Het Comité Nederlandse Ereschulden (KUKB) krijgt wederom geen gelijk in haar klacht over het gebruik van de term ‘bersiap’ door het Rijksmuseum. Het comité vindt de term racistisch, maar de officier van justitie ging daarin niet mee. KUKB spande daarna een nieuwe procedure aan, maar de rechter kwam tot dezelfde conclusie als de officier.
De steen des aanstoots was de tentoonstelling ‘Revolusi, Indonesië afhankelijk’. Hierin gebruikte het Rijksmuseum in Amsterdam de term bersiap om te verwijzen naar de periode in de Indonesische geschiedenis van vlak na de Tweede Wereldoorlog.
De Indonesische gastcurator Bonnie Triyana was in januari 2022 in NRC de eerste die de discussie aanzwengelde. Het gebruik van de term als verwijzing naar die periode na 1945 waarin er zich geweld tegen Nederlanders richtte, heeft volgens hem ‘een sterk racistische lading’.
De Federatie Indische Nederlanders deed aangifte tegen Triyana, omdat hij de geschiedenis volgens de federatie verkeerd had weergegeven. Ook deed KUKB aangifte tegen het Rijksmuseum wegens het gebruik van de in haar ogen racistische term. Het Openbaar Ministerie wees beide klachten af.
Vervolgens startte KUKB een zogeheten ‘artikel 12-procedure’, om de rechter te laten oordelen over het al dan niet terecht afwijzen van haar klacht door het OM. De uitspraak kwam vorige week, meldde KUKB zondag op haar website.
Het comité is het niet eens met de rechter, die oordeelt dat ‘bersiap’ slechts gebruikt zou zijn ‘om een bepaalde periode in de geschiedenis te duiden’. KUKB stelt dat bersiap een ‘Nederlands verzinsel is en een uiting van racisme tegen Indonesiërs’, met als doel de suggestie te wekken dat het geweld in deze periode slechts van één kant kwam – namelijk van Indonesië, gericht tegen Nederlanders.
‘De bersiap zoals de Nederlanders de term gebruiken is een verkrachting van de Indonesische taal’, stelt KUKB-voorzitter Jeffry Pondaag. ‘Voor ons is het een gewoon woord als ieder ander. Het is veelzeggend dat de Belanda’s [Nederlanders] 350 jaar in Indonesië zijn geweest maar de Indonesische taal niet spreken. Met het misbruiken van de term bersiap wordt een Indonesisch woord toegeëigend en de betekenis verdraaid om ons Indonesiërs in een kwaad daglicht te stellen. De Nederlanders gaan prat op de democratische rechtsstaat, maar wat ik zie is dat witte inlanders elkaar beschermen en Indonesiërs maar laten praten.’
