Tegen het einde van 2025 kampt Iran met een snel escalerende economische en sociale crisis. Dit bericht de Arabische nieuwszender Al Jazeera.
In het centrum van Teheran zijn de afgelopen dagen meerdere protesten uitgebroken, nadat winkeliers hun zaken sloten uit woede over de instortende nationale munt en het uitblijven van perspectief op verbetering. De onrust lijkt zich geleidelijk uit te breiden naar andere delen van de hoofdstad.
Met name in de Jomhouri-wijk, bekend om zijn winkels voor technologie en mobiele telefoons, gingen zondag en maandag veel rolluiken dicht. Ook rond de Grote Bazaar sloten ondernemers hun deuren, terwijl groepen mensen zich verzamelden in nabijgelegen straten. De autoriteiten reageerden met een zware inzet van oproerpolitie. Betogingen werden uiteengedreven met traangas en verhoogde veiligheidsmaatregelen.
De Iraanse rial bereikte opnieuw een historisch dieptepunt en noteerde kortstondig meer dan 1,42 miljoen per Amerikaanse dollar. Hoewel de munt zich daarna licht herstelde, blijft de koopkracht van de circa 90 miljoen Iraniërs snel afnemen. De economische problemen beperken zich niet tot inflatie. Iran kampt al jaren met structurele tekorten aan energie en water. Veel stuwdammen staan vrijwel leeg, terwijl luchtvervuiling door energiegebrek en inefficiënte infrastructuur jaarlijks tienduizenden levens kost.
Daarbovenop staat het land onder zware internationale druk. In juni werd Iran getroffen door een twaalf dagen durende oorlog met Israël en de Verenigde Staten, waarbij meer dan duizend doden vielen, onder wie burgers, hoge militairen en nucleaire wetenschappers. Een groot deel van de Iraanse nucleaire infrastructuur werd beschadigd of vernietigd.
De recente onrust roept herinneringen op aan de massale protesten van 2022 en 2023, die volgden op de dood van Mahsa Amini in politiehechtenis. Deze Women Life Freedom-beweging werd met hard geweld onderdrukt, met honderden doden, tienduizenden arrestaties en meerdere executies van demonstranten tot gevolg.
Ook politiek staat Iran onder spanning. President Masoud Pezeshkian verdedigde recent een streng bezuinigingsbudget in het parlement. Het voorstel voorziet in een beperkte loonstijging van 20 procent, terwijl de inflatie rond de 50 procent ligt. Tegelijkertijd wil de regering de belastingen fors verhogen. De combinatie van economische krimp, machtsverlies in het Midden-Oosten en binnenlandse repressie vergroot de druk op een samenleving die al jarenlang op de rand van uitputting balanceert.
