Yuval Gal en Meijer ten Zijthoff, twee Joden die zich sterk maken voor Palestina, vinden het een grove schande dat uitgerekend de Israëlische president Yitzhak Herzog het Holocaustmuseum in Amsterdam heeft geopend. Ze vinden hem  medeverantwoordelijk voor de genocide in Gaza. ‘Wat Israël nu doet, uit naam van de Joden, is misdadig.’

Gisteren opende de Israëlische president Yitzhak Herzog het Nationale Holocaust Museum in Amsterdam. Veel Nederlanders verzetten zich tegen zijn komst vanwege de bloedige Gaza-oorlog, die nu aan meer dan 30.000 Palestijnen het leven heeft gekost. Herzog staat bekend om zijn controversiële uitspraak dat niet alleen Hamas, maar een hele natie verantwoordelijk is voor de aanval op Israël van 7 oktober vorig jaar. Deze uitspraak is opgenomen in de genocideaanklacht van Zuid-Afrika tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag en was voor duizenden activisten reden om in Amsterdam tegen zijn komst te demonstreren.

Naast moslims en linkse activisten demonstreerden ook Joden. Activist Yuval Gal van Erev Rav, een nieuwe organisatie van antizionistische Joden, was mede-initiatiefnemer van de demonstratie. ‘We hoorden dat de Israëlische president naar Nederland zou komen’, vertelt hij aan de Kanttekening. ‘We hadden toen als activisten het gevoel: we moeten iets doen. Want wat de Israëlische president doet is de Holocaust gebruiken om Israëls beleid te legitimeren. Dat is voor ons, linkse Joden, heel pijnlijk.’

Samen met andere activisten, Palestijnse organisaties en de Internationale Socialisten organiseerde Erev Rav een grote demonstratie in Amsterdam. ‘Ik ben echt supertrots’, vertelt Gal enthousiast. ‘Niemand kan ons nog negeren.’ Gal benadrukt dat er relatief veel Joden demonstreerden, ook veel niet-leden van Erev Rav. ‘Mensen die een jaar geleden nog harde kritiek op ons leverden, steunen ons nu, omdat ze zien hoe fout Israël bezig is.’ Wat Gal ook mooi vindt is de solidariteit die demonstranten voelden. ‘Ik moest op een gegeven moment huilen van dankbaarheid omdat het zo goed is gegaan. Palestijnen vertelden mij verhalen over hun families in Gaza. Indrukwekkende verhalen die je niet in de kranten leest.’ 

‘Het begrip antisemitisme is aan sterke inflatie onderhevig’

Sommige media schrijven uitgebreid over het ‘antisemitisme’ op dit soort demonstraties. Maar Gal trekt zich hier niets van aan, vertelt hij. ‘Het is helemaal niet interessant. Het gaat niet om antisemitisme, maar om de genocide tegen de Palestijnen. Huiskameractivisten herhalen hun beschuldigingen, in de hoop dat mensen hun leugens als feiten gaan zien. We worden geframed als antisemieten, terwijl het nota bene Joodse organisaties zijn die deze demonstratie hebben georganiseerd. Het begrip antisemitisme is aan sterke inflatie onderhevig. Je bent in Nederland al antisemiet als je je voor de Palestijnen uitspreekt. In Israël ben je antisemiet als je niet pro-Netanyahu bent. Ik maak mij er dus totaal niet druk over, als iemand mij een antisemiet noemt. Gelukkig kantelt het discours. Pro-Israëlische organisaties als het Centrum Informatie en Documentatie Israël en het Nieuw Israëlietisch Weekblad verliezen de strijd. Zij weten dat ook. Daarom reageren ze ook zo fel.’ Hoewel hij trots is over de geslaagde actie is Gal ook verdrietig, besluit hij. ‘De genocide in Gaza gaat door. De Nederlandse regering werkt hieraan mee.’ 

Meijer ten Zijthoff: ‘Is dit een grap ofzo?’

Een andere Joodse Nederlander die zeer betrokken is  bij de strijd voor Palestina is Meijer ten Zijthoff. Hij is nu met vroegpensioen. ‘Ik was er graag bij geweest gisteren in Amsterdam, maar ik ben tegenwoordig moeilijk ter been’, vertelt hij. ‘Ik was verbaasd dat het Holocaustmuseum president Herzog op de gastenlijst had gezet. Helemaal in context van wat er nu allemaal gebeurt in Gaza. Mijn eerste gedachte was: is dit een grap ofzo? Het museum zegt niet aan politiek te willen doen, maar door Herzog uit te nodigen is het politiek geworden. Bovendien greep de Israëlische president de bijeenkomst aan om Hamas op te roepen de gijzelaars vrij te laten. Ik ben daarom heel blij dat zoveel mensen tegen Herzog hebben gedemonstreerd. Dit tegengeluid is hopelijk van invloed op de witte mannen die het beleid maken.’ 

‘Als ik Palestijn was, of moslim, dan was ik veel feller geweest’

Op beelden van het protest is te zien dat sommige demonstranten lopen te schelden. Of het hier om expliciet antisemitische uitspraken gaat of niet is echter onduidelijk. Volgens Ten Zijthoff zijn er altijd wel enkele demonstranten die zich misdragen, maar is het framing om deze demonstranten eruit te pikken, alsof zij model staan voor de hele demonstratie. ‘Het is typisch dat De Telegraaf een foto plaatste van een demonstrant op een politiebusje. Dit wordt door pro-Israëlmensen aangegrepen om de Palestijnse zaak zwart te maken. Maar de echte agressie komt van pro-Israëlische kant. Wij worden vanuit die hoek voor antisemieten, Hamas-sympathisanten, islamisten en extreemlinks uitgemaakt. Ik vond de woede van de demonstranten gisteren wel meevallen. Als ik Palestijn was, of moslim, dan was ik veel feller geweest dan deze demonstranten.’  

Ten Zijthoff is ook kritisch op wat hij – in navolging van de linkse Joodse intellectueel Norman Finkelstein – de ‘Holocaustindustrie’ noemt. ‘Voor Israël is de herinnering aan de Holocaust zuurstof. Ze hebben dit nodig om het vuur brandende te houden, om de staat Israël te legitimeren. Herzog greep de opening van het Holocaustmuseum ook met beide handen aan om politiek te bedrijven en pr voor de Gaza-oorlog te maken.’

Vanwege zijn pro-Palestijnse standpunten is Ten Zijthoff het zwarte schaap van de familie geworden, bekent hij. ‘Sommige familieleden – die heel erg pro-Israël zijn – hebben het contact met mij verbroken. Vooral na 7 oktober heb ik veel naar mijn hoofd geslingerd gekregen. Ik heb veel bewondering voor Holocaustoverlevende Hajo Meyer (1924-2014). Hij schreef in 2003 het boek Het einde van het jodendom, waarin hij concludeerde dat Israël de Holocaust misbruikt als rechtvaardiging voor misdaden tegen de Palestijnen. Ook zei hij dat Gaza een groot concentratiekamp was. ‘We moeten meer Joden hebben als Hajo Meyer, Jaap Hamburger (de huidige voorzitter van Een Ander Joods Geluid) en Yuval Gal. Zij bieden het broodnodige tegengeluid. Want wat Israël nu doet, uit naam van de Joden, is misdadig.’ 

Amnesty demonstreerde apart

Amnesty Nederland organiseerde een aparte demonstratie. ‘We hebben een stil protest georganiseerd met verkeersborden langs de route’, vertelt woordvoerder Marjon Rozema. Op de borden stond de tekst: ‘Detour: To International Criminal Court, follow’ (‘Omleiding: Naar het Internationaal Gerechtshof, volg’), met een pijl naar de richting van het ICC in Den Haag.  

‘We zijn als Amnesty Nederland niet tegen het Holocaustmuseum’, vervolgt Rozema. ‘We weten dat haat en vervolging kunnen leiden tot genocide. Maar we hebben wel moeite met president Herzog. Hij bezigde opruiende taal, waarin hij geen onderscheid maakte tussen Hamas-strijders en Palestijnse burgers. Dat nota bene hij het Holocaustmuseum ging openen vonden we heel cru. We hebben als Amnesty opnieuw premier Mark Rutte gevraagd om Israël op te roepen tot een staakt-het-vuren, en we vinden bovendien dat Hamas én Israël de gijzelaars moeten vrijlaten.’