Het VVD-congres komt eraan, en dus laten verschillende hoeken van die partij hun conservatieve veren weer zien. Zo ook de Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD), onze collega-jongeren, die afgelopen week minister-president Mark Rutte opriepen de asielinstroom te beperken of het kabinet te laten vallen.

Nu is het volgens ons, de Jonge Democraten, goed om je moederpartij scherp te houden en te eisen dat idealen boven kabinetsdeelname gaan (wij deden dat rondom stikstof), maar zorg dan wel dat je de feiten achter je hebt, en je progressieve idealen niet uit het oog verliest.

De harde cijfers laten namelijk zien dat er geen sprake is van een te hoge instroom van asielzoekers in Nederland. Volgens de Sociaal Economische Raad ving Nederland in 2022 zo’n 5 procent van het totale aantal asielzoekers (881.000) in de Europese Unie op. Daarmee staan we niet eens in de top vijf. Die wordt gevormd door Italië (9 procent), Oostenrijk (12 procent), Spanje (13 procent), Frankrijk (16 procent) en Duitsland aan kop met 25 procent. Deze landen vangen dus meer op dan Nederland, maar kennen niet onze problematiek van asielzoekers die gedwongen buiten slapen. Zeker de vergelijking met Oostenrijk is schrijnend: met een twee keer zo kleine economie en de helft van het aantal inwoners van Nederland, vangen zij het dubbele aantal asielzoekers op.

De instroom in Nederland is dus niet problematisch hoog. Maar wat laat dan onze asielketen vastlopen? Simpel: te weinig opvang en te weinig doorstroom. De opvang van asielzoekers valt namelijk onder het ministerie van Justitie en Veiligheid, onder leiding van VVD’er Dilan Yesilgöz. Dat ministerie schat volgens de Algemene Rekenkamer al jaren de instroom van asielzoekers opzettelijk te laag in. Zo hoeft het ministerie minder van zijn budget te reserveren voor structurele opvang. Als er dan toch te weinig budget blijkt te zijn, is er relatief dure noodopvang nodig.

Het kabinet bekostigt dit vanuit het budget van het ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking, onder leiding van VVD’er Liesje Schreinemacher. Niet alleen is deze noodopvang tien keer zo duur als structurele opvang, ook creëert het kabinet zo een vals beeld van een torenhoge instroom. Daarnaast kan het budget van ontwikkelingssamenwerking, dat in Nederland wordt gebruikt voor peperdure noodopvang, niet ingezet worden voor het opzetten van of assisteren bij opvang in de regio, zoals de JOVD graag ziet. Welke oplossing voor asiel je dus ook voorstaat, deze constructie moet anders.

Kennelijk maakt het voor onze conservatief-liberale collega’s niet uit waar je geboren bent, tenzij dat in het buitenland is

De oplossing ligt naast voldoende opvang, ook bij genoeg doorstroom. Naast een onderbemande Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), wat zorgt voor langere behandeling van asielaanvragen, mogen asielzoekers ook geen baan zoeken in Nederland. Hierdoor komen zij niet in interactie met de samenleving en kunnen ze niet doorstromen naar een normale woning. Ze blijven dus langer dan noodzakelijk vastzitten op het geïsoleerde eiland van de opvanglocatie. Niet alleen houdt dit onnodig opvangcapaciteit bezet en is het slecht voor de integratie, ook is het een gemis voor de Nederlandse economie. Juist met een tekort aan arbeidskracht, kan Nederland wel wat extra handen gebruiken. Daarbovenop bewijst de regeling voor Oekraïense vluchtelingen dat het werkt om asielzoekers een baan te laten zoeken: in november had 83 procent van deze groep werk en integreerden zij sneller in de samenleving dan vluchtelingen uit andere landen. Het is voor de Nederlandse economie en samenleving, die volgens de JOVD onder druk staan door de asielinstroom, dus juist voordelig om de arbeidsmarkt open te stellen.

Na dit feitenrelaas moeten we het ook nog even hebben over de idealen, specifiek de wieg. De JOVD vindt dat het niet uit mag maken waar je geboren bent, maar wil tegelijkertijd de landsgrenzen sluiten – en vindt die twee verenigbaar. Volgens die jongerenorganisatie moeten mensen gelijke kansen hebben, maar ook eigen verantwoordelijkheid dragen. Maar wat is iemands verantwoordelijkheid als er oorlog in zijn of haar land uitbreekt? Of als er door klimaatverandering hongersnood in de regio dreigt? Ook die factoren beperken iemands kansen. Om dan te zeggen ‘eigen schuld, dikke bult’, is alles behalve gelijkheid. Kennelijk maakt het voor onze conservatief-liberale collega’s niet uit waar je geboren bent, tenzij dat in het buitenland is.

Tot slot zijn we het op één punt eens met de JOVD: ja, de politiek moet echte keuzes durven maken. Maar de juiste keuze is niet de grenzen dichtgooien. Het is beter om voldoende geld te reserveren voor opvang, zodat de regering het geld voor ontwikkelingssamenwerking kan besteden aan die zaken, waar het voor bestemd is. Het is beter om mensen een kans op een baan te geven, zodat ze niet in de overvolle wachtkamer van het leven blijven zitten. En het is beter te kiezen voor echte kansengelijkheid, ook voor mensen wiens wieg in het buitenland staat.