Tijdens de excuses voor het koloniale verleden kwam Guyana in geen enkele speech van Mark Rutte voor. Toch was dit Zuid-Amerikaanse buurland van Suriname twee eeuwen lang een Nederlandse kolonie. Overal in het land zijn sporen van het Nederlandse koloniale bewind te vinden, zo staat in een uitgebreide reportage van de Volkskrant.
Op een kaartje in de Volkskrant vallen de oer-Hollandse namen rondom de Berbice-rivier in Guyana op: Fort Nassau, Brandwacht, Peereboom en nog veel meer. Het gaat om voormalige Nederlandse plantages, waar tot slaaf gemaakten uit Afrika eeuwenlang waren veroordeeld tot dwangarbeid.
In 1763 vond op een van die plantages zelfs een van de grootste slavenopstanden uit de koloniale geschiedenis van Nederland plaats. De leider van die opstand, de West-Afrikaanse Cuffy, is een nationale held in Guyana. ‘In Nederland een onbekende’, schrijft de Volkskrant.
Het duurde meer dan een jaar voordat de slavenopstand van Cuffy door de Nederlandse gouverneur Wolfert Simon van Hoogenheim de kop werd ingedrukt. De afrekening leidde tot gruwelijke taferelen. Cuffy pleegde zelfmoord, nadat zijn volgers inzagen dat hij de opstand niet kon verzilveren tot blijvende onafhankelijkheid. Wraakmissies van de Nederlanders, in samenwerking met inheemse volkeren, maakten een einde aan het korte vrije bestaan. Opstandelingen werden gruwelijk vermoord of opnieuw tot slaaf gemaakt.
In het Nederlandse collectieve geheugen is Guyana vooral bekend als ‘Brits-Guyana’. Maar de Britse aanwezigheid, van het begin van de 19de eeuw tot 1966, was korter dan die van Nederland. Er is zelfs een kleine stad met de naam New Amsterdam, met ongeveer 18.000 inwoners.
Sinds 2013 pleit Guyana voor Europese herstelbetalingen. De voorzitter van de Guyanese missie voor herstelbetalingen, Eric Phillips (73), is zeer kritisch over Nederland. ‘Hoe kon Nederland Guyana vergeten?’, zegt hij tegen de Volkskrant, om te vervolgen: ‘Ze zijn niet oprecht.’
Volgens Phillips is de 200 miljoen euro die destijds werd uitgetrokken voor ‘bewustwording, betrokkenheid en doorwerking’ geenszins toereikend. Hij verwijst naar het Brattle-rapport over herstelbetalingen. Daarin wordt geconcludeerd dat Nederland Guyana 44 miljard euro verschuldigd is vanwege het slavernijverleden.
