Gisteren vond in de Republika Srpska, het Bosnisch-Servische deel van Bosnië-Herzegovina, de jaarlijkse Republika Srpska Day plaats, een nationalistische feestdag. Hoewel de dag in 2015 ongrondwettelijk is verklaard, marcheerden paramilitairen door de Bosnisch-Servische hoofdstad Banja Luka.
Na de Balkanoorlog werd Bosnië-Herzegovina een confederatie, waarbinnen veel autonomie kreeg. Deze republiek is geen eigen land, hoewel de Republika Srpska zich vaak wel zo gedraagt door onder meer dit soort ‘feestdagen’ te houden. De Bosnisch-Servische president Milorad Dodik stuurt het laatste half jaar aan op afscheiding.
Op Republika Srpska Day waren paramilitairen te zien, schrijft de Franse krant le Monde: Bosnische politieagenten, die als militairen zijn gekleed, marcheerden samen met de Nachtwolven, een ultranationalistische Russische motorclub die goede banden onderhoudt met president Vladimir Poetin. De Nachtwolven hadden zich voor deze speciale gelegenheid in zwarte uniformen gehuld.
Op de trucks stonden afbeeldingen van christelijke heiligen, waarmee volgens experts de suggestie van een heilige oorlog wordt gewekt. In het Servische nationalisme is de verloren Slag op het Merelveld op 28 juni 1389 een collectief trauma, toen de Serviërs onder leiding van prins Lazar een nederlaag leden tegen de Turken. Bosnische moslims worden met de vijfhonderd jaar lange Turkse bezetting geassocieerd.
Op Republika Srpska Day was ook de veroordeelde oorlogsmisdadiger Vinko Pandurevic aanwezig. Pandurevic was commandant van een paramilitaire eenheid die berucht was vanwege wreedheden tegen Bosnische moslims.
In zijn toespraak vertelde president Dodik over zijn plannen om van de Republika Srpska een eigen staat te maken. Hij bezwoer dat de recente Amerikaanse sancties hem niet zullen tegenouden. ‘Lang leve Republika Srpska’, zei hij, maar ook ‘Lang leve Servië’.
Ondertussen hebben Bosniërs in de diaspora, gealarmeerd over de dreigende situatie in hun land, in 35 steden over de hele wereld protestbijeenkomsten georganiseerd. Ze vrezen dat het weer op een burgeroorlog uit zal lopen, net als dertig jaar geleden.
In 1992 riepen Bosnische Serviërs de Servische Republiek binnen Bosnië-Herzegovina uit. Dit bleek het startschot van de bloedige oorlog in Bosnië, die aan tienduizenden het leven kostte. Daaronder ook ruim 8.000 Bosnische moslimmannen en jongens in Srebrenica, die in de zomer van 1995 door generaal Ratko Mladic en zijn troepen werden vermoord.
Freelance journalist Marjolein Koster zegt dat de nationalistische parade van gisteren slecht werd bezocht en dat de fanatici in de Republika Srpska een minderheid vormen. Wel hoorde ze een klein groepje ‘Ratko Mladic’ scanderen.
