De Israëlisch-Amerikaanse filosoof Yitzhak Melamed (John Hopkins University) treft hetzelfde lot als zijn studieobject Spinoza: hij is in de ban gedaan door de Portugees-Israëlitische Gemeente van Amsterdam.
Dit betekent dat hem de toegang tot de synagoge wordt ontzegd. Een reden is dat Melamed zijn leven heeft gewijd aan de aan de ‘verboden werken’ en ideeën van de Joods-Nederlandse filosoof Baruch Spinoza, schrijft de Amsterdamse rabbi Joseph Serfaty in een brief aan de professor.
Spinoza werd in 1656 door de Portugees-Joodse synagoge van Amsterdam geëxcommuniceerd. Als radicale denker ontkende hij elke vorm van openbaring of profetie en accepteerde hij enkel de rede. In 2015 woedde er debat binnen de Portugees-Israelitische Gemeente over de status van Spinoza, maar zijn ban werd niet opgeheven.
Een andere reden voor Melameds excommunicatie is dat hij de eeuwenoude Joodse religieuze tradities niet zou respecteren, schrijft rabbi Serfati. De reden: Melamed had de Amsterdamse synagoge gevraagd in de bibliotheek te mogen filmen, voor een documentaire die hij maakt over Spinoza. Naar verluidt studeerde Spinoza vroeger in diezelfde bibliotheek.
Maar de rabbi is onverbiddelijk. Hij weigert dit verzoek en verklaar Melamed meteen tot een ‘persona non grata in het complex van de Portugese synagoge’, schrijft de rabbi. Wel wenst hij de professor nog een ‘betekenisvol Chanoeka’.
