De PVV mag, na zoveel jaar aan de zijlijn, in Flevoland gaan meebesturen. De media focusten op de worsteling van de ChristenUnie, die ondanks bezwaren toch met de partij van Wilders in de coalitie stapte. Wat moslims in Flevoland van deze stap denken, blijft echter onderbelicht. Daar brengt De Kanttekening nu verandering in.

Twee Turkse moslims uit Almere delen hun mening met dit magazine. En zij hebben een tegengestelde visie op samenwerken met de PVV. De een is optimistischer over de toekomst dan de ander. Wat vinden ze ervan dat de ChristenUnie in een uiterst rechtse coalitie stapt met naast de PVV ook nog de VVD, BBB en de SGP?

‘Ik zie het meer als een gevolg van heel veel onderbuikgevoelens in Nederland’, vertelt gezinscoach Gulsima Tanriverdioglu. ‘Er is veel ontevredenheid in Nederland. Voorzieningen zijn afgebouwd. De burger wordt weinig gehoord. Burgerparticipatie wordt niet echt ondersteund. Terwijl er toch veel alarmerende signalen binnenkomen.’

Tanriverdioglu noemt een hele lijst aan problemen waar Nederlandse burgers mee zitten, van gentrificatie en woningnood, waar volgens haar niet alleen de grote steden mee kampen, tot en met de afbouw van de zorg en het falende onderwijssysteem. ‘Er is veel ontevredenheid over een kinderopvang die maar niet op gang komt. Die onvrede krijgt weer een politieke uitdrukking. En de PVV lijkt, hoe extreem sommige standpunten ook zijn, in de ogen van veel mensen toch voor de burgerbelangen op te komen. Zo benoemt die partij de afbraak van de verzorgingsstaat. Dat zagen we ook bij de opkomst van de BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen. In bijna alle provincies hebben zij de politiek opgeschud. Maatschappijbreed is er dus ontevredenheid in Nederland. Bij de verdeling van de taart in Nederland wordt weinig rekening gehouden met de burgers. Daarom zie ik deze coalitie ook eigenlijk als een protestactie tegen de gevestigde orde. Maar het blijft wel een zorgwekkende reactie.’

‘PVV respecteert de Grondwet’

De andere persoon die de Kanttekening wil niet met zijn echte naam in dit artikel. Hij gebruikt het pseudoniem Ibrahim, zodat hij vrijuit kan spreken, maar zijn identiteit is bij de redactie bekend. Ibrahim verhuisde een paar jaar geleden van Amsterdam naar Almere om groter te kunnen wonen. Dat heeft hij nodig voor zijn snel uitbreidende gezin. Hij vindt de ophef over de PVV te sensationeel en wil meer begrip over en weer.

‘De PVV is al jaren actief  in Flevoland. Ze maken veel herrie in de media. Wat ik als moslim en Flevolander daarvan vind? Ik ben van mening dat mensen moeten kunnen stemmen op de partij waarop ze willen stemmen, zolang we elkaar maar met respect blijven behandelen. De PVV lapt naar mijn mening artikel 1 van de Grondwet nog lang niet aan de laars. Ze praten veel, maar in de praktijk heb ik niks gemerkt. Zo heb ik nooit met discriminatie te maken gehad en ik voel me als moslim als een gelijke en volwaardige Nederlander behandeld. De PVV blèrt en schreeuwt, maar dat doen meerdere mensen. Niks nieuws onder de zon en ook niks zorgelijks.’

Tanriverdioglu staat daar anders in. ‘De politiek’ zorgt volgens haar voor verdeeldheid. ‘Politieke partijen stoppen iedereen in bepaalde hokjes. Ze zetten mensen tegen elkaar op. Helaas moet ook de oplossing weer vanuit de politiek komen. Politici moeten het vertrouwen tussen de burgers en de politiek herstellen. Ontegenzeggelijk bestaat er een grote kloof tussen de politieke top en de partijleden. Zo kan de PVV dan wel beweren dat ze voor de burgers opkomt, maar ik zie dat toch echt anders. Via democratische wegen kan de democratie ook omver geschopt worden. Die ontwikkeling zien we in verschillende delen van de wereld. Dat gebeurt nog niet echt in Nederland, maar het kan met de PVV wel die kant opgaan. Daarom is het belangrijk dat de rechtsstaat goed wordt verankerd – en juist die kraakt momenteel. Dat zie je bij de toeslagenaffaire en andere dossiers, van het stikstofdebacle tot en met de klimaatverandering. Dan maakt het wel uit wie er regeert of niet. De huidige politieke machthebbers hebben hun plicht verzaakt. Ze hebben geen leiding genomen en de problemen steeds vooruitgeschoven naar de volgende generaties. De oudere generatie heeft er een puinhoop van gemaakt. Maar de PVV en de PVV-achterban lossen deze problemen niet op. Ze stigmatiseren andere mensen en zorgen voor polarisatie.’

Radicalisering en extremisme

De problemen in Almere komen volgens Tanriverdioglu voort uit klassensegregatie en slecht economisch beleid, waardoor de burger in de kou staat. ‘Al die burgers die jarenlang niet worden gehoord en van steeds minder moeten leven gaan politieke partijen opzoeken die inspringen op die onvrede. Het gevaarlijke aan deze ontwikkeling is dat ook onder christenen radicalisering en extremisme voorkomen en dat de ChristenUnie daar nu aan lijkt toe te geven.’

‘De PVV koppelt veiligheid aan het bestrijden van de islam. Daar ben ik het niet mee eens’

Ibrahim trekt bij deze opmerking aan de noodrem. ‘Ik denk niet dat christenen per definitie islamofoob zijn. Dat is per individu verschillend. Zo betrap ik mezelf er ook wel eens op dat ik voorzichtiger ben als ik een moslim in een gewaad tegenkom op drukke plekken. Het is niet iets dat ik gewend ben als Turkse moslim. Dus dat niet-moslims bang of argwanend zijn begrijp ik volkomen. Bovendien heeft de ChristenUnie zelf ook aangegeven dat samenwerken met de PVV niet de voorkeur heeft, maar dat je in Nederland soms toch water bij de wijn moet doen en bondgenootschappen moet sluiten om het land bestuurbaar te houden. Dat begrijp ik en ik kan het zelfs ook waarderen. Je doet als het ware je politieke jasje uit. Ik verwacht als moslim niks extra’s van de ChristenUnie en mijn gevoelens zijn door deze stap van die partij totaal niet gekrenkt. We moeten ook een beetje vertrouwen hebben in Nederland.’

Tanriverdioglu gaat op haar beurt daar weer scherp tegenin. Ze haalt het politieke programma van de PVV Flevoland erbij, waarin onder meer staat dat de partij streeft naar ‘minder islam’ en ‘niet theedrinken’. Ook stelt de partij dat Nederland ‘een Joods-christelijke samenleving’ is. Tanriverdigoglu zegt dat ze niks tegen het christendom en Jodendom heeft, maar dat ze het jammer vindt dat de PVV deze religies erbij haalt om de islam in een negatieve daglicht te plaatsen.

‘Dit is een zorgelijke ontwikkeling, want de PVV koppelt hiermee veiligheid aan het bestrijden van de islam. Daar ben ik het niet mee eens. Alsof moslims de problemen veroorzaken die we hier in Nederland hebben. Ik snap wel dat verandering angst en weerstand met zich meebrengt. Daarin hebben zowel de ontvangende als de nieuwe groepen een verantwoordelijkheid. Er moet een samensmelting komen en daar speelt onderwijs een grote rol bij. Maatschappijbreed is er tegenwoordig veel meer islamofobie in het land. Sinds 9/11 zijn de moslims tot zondebok gemaakt. Maar als je echt naar de machtsstructuren in de wereld of Nederland kijkt, dan is het een gotspe als je stelt dat moslims aan de macht zijn. Op basis waarvan beweert de PVV dat de moslims gevaarlijk zijn? Het is gewoon een beeld dat bij die partij leeft. En als de ChristenUnie dat soort beelden onderstreept, dan is dat best wel een ontwikkeling die in de gaten gehouden moet worden. Want ze pakken niet de kern van het probleem aan, maar ze schrijven het probleem toe aan een religieuze groep. Met hun vinger wijzen ze naar een groep mensen.’

Antiracisten

Ibrahim heeft meer begrip voor Nederlanders die zich zorgen maken. ‘Witte Nederlanders hebben waarschijnlijk nooit gedacht dat er ooit veel moslims naar Nederland zouden komen. Dat was in ieder geval nooit de opzet van Nederland. Weet je wat het is? Ik accepteer de geschiedenis van Nederland als Joods-christelijke staat. Het is niet meer dan normaal dat mensen reageren op veranderingen in de samenleving en daarbij spreken van ‘islamisering’, die ze proberen tegen te gaan. Dit neemt niet overigens niet weg dat ik me als moslim in Nederland vrijer voel dan de meeste staten die claimen dat ze islamitisch zijn.’

Tanriverdioglu kan met dat laatste punt van Ibrahim meekomen. ‘We hebben inderdaad nog een land waar de rechtsstaat functioneert. Het fundament van de Grondwet is nog goed verankerd. Zolang Nederland een rechtsstaat blijft, hebben we nog een land waarin we allen kunnen leven. Totdat mensen aan de rechtsstaat en de Grondwet komen – en dat komt met deze nieuwe samenwerking tussen de PVV en de ChristenUnie een stapje dichterbij.’

Ibrahim: ‘Ik begrijp dat sommige moslims zich zorgen maken. Maar als er mensen zijn die iets tegen de islam hebben, dan hebben ze de vrijheid om dat te uiten. Ik ben altijd weer blij en dankbaar dat er antiracisten opstaan die alle haat binnen de perken weten te houden.’