De Erasmusbrug in Rotterdam kleurde zaterdagavond neongeel. Gekleed in fluorescerende hesjes en in goede stemming trokken duizenden mensen erop uit, om aandacht te vragen voor vluchtelingen wereldwijd.

Het was alweer de zestiende editie en wederom de grootste ooit. Meer dan achtduizend mensen liepen door het hele land, dit jaar voor het eerst ook in Groningen. Het evenement is al een poos meer dan die ene wandeling van 40 kilometer tussen Rotterdam en Den Haag, waarmee het ooit begon, vertelt Tineke Ceelen, die onlangs na 22 jaar stopte als directeur van Stichting Vluchteling, de organisatie van het evenement. 

De sfeer zit er goed in, als de wandelaars van de 10 en 20 kilometer zich verzamelen in het gloednieuwe migratiemuseum Fenix, net achter de kop van Zuid in Rotterdam. Blije gezichten, omhelzingen of eerste ontmoetingen worden al snel groepjes wandelaars. Er is muziek en vanaf de kant juicht het personeel de wandelaars toe. ‘Succes, jullie kunnen het.’

‘Toen er nog sprake was van één wandeling, begon de avond met optredens en toespraken. We hadden elk jaar een warm-up sessie van Olga Commandeur, waarbij iedereen synchroon oefeningen moest doen. Dat was hilarisch. Nu het zo groot is geworden, kan niet iedereen tegelijk starten, dus is er geen voorprogramma meer. Maar je zult zien, ook tijdens de wandeling gebeurt er van alles. Mijn mooiste herinneringen? Twee mannen die accordeon spelen in het weiland, midden in de nacht. Of de man boven de 80 die elk jaar meedoet. Eigenlijk gewoon de hele sfeer er omheen.’

Vluchtelingen die minder gezien worden

Ondanks de gemoedelijke sfeer ligt er wel degelijk een serieuze noodzaak aan het evenement ten grondslag. Stichting Vluchteling is een hulporganisatie en selecteert elk jaar een aantal projecten waarvoor het lastiger is geld in te zamelen. ‘Omdat de conflicten waaruit ze voortkomen minder bekend zijn. Tegenwoordig gaat het heel veel over Gaza. Over Oekraïne, Soedan en Afghanistan weet men ook nog wel iets. Maar dan houdt het vaak op’, vertelt Ceelen.

‘Tegenwoordig gaat het heel veel over Gaza’

Het geld dat dit jaar is ingezameld zal worden verdeeld over projecten in Syrië, Myanmar, Bangladesh, Congo en Niger. Zo is het ook ooit begonnen, vertelt de oud-directeur. ‘We hadden contact met de Congolese arts Denis Mukwege, die in 2018 de Nobelprijs voor de Vrede won. Hij werkte in een ziekenhuis in Congo, maar dat was niet voor iedereen bereikbaar. Met de eerste Nacht van de Vluchteling zamelden we geld in voor een dependance, voor mensen die minder mobiel waren. Deze staat er nu nog steeds. Sterker nog, het is een heel mooi tweede ziekenhuis geworden. Dat is toch geweldig?’

Nieuwkomers

‘Nu het evenement voor een groter publiek beschikbaar is, zie je heel veel verschillende soorten mensen. Er lopen hele gezinnen mee, maar ook politieke partijen, sportclubs,  vriendengroepen en activisten. Ik heb een keer een dame ontmoet die op hakken liep. Ze had blaren en kon eigenlijk niet meer. Die heb ik toen mijn eigen schoenen gegeven’, vertelt Ceelen.

Onder de wandelaars dit jaar zijn mensen die zich al jaren inzetten voor vluchtelingen, maar ook veel nieuwelingen, die zich geroepen voelen mee te doen vanwege de huidige politieke spanningen of oorlogen in andere landen. ‘Nu we een kabinet hebben gehad met Geert Wilders, waarbij migranten als zondebok worden weggezet, vind ik het juist belangrijk om op te komen voor vluchtelingen’, zegt Maryem Antek (27) uit Den Haag. Ze loopt samen met een groepje van zes leeftijdsgenoten. ‘We kenden elkaar nog niet, maar we namen allemaal iemand mee. Onderweg kwamen we een vrouw tegen die alleen liep, die is uiteindelijk ook met ons mee gelopen’, vertelt Selena Kurtdere (27) uit dezelfde groep enthousiast.

‘Ik merkte dat ik door de spanningen in Gaza steeds meer behoefte kreeg om me uit te spreken’

Even verderop zitten drie jonge vrouwen even op een muurtje, voordat ze de laatste kilometer afleggen. ‘Ik deed dit jaar voor het eerst mee’, vertelt de 34-jarige Nafisa, die er op uit is met twee zussen uit Rotterdam. ‘Ik merkte dat ik door de spanningen in Gaza steeds meer behoefte kreeg om me uit te spreken. Dit vond ik een mooie gelegenheid. Het gaat niet alleen om het geld dat we hebben opgehaald. Juist door hier aanwezig te zijn, maak je een statement. Je maakt het zichtbaar en dat ook belangrijk.’

1.7 miljoen euro

Als we de hal van het Fenixmuseum binnenlopen, vertelt een grote teller dat er inmiddels 1.7 miljoen euro is opgehaald. De meeste donaties worden in de weken vooraf aan het evenement opgehaald, maar ook tijdens de wandeling kunnen mensen nog altijd iemand sponsoren. ‘We hebben 3300 euro opgehaald’, vertelt Geerlande Homburg, die met een groep van zeven en een hond meeloopt namens de Westerkerk in Gouda. ‘Vannacht lopen er nog meer mensen vanuit onze kerk, hun bedrag komt daar nog bij.’

De twaalfjarige Sjors en Corine staan in de rij voor een snack, die de deelnemers bij terugkomst ontvangen. Ze liepen dit jaar voor het eerst de 20 kilometer. ‘Ik heb wel een beetje pijn in mijn benen. Maar ik vind het belangrijk om te doen voor de vluchtelingen’, vertelt Sjors, die samen met zijn moeder voor de derde keer meedeed.

Terwijl de deelnemers van de korte route langzaam binnendruppelen, verzamelen zich aan de andere kant de nachtwandelaars. Met zaklampen op het hoofd en gekleed in poncho’s bereiden ze zich voor op een serieuzere beproeving. Pas na de dageraad zullen ze aankomen in Den Haag. ‘Willen al deze mensen even applaudisseren voor deze kanjers’, roept de host door de microfoon, voordat de DJ het weer overneemt.

De halay en de dabka, traditionele volksdansen uit Turkije en het Midden-Oosten, worden ingezet, de wandelaars van de kortere routes hebben nog wel wat energie over. Een latin-band neemt het niet veel later over. Op de kade gaan de benen over de rand aan het water, er wordt nog wat gedronken en nagepraat. ‘Volgend jaar weer? Volgend jaar weer.’