Feitenvrij geschreeuw bepaalt maar al te vaak de toon van het politieke debat, de tv-uitzending, de dag, en ja misschien ook wel de tijdgeest. Maar wie zijn we, waar staan we, en hoe breekbaar, broos of bestendig en betrouwbaar is het Nederland van nu echt? Journalist Gijs de Swarte duikt diep, diep, diep de subculturen in, op zoek naar antwoorden op die zo actuele en cruciale vragen. In het tweede deel van deze serie gaat hij naar de Haagse Schilderswijk.

Gered…

In tram zes staat een vijftiger met een rood gezicht, zwart, lang, strak achterovergekamd haar in een staart, een jas van gecraqueleerd zwart leer tot op zijn enkels en witte puntschoenen. Zijn ene hand houdt hij haast militair op de rug en in zijn andere hand heeft hij een blikje Best bier. Een rockâh op leeftijd misschien, en het type Hagenees dat zijn landelijke bekendheid vooral aan Koot en Bie te danken heeft. Ik hoop dat zijn moeder nog leeft en van hem houdt, en denk dat hij in de Schilderswijk zal uitstappen.

Dat klopt; Hobbemastraat, halte Om en Bij.

Hobbema schilderde lieflijke landschappen maar die zijn hier ver te zoeken. De mensen in het smalle glazen tramhokje proberen vergeefs de wind en regen te ontduiken. Papier en plastic wervelen over asfalt en stoep. De lage flatgebouwen zijn zo vuil-grijs als de hemel erboven. Guur is het woord.

Een gure zondagochtend in de Schilderswijk.

Dertigduizend mensen wonen hier. Een grote meerderheid heeft een zogeheten niet-westerse migratieachtergrond; komt uit Turkije, Marokko, Suriname en de Antillen. Meer dan helft van de mensen is laag opgeleid. Denk is veruit de grootste partij. De overige statistieken bevestigen wat je ervan verwachten mag. En van statistieken kun je goed schreeuwende koppen maken. ‘In tal van wijken dreigt een op de acht jongeren drugscrimineel te worden’, weet RTL Nieuws. Achthonderd wijken is ‘tal van’, en vijf ook.

‘Heel veel vrienden van mij zitten in de gevangenis, of zijn er niet meer’

We gaan het zien. Gezellig is het hier in ieder geval niet.

In een van de lage flatgebouwen is Bettah Boxing Gym gevestigd. Het eerste wat ik hoor als ik door de camera beoordeeld ben en de benedendeur openklikt, is, ‘OK dames, we gaan elkaar geen kusjes lopen geven. Kom maar door met die jabs.’ De ‘dames’ zijn zo’n tien jongens van rond de vijftien die de talententraining mogen volgen. De trainer is Said Bettah, Schilderswijker en ex-bokser met een lach zo warm als het strand van Agadir. Meer dan vijftig partijen heeft hij op zijn naam. Trainer zijn is mooi, zegt hij, maar boksen… ‘Iedereen doet het op zijn eigen manier. Als ik jou zeg, nee ik heb geen angst. Tuurlijk wel, maar dat is normaal, dat is gezond. Ik ken ze die hoopten dat ze een ongeluk kregen op weg naar de wedstrijd. Mijn manier was, ik trok me terug. Ik was stil. Vooral de laatste twee weken voor de partij. Maar dat, juist die angst, dat ga je missen. Zodra je de ring instapt, vier- vijfhonderd mensen die zitten te kijken, dan is het klaar; je hoort niemand meer. Dat gevoel, als je dat eenmaal kent… Ik geniet van mijn jongens nu.’

Idris van zestien bokst zes keer per week. Vaak heeft hij geen zin maar dan gaat hij toch. ‘Ik weet dat ik het doe, zeg maar, dus waarom zou ik het niet doen?’ Hij praat over discipline en motivatie en ‘stappen maken’, en dat hij dat ‘in best wel veel dingen meeneemt’. Laatst had hij een werkopdracht. Moest buiten tellen hoeveel bejaarden er in de buurt liepen. Daar had hij geen zin in maar, ‘school is belangrijk’ – hij deed het toch. Het liefst wil hij ‘natuurlijk’ profboksers worden maar als boksen niet werkt gaat hij denkt hij bij zijn oom werken. Die is glazenwasser.

Mohammed Amin van vijftien is vanaf zijn twaalfde ‘echt serieus’ met boksen bezig. Tot die tijd was het ‘alleen maar spelen en chillen’ en was hij, ‘een buitenbeentje’. Hij hield er niet van om ‘sociaal te zijn’. Tot hij meer en meer ging boksen en Zuid-Nederlands Kampioen werd, op een technische knock out. ‘Dan ga je meer met mensen praten. Dan durf je meer.’ En, zegt hij, ‘Je bent de hele dag op school bezig bezig en dan aan het einde ga je trainen en dan mag je al die boosheid, mag je wegboksen…’ Boksen heeft hem sterker gemaakt, ‘Vooral met mensen’.

Said kijkt om naar de andere jongens die ondertussen de jab, de hoek en de uppercut voor de slappe lach hebben verruild, maar na zijn, ‘Ja, en daar gaan we nog effe!’ het leven meteen weer heel serieus nemen. ‘Moet ook wel’, zegt hij als hij mijn bewondering daarvoor ziet. ‘Schilderswijk… Je weet het toch? Heel veel vrienden van mij zitten in de gevangenis, of zijn er niet meer. Boksen heeft mij ook gered.’

Hetgeen een goede reden is om eens diep, diep, diep in de religie te duiken…