Vandaag publiceerde de ‘Parlementaire ondervragingscommissie ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen’ haar langverwachte rapport.
Turkije is één van deze ‘onvrije landen’. Het beleid vanuit Turkije ‘is erop gericht hun visie op de islam in Nederland te bestendigen via de Diyanetmoskeeën’, schrijft de commissie. Diyanet is het Turkse presidium voor Godsdienstzaken en kent in Nederland de dochterorganisatie Islamitische Stichting Nederland (ISN).
Ongeveer een derde – 148 – van alle moskeeën in Nederland zijn via ISN verbonden aan Diyanet. Via Diyanet, dat zijn imams richting Nederland stuurt en betaalt om in de ISN-moskeeën te preken, houdt Turkije een politieke greep op Turkse Nederlanders, concludeert de commissie.
‘Nederlanders met een Turkse achtergrond, die in Turkije tot een minderheid behoren – zoals Koerden, alevieten of Gülensympathisanten – kunnen te maken hebben met angst, intimidatie en bedreiging’, stelt de commissie. ‘Deze getuigen hebben verklaard dat Diyanet/ISN een rol speelt in het aanwakkeren van angst, intimidatie en zelfs bedreigingen binnen Turks-Nederlandse gemeenschappen.’
Over de klopjacht tegen Gülenisten na de mislukte staatsgreep van juli 2016, waarvan de Gülenbeweging de schuld kreeg, kraakt het rapport een aantal harde noten. Op basis van een Kanttekening-artikel (februari 2020) over de reikwijdte van Diyanet in Nederland vermeldt de commissie:
‘Zo waren er Diyanet-moskeeën waar Gülensympathisanten geweerd werden, riepen Diyanet-imams in Nederland via twitter op om Gülensympathisanten aan te geven bij de overheid en gaf de toenmalige voorzitter van ISN een lijst met namen van Gülensympathisanten door aan Diyanet in Turkije. Uit een hoorzitting in het Turkse parlement uit 2016 blijkt dat in 38 landen, waaronder Nederland, Diyanet medewerkers hebben meegewerkt aan het verzamelen van inlichtingen.’
Hoeveel geld er vanuit Diyanet komt is volgens de commissie onduidelijk. De commissie vermeldt dat dit feit geldt voor alle geldstromen waarmee islamitische landen ‘ongewenste invloed’ uitoefenen. Het rapport noemt verplichte publicatie van de jaarrekening en een totaalverbod op buitenlandse financiering als middelen om transparantie te bevorderen.
Behalve Diyanet oefenen ook salafisten, gefinancierd vanuit de Golfstaten, en de Moslimbroederschap invloed uit op Nederlandse moskeeën en islamitische gelovigen, concludeert de commissie verder.
De commissie noemt in dit verband de Blauwe Moskee in Amsterdam, waar Yassin Elforkani hoofdimam is. De Blauwe Moskee wordt sinds geruime tijd door tegenstanders in verband gebracht met de Moslimbroederschap. Elforkani ontkent iedere band met deze organisatie.
De Kamercommissie baseert zich in haar rapport meerdere keren op artikelen uit de Kanttekening. Zij haalt een interview (september 2019) aan met Ahmed Marcourch, vroeger PvdA-Kamerlid en nu burgemeester in Arnhem, waarin hij pleit voor een verbod op salafisme.
Een feitenrelaas over geldstromen en bestuurlijke invloed vanuit de de Al Maktoum Foundation, verbonden aan het koningshuis van Dubai, richting de Rotterdamse Essalam-moskee baseert de commissie deels op een ander Kanttekening-artikel (oktober 2019).
Vlak na de verhoren in februari zei het kabinet een totaalverbod op buitenlandse financiering uit ‘onvrije landen’ te willen. Omdat dit volgens experts juridisch complex is, zijn er in de Kamer nog geen voorstellen daartoe gedaan.
