Hoe zag Turkije er demografisch in de negentiende eeuw uit? Er zijn bibliotheken vol boeken verschenen over het multiculturele en multireligieuze karakter van het land, maar een digitaal te raadplegen databank die zelfs inzoomt tot op individueel niveau was er nog niet. Het project Anatolia: 19th Century brengt daar nu verandering in.
Dat meldt de Armeens-Turkse krant Agos. ‘Op de site zijn de eerste verzamelde gegevens uit het jaar 1889 al ingevoerd’, zegt de betrokken historicus Agah Enes Yasa. Zo is, al is het niet de exacte locatie, te zien waar ongeveer de Armeense kleermaker Ohannes Aga in de de Syrische woestijnstad Deir Zor (dat toen nog onderdeel was van het Ottomaanse rijk, de voorloper van Turkije) werkte. Of neem een kijkje bij de rechter Osman Hayri Efendi in de Centraal-Anatolische gemeente Sancikli. Allemaal met een paar klikken op de databank terug te vinden.
Het project heeft het doel de enorme demografische veranderingen in Anatolië, vanaf het einde van de negentiende eeuw tot begin jaren veertig, op een visuele manier in kaart te brengen. Een digitale stamboom dus, die in één oogopslag de veranderingen visualiseert. Hiervoor wordt voornamelijk gebruik gemaakt van beschikbare handelsregisters.
Yasa zegt dat onlangs in Van, in het zuidoosten van Turkije, een Franse parfum uit de negentiende eeuw was gevonden en dat iedereen daar verbaasd over was. ‘Maar dat is vreemd, omdat de globalisering toen met christelijke minderheidsgroepen of islamitische notabelen al begonnen was. Deze groepen waren toen onderdeel van deze geografie.’
Vooral de jaren tussen 1904-1928 heeft met de Eerste Wereldoorlog en Turkse onafhankelijkheidsoorlog, met genocides en deportaties tot gevolg een demografisch sterk gewijzigd (geturkificeerd) landschap opgeleverd. In Turkije is nooit rekenschap afgelegd voor de bloedige ontstaansgeschiedenis van de Turkse republiek, dit jaar precies 100 jaar geleden.
