‘Als je ziet dat kinderen niet beter worden, dan zit je even met je handen in het haar.’

19 augustus staat in het teken van de humanitaire hulp (Internationale Dag van de Humanitaire Hulp). Jaarlijks worden op deze dag humanitaire werkers in het zonnetje gezet. Ook wordt stilgestaan bij het belang van solidariteit en wereldburgerschap. In het kader van de Internationale Dag van de Humanitaire Hulp sprak de Kanttekening drie humanitaire hulpverleners over hun ervaringen.

Marten Treffers (adviseur huisvesting en onderdak bij de humanitaire hulp-unit van Cordaid)

Wat voor hulp bieden jullie?
‘Onze focus ligt op het weerbaar maken van vluchtelingen, waar mogelijk door het verlenen van onderdak, en langdurige oplossingen voor terugkeerders, bijvoorbeeld door rehabilitatie van hun huizen.’

Waar ben je momenteel mee bezig?
‘Met een project in Afghanistan. Daar helpen we bijvoorbeeld mensen die terugkeren vanuit Pakistan. In juli was ik twee weken in Jalalabad. We zetten daar een nieuw project op voor vrouwen en kinderen die er alleen voor staan. Iedereen zegt dat ze het welzijn van deze groep belangrijk vinden, maar bij de lokale overheid staan ze vaak achteraan. Aan het einde van het jaar willen we daar 350 woningen hebben gerealiseerd.’

Wat is het mooiste aan je werk?
‘Dat je merkt dat je mensen die veel ellende hebben meegemaakt al met heel kleine dingetjes kunt helpen. Huisvesting geeft mensen houvast en hoop op een veilig en waardig bestaan.’

Wat is het vervelendst?
‘De papieren rompslomp is het vervelendst. Dat geldt zowel in het buitenland als in Nederland zelf. Verder wordt er heel veel gepraat, terwijl je de handen uit de mouwen wil steken. Dat is natuurlijk wel bij meer banen zo.’

Wat is je het meest bijgebleven?
‘De hopeloze situatie in Centraal-Afrika. Ik werk al twintig jaar in het veld, maar ik was daar echt door aangeslagen. Meestal zie ik wel de positieve kanten van een land. In Nepal zijn de mensen bijvoorbeeld heel positief en overtuigd dat ze er iets van gaan maken. Ik heb er ook geen verklaring voor, misschien omdat de noodsituatie in Centraal-Afrika al zo lang duurt. Het is een beetje een vergeten crisis.’

Welke misvatting hebben Nederlanders vaak over ontwikkelingshulp?
‘Dat het geld aan de strijkstok blijft hangen. Voor ontwikkelingshulp zijn mensen en logistiek nodig, dat kost gewoon geld. Bij de ene organisatie gaat dat beter dan de andere. Als ik ergens naartoe ga doe ik dat ook niet als vrijwilliger, ik heb ook een gezin.’

Wat is de grootste misvatting van de mensen aldaar?
‘Sommigen denken dat we alles kunnen regelen. Daardoor ontstaat soms een afwachtende houding. De boodschap is dan vaak: we kunnen zorgen dat er nu een half jaar voedsel is, maar daarna moeten jullie het zelf doen.’

Is de Internationale Dag van de Humanitaire Hulp belangrijk?
‘Voor mij persoonlijk is het elke dag ‘humanitaire hulpdag’, maar het is belangrijk voor de beeldvorming. Het is goed als mensen weten wat er buiten Nederland speelt.’

Krista van den Berg (communicatieadviseur Nederland, voorheen Nigeria, voor UNICEF)

Wat voor hulp bieden jullie?
‘UNICEF werkt met heel veel verschillende programma’s, omdat problemen vaak niet op zichzelf staan. Ondervoeding is bijvoorbeeld gerelateerd aan armoede, wat weer zorgt voor meer kinderarbeid. UNICEF levert op verschillende vlakken hulp.’

Wat was je laatste project in het buitenland?
‘Afgelopen december was ik in Nigeria. In dat land is een grote ramp gaande. Boko Haram is daar actief, miljoenen mensen zijn er op de vlucht. Ook is er weer veel droogte waardoor mensen ondervoed raken.’

Wat is het leukste aan je werk?
‘Dat ik elke dag bezig ben met de resultaten van UNICEF. Ik zie wat voor verschil we kunnen maken in de levens van kinderen en dat motiveert mij heel erg om door te gaan.’

Wat is het vervelendst?
‘Er zijn veel problemen in de wereld en als je constant met nare verhalen wordt geconfronteerd, is dat soms ook wel zwaar.’

Wat is je het meest bijgebleven?
‘Kyellu, een meisje in een vluchtelingenkamp vlakbij Maiduguri in Nigeria. Ik ben best wat gewend, maar was geschokt van hoe zij eruit zag. Ze was ziek, uitgedroogd en hield apathisch een ui vast. Ik wist zeker dat ze er tijdens een volgend bezoek niet meer zou zijn. Een paar weken later was ze echter zo aangesterkt dat ze weer zelfstandig kon eten. Het verhaal bewijst hoe heftig de situatie is, maar ook dat de hulp van UNICEF verschil kan maken.’

Welke misvatting hebben Nederlanders vaak over ontwikkelingshulp?
‘Dat er niet wordt samengewerkt tussen ngo’s. Ik heb in Nigeria ervaren hoe ontzettend vaak dat gebeurt.’

Wat is de grootste misvatting van de mensen aldaar?
‘Voor velen is het verschil tussen overheid en hulporganisaties niet altijd even duidelijk. Soms beginnen ze over politieke kwesties in de hoop dat ze die via jou kunnen veranderen. Wat je door de jaren heen ziet is dat rebellengroepen dat onderscheid ook niet maken. Hulporganisaties worden zo soms onderdeel van de strijd.’

Is de Internationale Dag van de Humanitaire Hulp belangrijk?
‘Ja. Het is goed om te realiseren dat we allemaal verbonden zijn met elkaar en de verantwoordelijkheid hebben elkaar te helpen.’

Tjipke Bergsma (CEO van War Child Holland)

Wat voor hulp bieden jullie?
‘Psychosociale hulp voor kinderen die in aanraking zijn gekomen met oorlog of gewelddadige conflicten.’

Bezoek je ook projecten in het buitenland?
‘Ja, gelukkig krijg ik de kans geregeld met eigen ogen ons werk te zien in de landen waar we werken. Zo was ik onlangs nog in Libanon en Colombia. Dat geeft me altijd weer nieuwe energie om nog harder aan de slag te gaan voor oorlogskinderen.’

Wat is het mooiste aan je werk?
‘Het mooiste is dat je verandering ziet bij kinderen. Vaak komen ze schuw binnen en hebben ze alle vertrouwen in de mensen om hun heen verloren. Door onze activiteiten leren ze weer vertrouwen en zelfvertrouwen te krijgen.’

Wat is het vervelendst?
‘Als je ziet dat kinderen niet beter worden, dan zit je even met je handen in het haar. Gelukkig hebben we een team met veel expertise om ons heen. Een ander naar aspect is dat conflicten weer terugkomen, zoals in Zuid-Soedan.’

Wat is je het meest bijgebleven?
‘Tyfoon Haiyan in de Filipijnen. Ik reed daar rond en zag dat het halve eiland was weggewaaid. Duizenden kokosnootbomen van wel zestig jaar oud waren als luciferhoutjes gebroken. Je weet dat de mensen daar financieel afhankelijk van zijn en dat ze dus jarenlang geen productie hebben. Waar gaan die mensen van leven? Het was een ongelooflijk triest gezicht.’

Welke misvatting hebben Nederlanders vaak over ontwikkelingshulp?
‘Dat ontwikkelingshulp niet werkt is feitelijk onjuist. Neem kindersterfte bijvoorbeeld, die de afgelopen twintig jaar is gehalveerd dankzij heel simpele dingen zoals beter water en muskietennetten. Het aantal conflicten wereldwijd neemt toe en dat maakt mensen soms moedeloos; dat zou het idee kunnen geven dat ontwikkelingshulp niet werkt.’

Wat is de grootste misvatting van de mensen aldaar?
‘Ik weet niet of daar veel misvattingen zijn. Mensen willen wel vaak dat hulp sneller op gang komt.’

Is de Internationale Dag van de Humanitaire Hulp belangrijk?
‘Als mensheid zijn we verplicht elkaar te helpen ongeacht geloof of cultuur. Ik denk ook dat ieder mens dat van binnen ook voelt.’