De verkiezing van Trump als volgende president van Amerika zorgde voor een vlucht van sociale mediagebruikers van hun oorspronkelijk favoriet X naar Bluesky. Maar zo laat je X over aan de schreeuwers, vindt columniste Emine Ugur. ‘We moeten juist onze stem blijven laten horen.’

De Turks-Nederlandse Trouw-columniste gaf vorige week een lezing in het Rotterdamse debathuis Arminius, over hoe ze zich staande hield op het medium waar menigeen wordt uitgescholden of bedreigd. Maar als het gematigde midden zich hier niet uitspreekt, laat je het over aan de schreeuwers, en dat mag niet gebeuren, vindt ze.

Ugur is een bekende op X. Met scherpe stellingnames en af en toe een uitgedeelde tik laat ze mensen zien dat ze prima in staat is om van zich af te bijten. Ze neemt het op voor de moslimgemeenschap of andere minderheden, iets wat haar op felle reacties komt te staan van ‘schreeuwend rechts’. ‘Hoi k*tmoslim, ik wens jou in een kist, je zal eindigen aan een boom’, is het voorbeeld dat ze aanhaalt tijdens de lezing in het Rotterdamse debathuis.

Frans heet hij, een van haar meest fervente bedreigers. Ze krijgt van alles over zich heen van Frans, maar ze kan ermee omgaan. De eerste keer toen ze zo’n bedreiging van hem kreeg, besloot ze hem te googelen. ‘Ik kwam terecht op zijn Linkedin-pagina en kwam erachter dat hij een hersentumor had gehad waardoor hij niet meer kon werken. Iemand zoals hij zou in het dagelijks leven aan mijn bureau kunnen zitten, afhankelijk van mijn hulp.’

Schuldhulpverlening

Ugur is in het dagelijks leven beleidsadviseur Armoede en Schulden bij de gemeente Den Haag. Haar cliënten zitten vaak in de schuldhulpverlening. Ze komen bij haar terecht met vragen over bijvoorbeeld een ‘verhuisvergoeding’, om maar iets te noemen. ‘Dit is een vergoeding die je krijgt als je moet verhuizen en dit niet zelf kunt betalen.’

Tijdens haar lezing vertelde ze veel over haar werk en dat had een reden. Met haar anekdotes wil ze duidelijk maken dat je uiteindelijk altijd te maken hebt met mensen. ‘Neem bijvoorbeeld de vrouw die deze verhuisvergoeding aanvroeg. Haar aanvraag werd door ons afgewezen, omdat ze de week ervoor op vakantie was gegaan. Logisch, zou je denken toch?’

Toch besloot Ungur haar nog even te bellen, voordat ze de deur achter haar kantoorkamer dichttrok. De vrouw in kwestie vertelde dat ze een psychopaat als huisgenoot had. Hij schold haar uit, zwaaide met messen en was altijd direct aanwezig wanneer ze uit haar kamer kwam. Omdat ze er niet meer tegen kon, had ze een week bij haar moeder in het buitenland gelogeerd. En daar had ze besloten te gaan verhuizen, waarvoor ze de subsidie aanvroeg.

Ook op X zitten mensen

Het is precies deze instelling die ze wil meenemen naar X, wat ze trouwens gewoon Twitter blijft noemen, zegt ze. ‘Achter de berichten op X zit altijd een mens. Ook achter Frans zit een mens. Dus ik reageerde op zijn dreigberichten met de vraag: ‘Hoe is het met je gezondheid?’ Tot mijn verbazing antwoordde hij vrij direct: ‘Gisteren had ik hoofdpijn, maar verder gaat het goed’. Het is niet zo dat Frans en ik vrienden zijn geworden. Frans grijpt nog steeds elke kans aan om mij een k*tmoslim te noemen. Maar ik weet nu wel waar zijn boosheid vandaan komt.’

‘Je kunt ook op andere manieren je stem laten horen’

De zaal zit vol bewonderaars, die zich afvragen waar ze de moed vandaan haalt. ‘Ik doe het voor mijn zoon. Ik wil hem laten zien dat we een stem hebben. Het is juist aan het stille midden om je stem te gebruiken, anders worden we gedomineerd door de schreeuwers’, antwoordt ze.

De grote X-odus

Tegelijkertijd zijn er ook mensen die zich afvragen of X nog wel de moeite waard is. Veel mensen vinden het sociale medium te grof, negatief en vervuilend. Een veelgehoord argument is dat mensen er droevig van worden. Veel mensen verlieten om die reden het platform, zo ook een aantal kranten. De kwaliteitskrant Trouw besloot het, als eerste Nederlandse krant, in september voor gezien te houden. Vorige week kondigde de Britse krant the Guardian aan niet langer actief te zijn op X. Voor deze krant was het belangrijkste argument de Amerikaanse verkiezingsuitkomst.

The Guardian had het deze week over ‘the great X-odus’, die sinds de Amerikaanse verkiezingen is begonnen. Eigenaar van het platform Elon Musk speelde een belangrijke rol in de campagne van Donald Trump en zal het nieuwe departement Overheidsefficiëntie gaan leiden. Veel mensen zijn echter juist bang voor desinformatie en extremisme op X, nu Musk het medium heeft overgenomen.

‘Iemand zoals hij zou in het dagelijks leven aan mijn bureau kunnen zitten’

Ugur begrijpt wel dat er kranten zijn die afstand nemen van het medium, antwoordt ze op een vraag van de Kanttekening. ‘Tegelijkertijd denk ik dat journalisten het medium nog steeds nodig hebben. ‘Het blijft een belangrijk medium voor nieuwsgaring. Ook als alle kranten van het medium verdwijnen.’

Niet de uitzondering

Ugur begrijpt ook dat niet iedereen zich goed voelt bij het medium. ‘Je kunt ook op andere manieren je stem laten horen’, zegt ze. Maar voor haar blijft het een belangrijke manier om te laten weten dat ze er is, ‘als kind van allochtone ouders’. ‘Ik denk weleens dat de volgende generatie het vast makkelijker zal hebben, dat mijn zoon het makkelijker zal krijgen. Maar toch geloof ik dat we het ons niet kunnen permitteren om in onze veilige bubbel te blijven zitten.’

‘Als mensen mij uiteindelijk face-to-face ontmoeten dan denken ze vaak: oh, je bent een uitzondering. Jij bent een ‘goede’. Maar ik ben geen uitzondering. Er zijn heel veel goede moslims en juist daarom moeten we ons blijven laten horen op een medium als X.’