Vanaf 1 januari dit jaar bestaat Nagorno-Karabach officieel niet meer. De Armeense enclave werd vorig jaar september definitief opgerold door Azerbeidzjan. Maar een duurzame vrede is nog ver weg, want Azerbeidzjan eist nu een corridor dwars door Armeens gebied.
Nagorno-Karabach ontstond in 1923, zo schrijft de Volkskrant. Het gebied lag in Azerbeidzjan, maar de meerderheid van de bevolking was Armeens. De Sovjetautoriteiten wilden niet dat het gebied bij de Sovjetrepubliek Armenië zou horen, want dan zou de Sovjetrepubliek Azerbeidzjan – met haar olievoorraden – misschien boos worden. Daarom werd Nagorno-Karabach een autonoom gebied binnen de Sovjetrepubliek Azerbeidzjan.
In 1988, vlak voor het einde van de Koude Oorlog en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, brak er oorlog uit tussen Armenië en Azerbeidzjan. De oorlog, die aan tienduizenden mensen het leven kostte, werd in 1994 door Armenië gewonnen. De Armeniërs hadden Nagorno-Karabach ‘bevrijd’, maar ook de Azerbeidzjaanse gebieden rondom de regio. Op grote schaal vonden er etnische zuiveringen plaats. Alle Azerbeidzjanen werden gedwongen hun koffers te pakken. Nagorno-Karabach werd omgedoopt in de Republiek Artsakh. Behalve Armenië zelf erkende geen enkel land deze illegale staat.
In 2020, meer dan 25 jaar later, brak er opnieuw een oorlog uit tussen Armenië en Azerbeidzjan. Nu won Azerbeidzjan, mede dankzij Turkse militaire steun. Onder Russische druk sloten de strijdende partijen echter een wapenstilstand. De Armeniërs mochten Artsakh behouden, maar waren nu omsingeld door Azerbeidzjan. Alleen via de zogenoemde Latsjin-corridor was er nog een verbinding met Armenië.
Russische troepen beschermden drie jaar lang de Armeense burgers. Azerbeidzjan wilde echter Nagorno-Karabach helemaal hebben en beschouwde de wapenstilstand van 2020 als uitstel van executie. In september 2023 kwam er een tweede aanval. De Russische troepen hadden zich namelijk uit Nagorno-Karabach teruggetrokken, omdat ze nodig waren voor de oorlog in Oekraïne. Azerbeidzjan profiteerde van de Russische zwakte en binnen 24 uur gaf Artsakh zich over. De meer dan 100.000 Armeniërs in het gebied besloten naar Armenië te vluchten. Het Nederlands Dagblad, een christelijke krant, spreekt over de eerste succesvolle etnische zuivering van eenentwintigste eeuw.
Met de herovering van Nagorno-Karabach zijn de spanningen tussen Armenië en Azerbeidzjan echter nog niet voorbij. President Ilham Alijev wil nu dat de exclave West-Azerbeidzjan met de rest van het land wordt verbonden via de Zangezur corridor, op dit moment Armeens grondgebied. Ook de Turkse regering is een groot voorstander van deze landbrug, omdat Turkije hierdoor wordt verbonden met de Turkse broedervolken in Azerbeidzjan en Centraal-Azië.
