Al Jazeera stapt naar het Internationaal Strafhof in Den Haag. De Arabische nieuwszender wil een strafrechtelijk onderzoek naar de dood van Jazeera-journalist Shireen Abu Akleh door een Israëlische soldaat.
Abu Akleh versloeg op in mei een ‘anti-terrorismeactie’ door het Israëlische leger op de bezette Westelijke Jordaanoever, toen zij werd getroffen door een kogel. Eerst ontkende Israël betrokkenheid, maar na aanhoudende kritiek verklaarde het leger dat de Palestijnse Abu Akleh waarschijnlijk was gedood door een Israëlische soldaat – wel per ongeluk. Daarom startte Israël geen strafrechtelijk onderzoek. Abu Akleh’s familie stapte daarop naar het Strafhof. Al Jazeera zet die stap nu ook.
Volgens de nieuwszender gaat het om een oorlogsmisdaad vanuit Israëlische zijde. Al Jazeera kan Israël niet zelf aanklagen. Maar de omroep kan wel een zaak aan het strafhof voorleggen. Een openbaar aanklager aan het strafhof kan de zaak dan overnemen.
Tijdens een persconferentie in het Haagse Marriott Hotel vertelt advocaat Cameron Doley (foto, rechts), die al Jazeera juridisch bijstaat, dat ze veel nieuw bewijs hebben dat Shireen Abu Akleh opzettelijk is vermoord. Israël zou al Jazeera tot zwijgen zou willen brengen. Daarom moeten degenen die verantwoordelijk zijn voor haar moord rekenschap afleggen.
Collega-advocaat Rodney Dixon (foto, midden) vervolgt: ‘Deze zaak moet prioriteit krijgen en zo snel mogelijk worden opgepakt door het Internationaal Strafhof.’ Het is nog niet bekend of het hof de zaak in behandeling zal nemen.
Al Jazeera wil niet alleen de militair wil vervolgen die het fatale schot heeft gelost, maar ook zijn bazen. Dixon: ‘Niet alleen de militair die schoot is verantwoordelijk, maar ook zijn leidinggevenden.’
Het is niet de eerste keer dat al Jazeera door Israël is aangevallen, vervolgt Dixon. Vorig jaar mei bombardeerde Israël het kantoor van al Jazeera in de Gazastrook. Ook zijn journalisten van de Arabische zender door Israël gemarteld.
‘De moord op Shireen past in een breder patroon van Israël, om al Jazeera de mond te snoeren, om de waarheid het zwijgen op te leggen. De moord op haar past in een wijdverspreide en systematische campagne.’
Antoine Bernard van persvrijheidswaakhond Reporters Without Borders (RSF) beaamt dit: ‘Het Israëlische leger maakt journalisten doelbewust tot doelwit. Het Israëlische leger zal dit blijven doen, als het recht niet zegeviert.’
Frane Maroevic van het International Press Institute: ‘Er zijn achttien Palestijnse journalisten vermoord door Israël in de laatste twintig jaar. Nog veel meer zijn bedreigd, aangevallen, enzovoort.’
Lina Abu Akleh, het nichtje van Shireen, is ook aanwezig (foto, links). ‘Mijn familie weet nog steeds niet wie het fatale schot afvuurde en welke commandanten verantwoordelijk zijn voor de dood van mijn tante’, vertelt ze. ‘Maar Israël wil de zaak niet onderzoeken. Israëlische soldaten worden bijna nooit ter verantwoording geroepen. Dit zorgt voor straffeloosheid. Daarom is het de verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap om tot vervolging over te gaan. Het gaat hier om oorlogsmisdaden.’
Journalist Walid Omery, directeur van al Jazeera in Jeruzalem, vertelt dat Shireen een vest droeg met daarop de tekst ‘press’. Iedereen kon dat zien, aldus Omery. ‘Als we zeggen: ‘Gerechtigheid voor Shireen’, dan bedoelen we: ‘Bescherm journalisten.’ Het gaat niet om het geweld van die soldaat alleen, het gaat om het Israëlische beleid tegen journalisten.’ Israël vermoordde Shireen Abu Akleh eigenlijk zelfs twee keer, aldus Omery. De tweede keer was tijdens haar begrafenis, toen de Israëlische politie de begrafenisstoet aanviel.
Er zijn verschillende manieren om te achterhalen wie er allemaal betrokken zijn bij de moord op Shireen Abu Akleh, aldus advocaat Dixon. ‘Zo is het mogelijk om via de nummerborden van de militaire voertuigen de eenheden te achterhalen, en zo ook de militaire commandanten.’
Dixon wijst weer op het principe van ‘superieure verantwoordelijkheid’: het Israëlische leger heeft de plicht om deze moord goed te onderzoeken. ‘Dat Israël dit principe negeert, is een schending van het internationaal humanitair recht. Superieure verantwoordelijkheid staat niet in de wetboeken van alle landen, maar het is wel internationale wetgeving. Dat zet aanklagers hopelijk tot actie aan.’
Israël erkent het International Strafhof niet, maar dat is volgens Dixon geen probleem. Hij antwoordt dat door het strafhof veroordeelde misdaders kunnen worden opgepakt en vervolgd in landen die het hof wel erkennen. ‘Op die manier heeft het Internationaal Strafhof in het verleden hooggeplaatste oorlogsmisdadigers toch te pakken gekregen.’
Israël reageert dat het een eventueel strafrechtelijk onderzoek naar de dood van Shireen Abu Akleh niet zal accepteren. Lina Abu Akleh: ‘We verwachten niet dat Israël zal meewerken aan dit onderzoek.’ Bernard van RSF: ‘De Israëlische reactie bewijst dat een onpartijdig onderzoek nodig is.’
