Sinds twee weken geleden vertelt de Turkse gangster Sedat Peker (49) op YouTube over zijn eerdere omgang met Turkse (ex-)ministers. Zijn video’s – het zijn er tot nu toe vijf – zorgen voor onrust in de gelederen van de AKP, de partij van president Erdogan.

Peker is een bekende Turkse maffiabaas. Hij is in het verleden meerdere keren gevangengezet voor oplichting, moord en georganiseerde misdaad. Ook werd hij in 2013 tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld in het zogenoemde ‘Ergenekon’-proces: Peker en anderen zouden een coup tegen Erdogan voorbereiden. Hij en andere veroordeelden werden na enkele maanden vrijgelaten.

Begin 2020 ontvluchtte de maffiabaas Turkije om niet opnieuw in de gevangenis te belanden. In januari 2021 werd hij gearresteerd in Noord-Macedonië. Hij zou worden uitgeleverd aan Turkije, maar dat mislukte. Peker ontsnapte naar Marokko en verblijft nu in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten.

In zijn geruchtmakende YouTube-video’s hangt de gangster in ballingschap de vuile was buiten. Peker, tot aan zijn vlucht een fervent AKP-aanhanger, neemt zo wraak op het Turkse regime, dat een deel van zijn criminele netwerk in Turkije heeft opgerold en een huiszoeking heeft gedaan in Pekers villa in Istanbul. Peker is ervan overtuigd dat de zogeheten ‘Pelican’-groep, een factie in de Turkse staat rond Erdogans schoonzoon Berat Albayrak, achter de operatie tegen zijn criminele imperium zit.

De video’s van Peker op Youtube worden miljoenen keren bekeken. De Franse krant le Monde omschrijft ze als ‘vermakelijker dan een televisieserie’ en ‘minder voorspelbaar dan een discussie op sociale netwerken’. De maffiabaas houdt van symboliek. In elke video is een nieuw boek te zien dat op het bureau staat. In de voorlaatste video waren dat de memoires van Leon Trotski, de beroemde Russische revolutionair en dissident. Le Monde: ‘Alsof Sedat Peker zichzelf zag als de toekomstige leider van de oppositie in ballingschap, vervolgd door een Turkse Stalin wiens naam hij niet noemt.’

Drie (ex-)ministers zijn het doelwit van Pekers onthullingen: Erdogans schoonzoon Berat Albayrak, die minister van Financiën was van 2018 tot 2020, Mehmet Agar, die in 1996 minister van Binnenlandse Zaken was, en ten slotte Süleyman Soylu, de huidige minister van Binnenlandse Zaken.

In zijn laatste video richtte Peker zich rechtstreeks tot minister Süleyman Soylu, zijn ‘pion’ die Peker persoonlijk van politiebewaking zou hebben voorzien. De minister van Binnenlandse Zaken zou ook Peker hebben gewaarschuwd dat er een onderzoek naar hem werd gedaan, waardoor Peker besloot het land te verlaten.

Soylu ontkende elke connectie met Peker. Hij stelde dat als de maffiabaas een verband tussen de twee zou bewijzen, hij klaar zou zijn voor elke straf – inclusief de doodstraf (die in Turkije is afgeschaft).

De gangster reageerde op deze verdediging door foto’s te posten van Soylu, die als getuige diende op de bruiloft van een familielid van Peker. In zijn video van zondag zei Peker dat hij de minister van Binnenlandse Zaken wekelijks zou blijven ‘kwetsen’. Inmiddels heeft Soylu aangifte tegen Peker gedaan wegens ‘smaad en laster’.

Ondertussen hebben de Turkse oppositiepartijen de hoofdaanklagers van het land opgeroepen juridische stappen te ondernemen om de beweringen van Peker te onderzoeken. De oppositie wil weten of de regering een oogje dichtknijpt bij criminele activiteiten of hier medeplichtig aan is. Het zou onder meer gaan om cocaïnehandel, de inbeslagname van eigendommen, verkrachting en samenwerking met de Russische maffia.

Regeringspartij AKP van president Erdogan en de MHP, haar ultranationalistische coalitiepartner, reageren lauw op de beschuldigingen – voor de oppositie het bewijs dat echt iets aan de hand is. De AKP beschuldigt de oppositie van ‘vuile politiek’ op grond van verdachtmakingen door een maffiabaas en drong aan de aantijgingen te bewijzen met documenten. Vorige week plaatste een politicus van de CHP, de grootste oppositiepartij van Turkije, een document op Twitter. Daarin werd onthuld dat Peker in 2015 politiebescherming kreeg van het Gouverneursbureau van Istanbul, na een toespraak waarin hij de verboden PKK bedreigde.

Peker verliet Turkije vlak nadat zijn grote rivaal, maffiabaas Alaatin Cakici, werd vrijgelaten. Cakici is een vurige nationalist en heeft goede banden met de MHP en de aan deze partij gelieerde Grijze Wolven. Hij staat pal achter Erdogan en beschuldigde afgelopen week CHP-leider Kemal Kilicdaroglu van ‘verraad’.

Dat de maffia tegenwoordig politieke invloed kan uitoefenen is omdat Turkije tegenwoordig een ‘kartelstaat’ is waarin de democratische instituties zijn vernietigd, zegt de Franse historicus en Turkije-deskundige Hamit Bozarslan. Verschillende groepen rivalen – kartels – zijn in het staatsapparaat geïnfiltreerd en vormen daar een ‘staat binnen een staat’. De staat heeft hierdoor geen geweldsmonopolie meer. Vooral de MHP heeft toegang tot paramilitaire structuren. In de jaren negentig waren maffiose doodseskaders verantwoordelijk voor de moord op Koerdische intellectuelen. Hier was ook de in april 2020 vrijgelaten maffialeider Alaatin Cakici bij betrokken.

De kwestie-Peker is het tweede schandaal in korte tijd dat de regering-Erdogan in ernstige verlegenheid brengt. In april werd de Turkse overheid ook in verband gebracht met criminele activiteiten tijdens de zogenoemde paspoortenaffaire. Verschillende Turkse gemeenten gaven tegen hoge bedragen dienstpaspoorten af, bekend onder de naam ‘grijze paspoorten’. Op die manier konden Turkse burgers die niet voor de regering werken naar het buitenland reizen, om vervolgens daar asiel aan te vragen.

Het paspoortenschandaal kwam aan de oppervlakte toen bleek dat 43 van de 45 personen die met een grijs paspoort naar Duitsland waren gereisd om in Hannover een milieuconferentie bij te wonen nooit naar Turkije waren teruggekeerd. Ze hadden asiel in Duitsland aangevraagd. Het Duitse journaal Tagesschau schatte dat er dankzij het paspoortenschandaal duizenden Turken illegaal Duitsland zijn binnengekomen, waarvan er velen nu zouden zijn ondergedoken.

Volgens de Turkse website Ahval hadden gemeenten waar de AKP aan de macht is de paspoortenfraude gefaciliteerd. Het onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken richtte zich echter vooral op gemeentes waar de oppositiepartijen de macht zijn. Een diepgravender onderzoek naar deze affaire werd door de AKP en MHP in het parlement geblokkeerd.