb je de ramadan, wat een rustige periode is voor onze bruidsbranche, dan zit je sowieso stil. Daarna begonnen de boekingen, toen er in België vijftig personen bij bruiloften waren toegestaan. Ik was eigenlijk continu bezig met het verplaatsen van de boekingen. Ik heb in juni nog een paar keer gewerkt, waardoor ik mijn vaste lasten kon betalen en van de overheid konden we een ‘coronahinder-premie’ ontvangen. Mijn inkomen is gigantisch gedaald, omdat ik al die tijd niet kon werken.’

El Abbas had mooie vooruitzichten voor augustus met veel boekingen, maar toen was daar de tweede lockdown. ‘Wat ik in deze periode deed was één op één, met een mondkapje op, henna zetten, wanneer dit toegestaan was. Ook voor de mensen die thuis decoratie wilden om foto’s te maken verhuurde ik mijn pakketten. De bruidjes maakten er binnen hun eigen bubbel een klein intiem feestje van. In de tuin, zelf de eigen tafels en het huis versieren, geen catering maar zelf koken. Eigenlijk een beetje terug naar hoe het vroeger ging.’

Ze mag nu nog steeds haar werk niet doen. ‘Dus ik ben gewoon thuis lekker de zaak aan het opruimen. Verhuur en verkoop mag ik nog wel doen, maar daar is nu niet veel vraag naar. Ik verwacht niet dat er nog voor de zomer feestzalen opengaan, dus voorlopig blijft het rustig voor mij.’

Alles op de schop

Samia, trainer en coach op het gebied van diversiteit en inclusiviteit, en business architect Amin uit Amsterdam zijn op 27 november 2019 voor de Nederlandse en islamitische wet getrouwd. Hun huwelijksfeest zou in juni 2020 plaatsvinden, met ruim 120 gasten.

‘Wij zijn niet voor de Marokkaanse wet getrouwd, mijn man is namelijk Algerijns’, vertelt Samia. ‘Het was een simpele dag. Een kort moment bij de gemeente en afsluitend een high tea met mijn ouders, zijn moeder en een vriendin van zijn moeder, mijn goede vriendin, broer en zusje. Had ik geweten dat corona eraan zou komen, dan had ik het anders gedaan. Maar verder was het een mooie dag.’

Het stel wilde hun huwelijksfeest vooral simpel houden. ‘Mijn man heeft niet zoveel familie, dus het merendeel van de gasten kwam voor mij. Het was een zaal in Haarlem en de aandacht moest gaan naar het eten en de sfeer. Er zouden vrienden en familie komen uit Engeland, Zweden, Frankrijk, Marokko, België en Duitsland. Je kan begrijpen dat ik mij daar natuurlijk erg op verheugde.’

Maar in maart besloot het stel om het huwelijksfeest te cancelen. Het werd al snel duidelijk dat de coronamaatregelen lang zouden aanhouden. ‘En we wilden geen risico lopen. Het belangrijkste was dat mijn familie en zijn familie uit het buitenland erbij moesten zijn.’ Maar dankzij corona ging alles op de schop.

De familie had er alle begrip voor en gaf zelf aan: cancel alles en doe iets kleins als de lockdown voorbij is. ‘Dit hebben wij in juli tijdens de versoepelde maatregelen ook gedaan, zodat ik in ieder geval mijn foto’s in mijn witte jurk had. Het was een etentje met alleen familie, en geen vrienden. We waren met dertig personen bij mijn ouders thuis. Ondanks de omstandigheden was het toch een mooie dag.’

Gecanceld: Zaal | Catering | Fotograaf

Hopen op een bruiloften-boom

Nabila* treedt als DJ Marruecos op bij bruiloften en feesten in Nederland, België en Duitsland. ‘Een fotograaf kan eventueel nog een ‘love shoot’ doen, een cateraar biedt afhaalmaaltijden aan, maar ik kan helemaal niets doen. Het is wel geleidelijk gegaan, want de maatregelen lieten feestjes soms wel, soms niet toe. Ik ging van elk weekend volgeboekt naar niets of één boeking per maand.’

Het begon met de eerste lockdown in België al voor Nabila, toen alle feesten werden afgelast. ‘Ik had dat weekend nog twee bruiden uit België die mij huilend hebben opgebeld. Ze konden ook niets annuleren. Ik was zelf heel flexibel, want niemand kon er iets aan doen. Ik heb besloten iedereen zijn voorschot terug te geven. Het lastige was dat de bruiden mij niet makkelijk nog een keer konden boeken. Want als dj word ik ver van tevoren geboekt, dus ik zat verder vol.’

‘Ik ging van elk weekend volgeboekt naar niets of één boeking per maand’

Toen er weer bruiloften gehouden mochten worden, moest alles op kleinere schaal plaatsvinden. Ook mocht er niet worden gedanst. Dat was lastig voor Nabila: ‘Want hoe ga je dan voor een feestsfeer zorgen als dj?’

Op sommige feesten draaide ze alleen achtergrondmuziek. ‘Maar heel veel bruiden wilden dat ik geen sfeermuziek draaide, omdat het bruidspaar en (schoon)moeder bijvoorbeeld wel mochten dansen. Dan moest ik dus echt reggada en shaahby draaien – super wilde muziek waar mensen niet alleen naar willen luisteren maar ook op willen dansen.’

Ondanks de rare tijd vond de goedlachse dj het ook heel erg leuk om te doen. ‘Ik ben niet voor niets dj. Het is niet zo dat ik het alleen doe voor de muziek. Ik vind het zo mooi op iemands belangrijke dag aanwezig te zijn, ook tijdens corona, want de regels belemmerden de bruid en bruidegom gelukkig niet om de liefde te vieren.’

Nabila besteedt haar tijd nuttig en volgt een nieuwe opleiding. Ook maakt ze nu veel tijd vrij voor haar dochtertje. Ze hoopt wel dat ze straks weer plaatjes mag draaien. ‘Ik verwacht als alles weer veilig geen babyboom, maar een bruiloften-boom.’

*Achternaam bij de redactie bekend.