De meerderheid van de Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders heeft geen probleem met het uiterlijk van Zwarte Piet, volgens peilingen. De Zwarte Piet-discussie afdoen als een discussie tussen ‘wit’ en ‘zwart’ is dus te simpel. De Kanttekening sprak donkere Nederlanders die Zwarte Piet willen behouden en blanke Nederlanders die verandering willen.

Volgens een recente opiniepeiling van het tv-programma Een Vandaag is zesentwintig procent van de Nederlanders voor verandering van het uiterlijk van Zwarte Piet. Ook de meerderheid van de Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders wil het uiterlijk van Zwarte Piet behouden. Een jaar geleden was eenentwintig procent van de Nederlanders nog vóór het veranderen van het uiterlijk van Zwarte Piet. Onder Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders was dat toen drieënveertig procent. Dat bleek uit een onderzoek van het ministerie van Sociale Zaken. De resultaten van het onderzoek waren bestemd voor ‘intern gebruik’, maar het tv-programma Medialogica publiceerde de resultaten.

Anaïsa Didder (28) groeide op Aruba op met het Sinterklaas-feest. Ze woont met haar vijfjarige dochter in Rotterdam. Volgens haar speelt de Zwarte Piet-discussie op Aruba minder dan in Nederland. ‘De Pieten zijn zwart en er zijn geen anti-Zwarte Piet-protesten geweest.’ Ze ziet Zwarte Piet als een grote kindervriend. ‘Hij is te vergelijken met de Paashaas of de Kerstman. Leuke figuren die ervoor zorgen dat in verschillende periodes van het jaar het kind op de eerste plaats wordt gezet. Met mijn dochter kijk ik bijna dagelijks op YouTube naar video’s van de Pieten. Ze zijn gaaf en hebben hippe dansbewegingen. Bij mij in de buurt en op de school van mijn kind willen alle kinderen Zwarte Piet zijn.’ Ze herkent zich niet in het beeld dat tegenstanders schetsen, namelijk dat Zwarte Piet associaties oproept met het koloniale slavenverleden.

‘Ik denk dat ouders hun invloed op het denken van hun kinderen soms verwaarlozen’, zegt Didder. ‘Ook wanneer een kind de associatie maakt tussen Zwarte Piet en een zwart persoon, gaat het nog lang niet over racisme. Ik leer mijn dochtertje dat wij allemaal mensen zijn en dat de kleur van je huid niet van belang is. De opvoeders hebben als taak verkeerde concepten te verbeteren.’ Didder begrijpt de gevoeligheden van beide kanten, maar vindt dat de Zwarte Piet-discussie te ver is gegaan. ‘Zorg dat jouw kinderen het op die dag leuk hebben. Vier het op de traditionele manier of op jouw manier, maar hoe dan ook, vier het. Maak er een leuk feest van, voor je kinderen en jezelf.’ Didder legt de verantwoordelijkheid bij de ouders.

Anna Krijger, schrijver en journalist en blank, ziet het anders. ‘Hoe geweldig mevrouw Didder en andere mensen hun kinderen ook opvoeden, ze hebben geen invloed op hoe er in de dominante witte samenleving naar donkere mensen wordt gekeken. Neem de vele verwensingen en bedreigingen aan het adres van Sylvana Simons en Humberto Tan als voorbeeld.’ Krijger vindt het onbegrijpelijk dat een figuur als Zwarte Piet door de meerderheid van de Nederlanders getolereerd wordt. ‘Stel je eens voor dat we ons een paar weken per jaar zouden verkleden als cartooneske versies van Joden. Grote nepneuzen, pijpenkrullen en baarden opgeplakt en om het af te maken nog een zak met gouden munten in de hand. Ik voel me al naar worden als ik eraan denk. Het ridiculiseren van een minderheid die al honderden jaren lijdt onder discriminatie, dat moeten we niet meer doen. Niet bij Joden en ook niet bij donkere mensen. Zelfs niet wanneer ‘het niet slecht bedoeld is’ of we er ‘mooie jeugdherinneringen’ aan hebben.’

De Kanttekening sprak ook twee donkere Curaçaoënaars, die niet met hun naam in de krant willen. Ze uiten hun ongenoegen over de Zwarte Piet-discussie. Een vierentwintigjarige vrouw laat weten: ‘Ik associeer Sinterklaas met cadeautjes, snoep, mythe en traditie. Ook op Curaçao zijn we op de hoogte van de discussie in Nederland over Zwarte Piet. Ik heb daar inmiddels schoon genoeg van. Iemand moet de knoop doorhakken en een oplossing bedenken waar zowel voorstanders als tegenstanders van Zwarte Piet tevreden mee zijn.’ Volgens haar waait de discussie ook over naar Curaçao. ‘Veel Curaçaoënaars zagen Zwarte Piet niet als racistisch, maar de afgelopen jaren zijn mensen door de discussie wel bewuster geworden en daardoor hebben velen hun mening veranderd.’

De vereniging, die de intocht van Sinterklaas organiseert, laat dit jaar voor de tweede keer enkele Kleur Pieten mee lopen. De meerderheid is overigens nog gewoon zwart.’ Een vierenzestigjarige donkere man uit Curaçao merkt op dat op het eiland Sinterklaas wit wordt geverfd ongeacht de oorspronkelijke huidskleur van de Sint. ‘Hij komt toch uit Spanje? Daar wonen over het algemeen mensen van het blanke ras.’ Hij vindt Zwarte Piet niet racistisch en noemt de discussie in Nederland ‘zonde van de tijd’. ‘De kinderen vinden het leuk. Ik zie er geen racisme in. Sommige mensen op het eiland hebben er wel problemen mee, maar het merendeel besteedt er geen aandacht aan.’

Maaike Brecht de Rooij woont in Nederland en is blank. Ze stoort zich aan Zwarte Piet, maar dat Curaçaoënaars zichzelf wit schminken om Sinterklaas te kunnen spelen is volgens haar geen probleem. ‘Een witte Sinterklaas vind ik niet racistisch, omdat dat niets te maken heeft met onderdrukking. De onderdrukte witte man bestaat niet. Je kinderen moet je sowieso meegeven dat ze van waarde zijn ongeacht hun huidskleur. Dat neemt niet weg dat kinderen gepest kunnen worden doordat Zwarte Piet bestaat, terwijl hij eigenlijk helemaal niet zwart is. Dat is erg verwarrend voor kinderen.’

Ook makelaar en blanke Nederlander Edwin van Tilburg pleit voor verandering. ‘Het gaat mij er om dat in de Nederlandse gemeenschap een vrij grote groep mensen, vaak mensen met een donkere huidskleur, zich stoort aan het uiterlijk van Zwarte Piet. Het is niet te veel gevraagd om het uiterlijk van Zwarte Piet aan te passen.’