De Armeense dichter Missak Manouchian, overlevende van de Armeense Genocide tijdens de Eerste Wereldoorlog en communistische verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog, krijgt een plekje in het Franse Pantheon, een eregalerij voor ‘belangrijke Fransen’. Zo meldt Trouw.
Zo is Manouchian, bijna tachtig jaar na zijn executie door de Duitsers, alsnog Frans geworden. Het land waar hij in zijn leven bewust voor koos én voor stierf als (stateloze) verzetsstrijder. Twee eerdere verzoeken voor een postume naturalisatie werden geweigerd.
Manouchian werd in 1906 in het Ottomaanse Adiyaman (zuidoosten van het huidige Turkije) geboren. Toen tijdens de Eerste Wereldoorlog het jong-Turkse regime een vernietigingscampagne startte tegen de Armeniërs, werd Manouchians vader voor zijn ogen doodgeschoten. Niet veel later kwam zijn moeder om van de honger in de door de Turken georkestreerde dodenmarsen naar de Syrische woestijn.
Uiteindelijk kwam hij, zoals zoveel overlevende Armeense kinderen, terecht in een Frans weeshuis in Libanon. Daar ontwikkelde hij zijn liefde voor de Franse literatuur en besloot hij dichter worden. Op zijn achttiende vertrok hij naar Frankrijk met zijn broer Garabed.
Als arbeider bij een autofabriek raakte hij betrokken bij de antifascistische beweging, waar hij zijn vrouw Mélinée Manouchian, eveneens een Armeens weeskind en genocide-overlever, ontmoette. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich via het vreemdelingenlegioen van Frankrijk aan bij het verzet.
In november 1943 werd Manouchian opgepakt en samen met 22 kameraden gefusilleerd. Zijn vrouw, die in 1989 stierf, zal na de bevrijding van Frankrijk nooit meer trouwen en haar leven aan haar overleden man wijden als zijn belangrijkste biograaf.
