Journalist Azad Essa doet onderzoek naar de nauwe banden tussen India en Israël. Terwijl de Israëlische regering wordt bekritiseerd voor de onderdrukking van de Palestijnen, is er weinig aandacht voor de bezetting van Kashmir. 

Journalist Azad Essa, afkomstig uit Zuid-Afrika, werkte tussen 2010 en 2018 voor Al Jazeera. Sinds 2019 werkt hij bij de nieuwssite Middle East Eye. Daar houdt hij zich bezig met islamofobie, het Amerikaanse Midden-Oostenbeleid en de banden tussen India en Israël. Hij woont in New York.

In zijn onlangs verschenen boek Hostile Homelands vergelijkt Essa de bezetting van Palestina door Israël met de bezetting van Kashmir, een gebied in het noorden van India. Sinds 1947 staat het grootste deel van Kashmir onder Indiaas bestuur, een klein deel ligt in Pakistan. In beide delen van Kashmir zijn de moslims in de meerderheid, net als in de Palestijnse gebieden.

Essa groeide op in Zuid-Afrika. Hij reisde in 2012 naar de Palestijnse gebieden. Daar werkte hij nauw samen met Palestijnse journalisten en schrijvers om meer te weten te komen over het zionisme. Daarna bezocht hij Kashmir. Essa brengt niet alleen de onderdrukking van de Palestijnen en Kashmiri’s in kaart, maar ook de ideologieën die hun onderdrukking legitimeren: het zionisme en het hindoe-nationalisme.

‘Ik ben opgegroeid met het idee dat India een antikoloniale macht was omdat het geleden heeft onder de heerschappij van Engeland’, vertelt Essa, ‘Tijdens mijn studie kwam ik het verhaal van Kashmir tegen. Ik schrok dat een land dat zegt tegen kolonialisme te zijn zich schuldig maakt aan het koloniseren van Kashmir.’

U noemt India een ‘kolonisatorstaat’. Wat bedoelt u daarmee? 

‘Sommigen vinden dat India al vanaf 1947 een kolonisator werd. Het ontstaan van India als verenigd land ging met veel geweld gepaard. In Kashmir begon de bezetting door India tussen 1947 en 1948. De laatste tijd is hier meer aandacht voor. Sinds 2014 is Narendra Modi van de hindoe-nationalistische BJ-Partij premier. Sindsdien is, en dat is heel interessant, de relatie van Delhi met de Israëlische staat sterker en meer openbaar. Modi ziet Israël als voorbeeld. Hij wil dat India ook een militaristische, religieus-nationalistische staat wordt.’

Hoe is de situatie in Kashmir?

‘In augustus 2019 herriep de Indiase regering artikel 370 en artikel 35A in Jammu en Kashmir. Zo kwam er een einde aan de semi-autonome status van de gebieden. Voor Indiërs werd het mogelijk om in Kashmir te wonen en er land te kopen. Een paar maanden later verzekerde een hooggeplaatste Indiase diplomaat in New York de hindoes uit Kashmir – ook bekend als de Kashmiri pandits, zij vertrokken begin jaren negentig uit angst voor de gewapende opstand tegen het Indiase bewind – dat ze konden terugkeren naar aparte nederzettingen. Moslims uit Kashmir willen echter geen separate steden voor hindoes maar in harmonie met hen samenleven zoals ze deden. Ook wil de Indiase regering dat Indiërs, die geen wortels hebben in de regio verhuizen naar de nederzettingen in Kashmir. De bevolking van Kashmir maakt zich zorgen dat de regio overspoeld wordt door buitenstaanders.’

Hoe heeft de zionistische ideologie het Indiase beleid ten opzichte van Kashmir beïnvloed?

‘Er zijn veel overeenkomsten tussen de bezetting van Kashmir en de Palestijnse gebieden. India en Israël gebruiken geweld tegen geweldloze demonstranten, weigeren lichamen van gedode strijders terug te geven en slopen de huizen van mensen die ervan worden beschuldigd te sympathiseren met het verzet. Ook voeren beide landen collectieve straffen uit tegen de lokale bevolking, richten ze zich tegen de civil society en journalisten. Ze zetten collaborateurs in om de bevolking te controleren en beperken de bewegingsvrijheid. Israël en India rechtvaardigen beide het geweld tegen de lokale bevolking door te zeggen dat ze de ‘democratie’ beschermen. En ten slotte is er het excuus om de regio te ‘ontwikkelen’, om vrouwen of de Lgbtqia+ gemeenschap te ‘bevrijden’.

‘De Indiase regering probeerde Kashmir decennialang te assimileren’

‘Vooral de afgelopen tien jaar bevordert de Indiase regering de komst van Indiërs naar Kashmir. Zo veranderen ze het landschap en de demografie van het gebied. Ze nemen het beste land af en reserveren dat voor de ‘staat’; ze vernietigen lokale landbouwgronden en -producten; ze proberen de Kashmiri’s afhankelijk te maken van goederen van buitenaf; ze veranderen ook het culturele landschap – waardoor het een hindoegebied wordt; ze ontslaan islamitische hoogleraren en vervangen hen door hindoes, ze veranderen de lesprogramma’s; ze onderdrukken de vrije pers; ze tuigen een controlestaat op en nemen degenen die buiten de lijntjes lopen hun paspoort af. Dit alles zorgt ervoor dat iedereen in het gareel loopt.’

Hoe zit het met etnische zuiveringen? In 1948 vond in Palestina de Nakba plaats, de verdrijving van meer dan 700.000 Palestijnen uit hun woongebieden.

‘Net zoals de Palestijnen de Nakba in 1948 hebben meegemaakt, hebben moslims in Jammu een etnische zuivering meegemaakt, het bloedbad van Jammu in 1947. Hier werden volgens historici ongeveer 200.000 Kashmirse moslims gedood en nog eens een half miljoen moslims verdreven door hindoenationalisten en de troepen van de Kashmirse leider. Dit leidde ertoe dat Pathanen, een etnische gemeenschap uit wat plotseling Pakistan was geworden, Kashmir binnendrongen en de Kashmiri’s verdedigden. Er heeft dus een etnische zuivering en een demografische verandering plaatsgevonden in Jammu. Daarna begon de bezetting van Kashmir, waarbij het Indiase leger grote stukken land in de vallei innam. Bovendien probeerde de Indiase regering Kashmir decennialang te assimileren. Ze promootte Kashmir als een toeristische bestemming, op dezelfde manier waarop de Verenigde Staten Hawaï het hele jaar door als vakantiebestemming presenteerde. Ze probeerde het zelfbeschikkingsrecht van de bevolking uit te hollen door Kashmir bij India te voegen.’

Terwijl de Nakba de zwarte geschiedenis van de Palestijnen vormt, hebben de Kashmiri’s te maken gehad met etnische zuiveringen gericht tegen meerdere religieuze gemeenschappen. Neem bijvoorbeeld de exodus van de sikhs en hindoes uit Kashmir. Maakt dit het conflict in Kashmir niet ingewikkelder dan het Israëlisch-Palestijnse conflict?

‘In 1947 vond het bloedbad in Jammu plaats toen de nieuwe staten India en Pakistan werden opgericht. In 1948 werden tijdens de Nakba 750.000 Palestijnen verdreven. Zowel India als Israël werden gevormd op basis van etnische zuivering en verdrijving. En in India waren er meerdere regio’s waar de nieuwe regering geweld uitoefende tijdens de oprichting van de staat.

De hindoes schijnen ook een etnische zuivering te hebben gemaakt.

Het zijn de rechtse critici van India die ons willen doen geloven dat er een genocide op hindoes heeft plaatsgevonden en dat honderdduizenden zijn gedood of verdreven. Zelfs Indiase overheidsbronnen ondersteunen deze beweringen niet.”

‘Steun aan de Palestijnen was een manier om de Arabische landen te vriend te houden’

India stond lang bekend als een land dat de Palestijnen steunt.

‘De vraag die ik aan het begin van mijn boek stelde was: hoe kan een land dat pro-Palestina is – of beter gezegd zich voordoet alsof het de Palestijnen steunt – plotseling een kant op gaan waarbij ze pro-Israël zijn en de bezetting daar steunen? Het antwoord is dat India zich volledig liet leiden door eigenbelang. Toen India vocht voor haar onafhankelijkheid keek het land naar de Arabische wereld, waar de Palestijnen ook tegen het Britse kolonialisme vochten. Dat was een overeenkomst. Daarom was India aanvankelijk meer geneigd om de Arabische wereld als partner te zien. Ook vanwege de olie was het belangrijk de Arabische wereld te vriend te houden.’

Dus het idee dat India pro-Palestina was berust op een mythe?

‘De Indiase regering was pro-Palestina wanneer dit paste in haar buitenlands beleid. India had geheime militaire deals met Israël vanaf het begin van de jaren zestig. De Arabische wereld wist dat India een gebied bezet hield met een moslimmeerderheid. Steun aan de Palestijnen was een manier om de Arabische landen toch te vriend te houden. Het laatste wat India toen zou hebben gewild is dat het hele Arabische blok het land onder druk zou zetten om een einde te maken aan de bezetting van Kashmir.

Het had een zekere gravitas om gezien te worden als antikoloniaal, vooral in een tijd waarin India geen schijn van kans had om dicht bij de wereldelite te staan. Op die manier hielp het om gezien te worden als pro-Palestijns, om de nationale belangen van India te dienen als leider van de armere landen in de wereld. Later, in 2014 toen Modi aan de macht kwam, zag India zichzelf als een supermacht. Toen was het niet meer nodig om zo strikt op één lijn te staan met de zogenoemde Derde Wereld. India lag nu veel meer op één lijn met Israël en de Verenigde Staten. Dat betekende dat het zich niet langer pro-Palestina hoefde te profileren.’

Waarom krijgt de bezetting van Kashmir zo weinig aandacht?

‘Daar zijn verschillende redenen voor. Ten eerste heeft het te maken met de Indiase soft power. De wereld associeert India met zaken als Gandhi, yoga, Bollywoodfilms en de Indiase keuken, niet met onderdrukking of bezetting.

‘Ten tweede is India erin geslaagd om de wereldwijde islamofobie te instrumentaliseren, door de bezetting van Kashmir te framen als een strijd tegen door Pakistan gesponsord terrorisme.

‘Ten derde wordt India niet tot het Westen gerekend. De VS, Israël en de rest van het Westen werden door antikoloniale critici altijd gezien als het grotere kwaad.’

Wat wilt u de lezers van uw boek meegeven?

‘Wel, ik hoop dat lezers zien en begrijpen hoe zionisme en hindoenationalisme niet alleen een bedreiging vormen voor Palestijnen, Kashmiri’s en minderheden in India, maar voor mensen overal ter wereld. Want deze ideologieën opereren niet in een vacuüm, maar zijn verbonden met alle antidemocratische bewegingen.

‘Op dit moment worden er duizenden Palestijnen vermoord in Gaza. Kijk eens naar de straffeloosheid die Israël geniet. Kijk bovendien hoe de antisemitismebeschuldiging in het Westen als wapen is ingezet om Israël te beschermen tegen kritiek.

‘India zal binnenkort hetzelfde doen. En daarna volgen mogelijk ook andere landen. De ‘enige’ democratie in het Midden-Oosten en de ‘grootste democratie ter wereld’ is een etnocratie. Ze gebruiken veiligheidsdreigingen als excuus om bevolkingsgroepen die zij als ongewenst of lastig beschouwen etnisch te zuiveren.’