Niet-moslims die meedoen aan de ramadan? Het klinkt niet bepaald gebruikelijk. En toch zijn er jaarlijks Nederlanders die besluiten mee te vasten tijdens deze heilige islamitische maand, ondanks dat ze zelf geen moslim zijn. De Kanttekening sprak drie van hen.

De vastenmaand is naast een verplichting voor moslims ook een periode van gezelligheid en samenhorigheid. Door heel het land worden iftars georganiseerd waar iedereen, moslim of geen moslim, welkom is. Sommige Nederlanders gaan een stapje verder en besluiten ook echt mee te gaan vasten tijdens de ramadan. Waarom zo’n besluit? En hoe ervaren zij het vasten?

‘Gedurende de dag mis ik het eten en drinken niet echt’, vertelt Lakshmi Jagesar (35) uit Delft. ‘Het valt eigenlijk wel mee. Het vasten brengt mij juist een rustgevend gevoel. Alsof je helemaal zen bent.’

Lakshmi doet dit jaar voor het eerst mee aan de ramadan. ‘Ik hoorde hier ieder jaar weer over. Maar ik kon mij er nooit iets bij voorstellen, over hoe het nu voelt om het zelf te ervaren. Ik begon mij meer te verdiepen in het geloof en waarom de ramadan zo belangrijk is. Het was een gevoel dat mij ertoe bracht om dit jaar mee te gaan vasten.’

Lakshmi vast samen met haar vriend, die islamitisch is. Ze heeft er helemaal zelf voor gekozen, vertelt ze. ‘Ik doe het volledig voor mijzelf. Ik vind het heel mooi om meer over zijn religie te leren. Ik kan hem over alles en nog wat vragen. Maar hij verplicht mij nergens toe.’

Wat ze het leukste vindt aan de ramadan? ‘Elke dag bedenken wat je vandaag zal gaan klaarmaken. Wat voor snacks ga ik maken? Wat voor fruittafel? Hoe ga ik de eettafel mooi versieren? Je bent er gedurende de dag heel intensief mee bezig. Normaal denk ik niet zoveel hierover na. Iedere dag ga ik op zoek naar een nieuwe inspiratie. Hierdoor krijg ik meer energie en dit brengt mij de ramadan door.’

‘Ik vind het heel mooi om meer over mijn vriend zijn religie te leren’

Ivana Batista (35) uit Rotterdam doet al zeker vijf jaar mee aan de ramadan. Ze is zelf christelijk en doet ook mee aan de christelijke traditie van het vasten, die dit jaar toevallig overlapt met de vastenperiode van de ramadan.

‘Voor mij is het meedoen aan de ramadan een uiting van respect voor het geloof van mijn islamitische vrienden. Ik voel mijn tijdens deze maand ook meer verbonden met hen. We organiseren samen iftar-avonden. Dat is heel gezellig. Hierdoor draait het niet alleen om eten, maar om meer dan dat. Je deelt met z’n allen iets moois. Mijn vrienden en ik weten van elkaar waar je mee bezig bent gedurende de dag. Het voelt hierdoor net alsof je een gezamenlijke reis maakt.’

Het islamitisch vasten vindt Ivana niet zo zwaar. ‘Het is iets wat je voor jezelf doet, en voor niemand anders’, zegt ze. ‘Hierdoor train ik ook zelf controle en discipline. Tijdens werk kan ik me beter concentreren. Normaal heb ik na het lunchen een dipje. Nu heb ik dat niet.’

Omdat de christelijke vastentijd samenvalt met de ramadan gaat Ivana ook naar de kerk om haar zondes op te biechten. Het vasten in de christelijke traditie verschilt van het islamitische vasten, legt ze uit.

‘Bij christenen is het zo dat we wel mogen eten en drinken gedurende de dag. Alleen is het de bedoeling dat wij één ding opgeven: bijvoorbeeld het drinken van alcohol. Ook moeten wij, net zoals bij de ramadan, ons onthouden van negatieve denkbeelden.’

Ramadan als islam-verdieping

Voor Nederlanders die nog zoekende zijn en zich misschien ooit willen bekeren, biedt de ramadan een mooie gelegenheid om de spiritualiteit van de islam te beleven. Celine Oosterbeek* (32) uit Amsterdam is niet gelovig opgevoed, maar gelooft wel in een Schepper. Sinds enkele jaren heeft zij steeds meer interesse ontwikkeld in de islam.

‘Het vasten tijdens de ramadan is één van de vijf zuilen van de islam. Daarom besloot ik sinds dit jaar mee te doen. Het helpt mij in mijn reis naar de islam. Door de rust die ik ervaar krijg ik meer de gelegenheid om de heilige Koran te lezen. Ik wil deze maand gebruiken om de Koran beter te begrijpen. En ook om te leren bidden. Door het verrichten van de salaat (het rituele gebed, red.) geeft de vastenperiode mij meer bezinning. Naar de moskee gaan doe ik nog niet. Wellicht in de toekomst.’

‘Het vasten helpt mij in mijn reis naar de islam’

Voor Celine draait de heilige maand niet alleen maar om gezelligheid. De ramadan biedt haar de gelegenheid geeft om dichter tot zichzelf te staan. Hoe vul je dan de ruimte in op die momenten dat je alleen bent?

Celine: ‘Je zet jezelf, je ego en al het andere aan de kant en focust je op de Schepper. Het meedoen aan de ramadan geeft mij veel rust. Je hebt meer tijd gedurende de dag en hierdoor kan je meer bewust nadenken over hoe je je dag wil indelen.’

Ook bij Lakshmi leidt de ramadan tot een groter wordende behoefte om zich in islam te gaan verdiepen. Ze luistert gedurende de dag graag naar islamitische gebeden. ‘Net voordat de iftar begint, luister ik naar naat (ramadanliedjes, red.): voor je geluk, voor de liefde of voor de mensen om je heen. Het mooie is dat als je samen met iemand vast die ook islamitisch is, dat je vragen kunt stellen en hij overal de antwoorden op heeft. Ik voel me ook heel erg op mijn gemak. Niks moet, alles mag.’

‘Mijn vrienden en familie vinden het heel stoer dat ik mee doe. Sommige mensen in mijn omgeving reageerden aan het begin verbaasd. Ze vroegen waarom ik ging meedoen met vasten tijdens de ramadan, en wilden weten of ik me had bekeerd tot islam. Maar uiteindelijk hebben ze wel respect dat ik dit doe. Dat geeft me weer een boost om door te gaan.’

‘Je bent toch geen moslim geworden?’, vroegen mijn vrienden’

Bij de christelijke Ivana ligt dat anders. Toen ze zeven jaar geleden voor het eerst meedeed, kreeg ze negatieve reacties van haar vrienden: ‘Ze vonden het vreemd toen ik vertelde dat ik meedeed. ‘Je bent toch geen moslim geworden?’, vroegen ze. Ik probeerde hen uit te leggen wat voor keuze ik had gemaakt. Ik vond en vind dat het hen niks aangaat. Maar ze doen er nog steeds heel lacherig over en maken nare opmerkingen. Dan voel je die negatieve sfeer. Ik voel mij niet prettig bij negatieve opmerkingen en probeer kalm te blijven. Ik wil tijdens het vasten zoveel mogelijk wegblijven van slechte gedachten en ik probeer me niet meer te stressen om kleine onbenullige dingen. Dat is ook bij Orthodoxe christenen zo tijdens hun vastenperiode. Mijn familie is gelukkig wel trots op mij en respecteert mijn keuze. Ook mijn islamitische vrienden vinden het fijn dat ik meedoe.’

Wat valt van de ramadan te leren?

Celine: ‘Tijdens de ramadan heb ik veel over mezelf geleerd. Ik vind het belangrijk dat ik ook na de heilige vastenmaand deze doelen implementeer. Zodat het niet alleen bij deze maand blijf.’

Lakshmi merkt dat ze meer is gaan letten op een gezond voedingspatroon. ‘Ik eet bijvoorbeeld meer groente en fruit. En ik zorg ook voor afwisseling in het eten.’

Ivana vertelt dat ze door de ramadan merkt dat ze zich ‘meer geaard en spiritueel’ voelt. De ramadan brengt haar dichterbij tot haarzelf, zegt ze. ‘Ik merk dat ik meer dankbaar ben voor de goede dingen in het leven. De maatschappij waarin wij leven zorgt er namelijk voor dat we zoveel willen. We worden al gauw materialistisch. Dankzij de ramadan leer ik nu om stil te staan bij hoe goed ik het wel niet heb.’

*Gefingeerd. Oosterbeek wil niet veel ruchtbaarheid geven aan haar bekeringsproces.