De Kanttekening sprak initiatiefnemers van Het Brede Netwerk, dat sinds twee jaar diverse mensen koppelt aan diverse media. ‘Als krant of omroep moet je weten wat er in de samenleving speelt, ook in gemeenschappen die niet in je persoonlijk netwerk zitten.’

Diversiteit in de media. Sinds het rumoerige vertrek van Trouw-columniste Seada Nourhussen is het weer een hot topic in de krantenkolommen en op internet. Zijn de redacties van onze media te wit? In plaats van het gebruikelijke rondje langs de redacties, belde de Kanttekening met Het Brede Netwerk, een initiatief dat sinds twee jaar concreet actie onderneemt om mensen met een diverse achtergrond op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met journalistieke redacties.

Geesje van Haren, projectcoördinator van Het Brede Netwerk, zit midden in de vierde ronde van het project dat ooit begon met veertig journalisten die bottom-up wilden werken aan meer diversiteit in de media. ‘Veel journalisten komen aan het werk doordat ze in een bepaald persoonlijk en sociaal netwerk zitten. En wat deze mensen opviel als ze om zich heen keken op de werkvloer was dat ze vaak de enige journalisten waren met een diverse achtergrond. Samen met andere journalisten – lang niet altijd ‘allochtoon’ – die hier ook wat aan wilden doen, zijn er toen praktische oplossingen bedacht.’

In de afgelopen jaren heeft Het Brede Netwerk een reeks aan trainingen gegeven aan redacties en bijvoorbeeld aan de NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten). Trainingen met als doel: meer bewustzijn over de vanzelfsprekendheid van diversiteit in de media of juist over het opvallende gebrek aan deze diversiteit. Wat waren nu praktische handvatten voor redacties die hun aanwas meer wilden laten aansluiten op de diversiteit van onze samenleving? Hoe konden redacties hun eigen netwerken breder en diverser maken?

Van Haren: ‘Wat wij ook wilden doen was het scouten van divers journalistiek talent. Vanuit die ambitie zijn wij van begin af aan journalistieke masterclasses gaan verzorgen voor jongeren – en ouderen! – met verschillende achtergronden; wit, zwart, alles ertussenin, Randstad, maar ook uit de provincie. We gaan iedere ronde op bezoek bij verschillende redacties om de fijne kneepjes van het vak te leren, maar ook om gewoon eens kennis te maken met mensen. De redacties zelf leren zo in één klap een hele stoet mensen kennen die de ambitie hebben om de journalistiek in te gaan, maar die misschien niet de meest gebruikelijke aanvliegroute hebben.’

Netwerk
Maral Noshad Sharifi is redacteur bij NRC Handelsblad en één van de aanjagers van Het Brede Netwerk. Eerder deze maand gaf ze samen met Thomas Rueb – één van de chefs van de binnenlandredactie en stagebegeleider van NRC (tevens schrijver van Laura H., het kalifaatmeisje uit Zoetermeer) – een workshop aan het jaarlijkse groepje ambitieuze aanstormende journalisten dat zich bij Het Brede Netwerk had aangemeld. Zelf kwam Sharifi bij NRC terecht via een gesprek met een alumnus van haar journalistieke master in New York. ‘Ik heb politicologie gestudeerd in Leiden en ben daarna voor twee jaar naar Amerika vertrokken voor een master journalistiek op de prestigieuze Columbia School of Journalism. Daarna heb ik nog stage gelopen bij Erik Mouthaan (is vanuit New York Verenigde Staten-correspondent voor RTL Nieuws, red.).’ Met haar meer dan degelijke journalistieke achtergrond raakte Sharifi na een paar mislukte reacties op vacatures bij de  NOS en de Correspondent, uiteindelijk in contact met de redactie van NRC Next. ‘Het was 2012, gratis nieuws online en sociale media waren booming en de traditionele journalistiek moest zichzelf op allerlei manieren opnieuw uitvinden. Niet de gemakkelijkste tijd om aan de bak te komen in de journalistiek, maar ik had mijn papieren en ervaring wel mee.’ Mijn opleiding in New York verwees mij op een dag door naar Mark Chavannes, destijds columnist bij NRC en net zoals ik oud-student van de Columbia School of Journalism. Na een kop koffie stuurde hij mijn cv naar de adjunct van NRC Next. En de rest is geschiedenis.’

Zeker omdat je allochtoon bent?

Het is in haar begindagen bij NRC dat Sharifi dingen beginnen op te vallen. ‘Wanneer ik tegen mensen zei dat ik voor NRC Next werkte, hoorde ik vaak ‘zeker omdat je allochtoon bent’. Raar vond ik dat, zeker omdat ik juist een van de weinige journalisten op de NRC-redactie was met een migratie-achtergrond. Ik heb daar toen een stukje over geschreven. En zo kwam ik in een radio-uitzending terecht om te praten over diversiteit in de journalistiek, samen met Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA.’ Deuze en Sharifi bespraken het probleem en concludeerden dat er via de gebruikelijke kanalen – de traditionele journalistieke opleidingen en de sociale netwerken – gewoon te weinig instroom was van mensen met een diverse achtergrond. Sharifi en Deuze besloten er wat aan te doen. Samen met een paar andere journalisten begonnen ze Het Brede Netwerk. ‘We kwamen eerst bijeen met een groep van zo’n vijfentwintig à dertig mensen uit allemaal verschillende hoeken. Wit, zwart, oud, jong, uit de bladen- en krantenwereld, televisie, radio. Gewoon om er over te praten. De urgentie werd gevoeld – en het leeft op journalistieke redacties, meer dan soms wordt gedacht. Hoe zorg je dat mensen met een diverse achtergrond journalisten ontmoeten die eventueel een ‘Mark Chavannes’ kunnen zijn als de tijd rijp is? Hoe maak je de afstand tot de mediawereld kleiner?’

Samen met Yasmina Aboutaleb (NRC, VN, FunX), Mustafa Marghadi (correspondent in Italië voor de NOS), Janice Deul (platform Diversity Rules), Zoë Papaikonomou (onderzoeksjournalist, mediadocent en schrijver van het boek Heb jij een boze moslim voor mij?), Sharid Alles (netmanager bij NPO 3FM) en Hugo Logtenberg (NRC en Buitenhof) gingen ze op zoek naar antwoorden en praktische oplossingen.

Masterclasses, netwerken, bij de les blijven
Inmiddels is Het Brede Netwerk een stevig platform geworden dat nu ook hogescholen voor journalistiek traint en jaarlijks langsgaat bij verschillende media met iedereen die ook maar de ambitie heeft om iets te doen met journalistiek, maar niet weet hoe of zelf geen mensen kent bij een redactie. Ook dit jaar heeft Van Haren de nodige aanmeldingen gekregen voor de masterclasses die deze maand plaatsvinden bij verschillende kranten en omroepen. ‘De aanloop is zoals gebruikelijk heel divers: mensen uit Deventer en Nijmegen die niet direct hun netwerk in de Randstad hebben, waar de grote redacties zitten; vluchtelingen die net uit Syrië zijn gekomen, maar ook tweede of derde generatie Marokkaanse Nederlanders die een inhoudelijke studie hebben gedaan, zoals psychologie en economie. Er doet ook iemand mee die in een feministische sekswinkel werkt. Veel redacties willen maar al te graag meedoen – Vice, Trouw, NRC, de NOS, RTL, de Groene Amsterdammer, FunX, de Volkskrant. Aan het eind van de masterclasses wordt er een leuk event georganiseerd waar vijf hoofdredacteuren naartoe komen. Dé kans om kennis te maken!’

De noodzaak van diversiteit op journalistieke redacties wordt volgens Sharifi nog meer en nog breder gevoeld dan in 2012 al het geval was. ‘Ik heb de redactie van NRC zelf altijd ervaren als een warm bad. Mijn collega’s zijn mijn vrienden. Mijn aandacht voor diversiteit kwam in die zin ook niet voort uit een persoonlijk gemis aan mede-allochtonen op de werkvloer. Maar het is voor media gewoon een kwestie van bij de les blijven. Als krant of omroep moet je weten wat er in de samenleving speelt, ook in gemeenschappen die niet in je persoonlijk netwerk zitten. Neem zo iemand als Quincy Gario, die was echt al een tijd bezig met de Pieten-discussie. Bij NRC hadden we hem nog niet geïnterviewd, omdat we weinig tot geen connectie hadden met zijn gemeenschap.  Op die manier mis je als krant gewoon wat er speelt in Nederland. Wij hebben ook best veel mensen rondlopen op de redactie die niet uit de Randstad komen. Je wilt weten dat er in Groningen iets aan de hand is met gaswinning, het liefst voordat het op de NOS te zien is.’

Maak je droom waar
Sharifi heeft de afgelopen jaren best wel iets zien veranderen. ‘Er is veel meer sensitiviteit rondom diversiteit. Dingen die je vroeger hoorde als je een migratieachtergrond hebt, zoals ‘waar kom je eigenlijk vandaan?’, hoor ik op feestjes niet meer. Ik heb het idee dat er onder jonge witte Nederlanders meer gewenning is met de diversiteit in onze samenleving. Dat gevoel krijg ik ook van jonge mensen op mijn redactie. Maar het zal overal wel anders zijn. Als medium moet je ook een beetje voor jezelf uitvogelen wat de beste manier is om je voelhoorns uit te steken. Als je bij NRC aan de slag wilt, is het wel belangrijk om een goede mentor te hebben, omdat de kwaliteitsnormen hier erg hoog liggen. Maar ondanks dat we een serieuze krant zijn, bieden we jonge mensen graag de kans om hun droom hier waar te maken.’

Heeft ze nog een tip voor aankomende talenten? ‘Je moet niet denken dat het onmogelijk is om hier te werken. Het kan, als je een nieuwsgierige houding hebt en zelf initiatief neemt. Vorig jaar was er iemand op de bijeenkomst van Het Brede Netwerk die tijdens het voorstelrondje direct zei dat het haar droom was om voor NRC te werken. Ze stelde ook veel goede vragen. Dat is zó belangrijk. Je moet vragen stellen, juist over dingen die je zelf al denkt te weten – dat is eigenlijk de ideale houding voor een journalist. Nu komt ze naar onze redactievergaderingen en deze week stond ze twee keer in de krant, vaker dan ik, haha. Haar verhaal – en zo zijn er meer – is precies wat mij ooit voor ogen stond toen we begonnen met Het Brede Netwerk. We zijn een klein land, met een klein taalgebied. Waarom zou het onmogelijk zijn om je journalistieke droom uit te laten komen?’