De boeddhistische partij Besa Bala Sena in Sri Lanka organiseert rellen tegen moslims. Zij strijdt naar eigen zeggen voor de boeddhistische identiteit. De moslimgemeenschap in Sri Lanka voelt zich daardoor bedreigd en gediscrimineerd. Ondanks de onderhuidse spanningen tussen boeddhisten en moslims zijn veel Sri Lankezen trots op hun religieuze diversiteit. Onze correspondent Sara-May Leeflang doet verslag vanuit Sri Lanka.

In Sri Lanka leeft de moslimgemeenschap in het boeddhistische binnenland. Hoewel de situatie vreedzaam is, zijn er hier en daar onderhuidse spanningen. Zo is de Besa Bala Sena (BBS), de fanatieke boeddhistische nationalistische partij actief in het binnenland. Zij zien Sri Lanka niet als multicultureel, maar willen de boeddhistische identiteit behouden zonder plaats te maken voor minderheden. Hoewel er veel moslims zijn die tevreden zijn over hun leefomstandigheden in Sri Lanka, zijn er tegelijkertijd ook mensen die discriminatie ondervinden vanwege hun religie.

Eén van hen is Zadaf, 23 jaar, moslim en geneeskundestudente. ‘Moslims worden gediscrimineerd en de situatie wordt steeds erger. De meerderheid in Sri Lanka is boeddhist, maar de moslimgemeenschap is groot. De boeddhisten vallen moslims aan. Dat zijn voornamelijk aanhangers van de BBS. De BBS heeft kantoren overal in Sri Lanka, vooral op het platteland omdat daar de mensen makkelijk te manipuleren zijn. De vorige regering steunde de BBS, de nieuwe regering niet. Maar de huidige regering doet ook niets tegen hen, omdat ze teveel macht hebben.’

Volgens Zadaf zit er veel oud zeer bij de moslims in Sri Lanka. ‘De regering doet niets voor ons. Terwijl we worden aangevallen krijgen we geen militaire steun. De BBS doodt onschuldige mensen, ze hebben pasgeleden zelfs een kind gedood. De dader loopt nog steeds op vrije voeten en dat doet ons als gemeenschap erg veel pijn.’ In 2014 waren er rellen tegenover moslims georganiseerd door de BBS. Hierbij vielen vier doden en ruim tachtig gewonden. Huizen werden vernield en duizenden mensen raakten ontheemd.

Zadaf bleef gespaard wat betreft deze gewelddadigheden maar in het dagelijks leven ervaart ze discriminatie. ‘Ik heb één van de hoogste cijfers in mijn klas, maar toch word ik niet toegelaten tot de faculteit van Geneeskunde. Dit komt omdat ik moslim ben. Daarom ga ik in augustus emigreren naar Rusland en daar de komende zes jaar een geneeskundestudie volgen.’

Bodu Bala Sena staat bekend in Sri Lanka om haar nationalistische koers. Sinds ruim tien jaar strijdt het voor een Singalese boeddhistische identiteit in Sri Lanka en minderheden moeten het ontgelden. Ondanks de religieuze koers die zij vaart, zien veel Sri Lankezen de BBS als een politieke partij. Ravi boeddhist, 43 jaar en werkzaam in human resources heeft sympathie voor de gedachte achter BBS. ‘De BBS is corrupt geraakt vanaf het moment dat de organisatie zich heeft gemengd in de politiek. De basisgedachte van de BBS was mooi, maar nu hebben veel politici een belang bij de partij. De BBS wordt gefinancierd door veel ngo’s, maar ook door veel politici. Het is gewoon niet meer geloofwaardig’, aldus Ravi. Volgens Ravi, is de meerderheid van de boeddhistische monniken corrupt. ‘Er is maar een klein deel van de monniken dat het echte boeddhisme uitdraagt.’

Volgens Sampath 56 jaar, boeddhist en freelance commercieel designer is de BBS geen religieuze, maar een extremistische politieke partij. ‘De BBS heeft niks met boeddhisme te maken. Boeddhisme is universeel, voor elk mens hier op aarde. De BBS maakt het nationalistisch, specifiek voor Singalezen. Het maakt boeddhisme sektarisch. Ze waren goede vriendjes met de vorige regering, maar deze regering doet gelukkig afstand van hun slogans. Toch heeft de BBS nog veel steun in het binnenland.’ Volgens Sampath hebben alle religieuze instanties een grote invloed op het regeringsbeleid. ‘Politici worden omgekocht, dat is de normaalste zaak van de wereld. Sri Lanka is het meest corrupte land dat er bestaat.’

Veel monniken praten niet graag over de BBS en vermijden het onderwerp. Rebel Samiti praat echter openlijk. Hij is sinds zijn elfde monnik in een klein plaatsje 50 kilometer van de culturele boeddhistische stad Kandy. Hij heeft een genuanceerde mening over de BBS. ‘Er zitten twee kanten aan het verhaal. Aan de ene kant wordt het boeddhistisch historisch erfgoed vernield en dit erfgoed moet beschermd worden. Ik vind ook dat dit erfgoed beschermd moet worden. Maar de BBS doet dit met geweld en als boeddhist kan ik dat niet goedkeuren.’

Bo, is sinds acht maanden boeddhist en benadrukt dat iedereen, katholiek, moslim of hindoe, uiteindelijk nirvana kan bereiken, met de politiek van BBS heeft ze niets. ‘De reden dat ik boeddhist wilde worden is om nirvana te bereiken. Ik bid naar Boeddha en we praktiseren veel rituelen. Hierdoor veranderen de lichaamsdelen van boeddha in een parel.’ Bo laat een kleine parel zien in een relikwie en zegt dat dit ooit een lichaamsdeel van Boeddha was. Volgens Bo is het boeddhisme universeel: ‘Elk mens kan nirvana bereiken, dat is de essentie van het boeddhisme.’

Toch heerst er wel een bepaald stereotype over moslims onder boeddhisten. Asoka is 42 jaar en woont in een dorpje 15 kilometer van Kandy. In zijn wijk wonen niet zoveel moslims, maar drie kilometer in het plaatsje Gelioya is de moslimgemeenschap groot. Asoka heeft moeite met sommige moslims die hier wonen. ‘Ze maken veel geluid en ze lopen altijd in groepjes van drie, vier over straat. Twintig procent van de moslims, meestal degenen in traditionele kleding, zijn niet zulke aardige mensen.’

Bade 31 jaar en Sam, 29 jaar zijn twee vrienden uit Kandy. Hun ogen lichten op als ze over de BBS beginnen te praten. ‘We steunen de BBS, omdat we de boeddhistische cultuur in Sri Lanka willen beschermen. Dat is wat de BBS goed doet, ze komt op voor de boeddhistische traditie. Die niet verloren mag gaan. Dertig procent van de bevolking is moslim en onze boeddhistische identiteit wordt aangetast.’ Bade en Sam steunen de BBS niet met geld maar via social media. ‘We verspreiden het gedachtegoed door middel van Facebook. De BBS heeft in Kandy veel steun.’

Abdul 67 jaar is moslim, ook hij ondervindt weleens spanningen tussen boeddhisten en moslims maar hij blijft er koel onder. ‘Van de tien mensen zijn er misschien drie onwetend. Zij roepen dingen op straat naar je, omdat ze dronken zijn. Als iemand ons agressief benadert dan laten we het aan ons voorbij gaan, omdat Allah uiteindelijk beslist. Wij hebben niks te zeggen, alleen dat we ons goed moeten gedragen. Hoeveel oorlogen zijn er wel niet begonnen door agressiviteit? Dus als iemand op straat mij aanstoot, dan zeg ik sorry en laat ik deze persoon voorbij lopen.’ Volgens Abdul zijn de meeste mensen goed in Sri Lanka. ‘De monniken weten dat moslims goed zijn en zijn ook niet bang voor ons. Ook de regering discrimineert ons niet. Als je als moslim in een winkel van een boeddhist werkt krijg je meestal de kans om vijf keer per dag te bidden.’

Sommige buitenlanders vragen aan Abdul of Sri Lanka een moslimland is, omdat ze overal moskeeën zien. ‘Overal in Sri Lanka profileren de auto’s en tuc-tuc’s zich met religieuze slogans en beeldjes van Jezus, Boeddha, of Arabische teksten. Zo staat op de ene auto mashallah en op een andere Jesus is my Lord.’

Die diversiteit zorgt er ook voor dat boeddhisten en moslims van elkaar profiteren.
Op 13 en 14 april hebben de boeddhisten officieel het nieuwe jaar ingeluid. Een week van tevoren en een week erna zijn alle boeddhisten vrij. Er gaan grote voorbereidingen gepaard met dit feest. ‘De moslims zijn rijk in deze twee weken, omdat alle boeddhisten hun winkels sluiten en de winkels van de moslims open zijn’, grapt Asoka.